Gelir İdaresi Başkanlığı'nın on yılı aşkın süredir yürüttüğü teknik çalışmalar sonucunda geliştirilen Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS), akaryakıt sektöründe usulsüz fatura kullanımının önüne geçmeyi ve vergi kaybını engellemeyi hedefliyor. Yerli ve milli bir sistem olan UTTS'nin tüm altyapı çalışmaları tamamlanmış durumda. 1 Ocak 2025'ten itibaren vergi mükellefleri için zorunlu olacak UTTS, akaryakıt istasyonlarında yapılacak kurulumlar için teknik hazırlık çalışmalarının ağustos ayına kadar tamamlanmasını planlıyor. Vergi mükellefleri, 2025 yılı başından itibaren akaryakıt harcamalarını gider gösterebilmeleri için kullandıkları araçlara Taşıt Tanıma Birimlerini (TTB) taktırmaları gerekiyor.

Plaka Tanıma ve Usulsüz Fatura Önleme

UTTS, akaryakıt alan araçların plakalarını otomatik olarak tanıyarak fiş ve faturalarda bu plaka bilgisinin yer almasını sağlayacak. Böylece araç plakalarının manuel olarak sisteme girilmesinden kaynaklanan usulsüz fatura uygulamaları sona erecek. Gelir İdaresi Başkanlığı, UTTS sayesinde her yıl 15 milyar TL'yi bulan vergi kaybının önüne geçmeyi amaçlıyor. UTTS, devletin vergi güvenliğini sağlarken akaryakıt sektöründe de rekabet ortamını koruyacak.

UTTS Kimler İçin Zorunlu Olacak?

UTTS, sadece vergi mükellefi olan kişi ve kuruluşlar için zorunlu olacak. Bu kişi ve kuruluşların, işyerlerine ait veya kiralama yoluyla edindikleri taşıtlara Taşıt Tanıma Birimi'ni (TTB) 31 Aralık 2024 tarihine kadar taktırmaları gerekiyor. Vergi mükellefleri, akaryakıt harcamalarını gider gösterebilmek için akaryakıt alışverişleri sırasında UTTS kapsamında düzenlendiğini gösteren Ödeme Kaydedici Cihaz (ÖKC) fişi almakla yükümlü olacak. 31 Aralık 2024 tarihinden sonra UTTS'den düzenlenmeyen belgeler, vergi kanunları bakımından hiç düzenlenmemiş sayılacak ve vergi indirimine konu edilemeyecek.

Sistemin İşleyişi ve Paydaşları

UTTS kapsamında yükümlü kılınan taşıtların yakıt depo girişlerine Taşıt Tanıma Birimi (TTB) takılacak. Akaryakıt istasyonlarında pompa tabancasına takılan Taşıt Tanıma Okuyucu (TTO) cihaz, plaka bilgisini otomatik olarak YN Pompa ÖKC'ye aktaracak. Böylece, fatura ve satışa ilişkin veriler UTTS'ye işlenecek ve plaka bilgisinin manuel olarak girilmesi mümkün olmayacak. Sistemin paydaşları arasında Akaryakıt Dağıtım Şirketleri, Akaryakıt İstasyon İşletmecileri, Yetkili Donanım Üreticileri, Yetkili Taşıt ve İstasyon Montaj Firmaları, Yeni Nesil Pompa Ödeme Kaydedici Cihaz Üreticileri (YN Pompa ÖKC) ve Taşıt Sahibi Mükellefler yer alıyor.

Kurulum ve Teknik Hazırlıklar

05.10.2023 tarihli Resmî Gazete'de yayınlanan "Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi Uygulama Genel Tebliği"ne göre, akaryakıt istasyonu işleten mükelleflerin, en az bir pompa ünitesinin tabanca aparatları üzerine nitelikleri belirlenmiş Taşıt Tanıma Okuma Cihazı (TTO) temin ederek 31 Aralık 2024 tarihine kadar taktırmaları zorunlu kılındı. Kiralama yoluyla edinilen veya işletmeye dâhil olan taşıtlara da aynı tarihe kadar TTB takılması gerekiyor. Sistemin www.utts.gov.tr adresli portalı mart ayında paydaşların kullanımına açıldı ve ağustos ayına kadar akaryakıt istasyonlarında yapılacak kurulumlar için teknik hazırlık çalışmalarının tamamlanması planlanıyor.

Montaj, Onarım ve Servis İşlemleri

UTTS donanımlarının montaj, onarım ve servis işlemlerini sadece Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü'nün yetkilendirdiği firmalar yürütebilecek. Taşıtlara TTB montajını Yetkili Taşıt Montaj Firmaları, akaryakıt istasyonlarına TTO ve güvenlikli haberleşme cihazının kurulumunu ise Yetkili İstasyon Montaj Firmaları yapacak. Akaryakıt Dağıtım Şirketleri, dilerlerse işletmekte oldukları Taşıt Tanıma Sistemlerini UTTS'ye entegre edebilecek.

Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) ile akaryakıt sektöründe usulsüz fatura kullanımının önüne geçilerek vergi kaybının engellenmesi ve vergi güvenliğinin sağlanması hedefleniyor. 2025 yılı itibarıyla zorunlu olacak bu sistemle, vergi mükelleflerinin doğru ve şeffaf bir şekilde akaryakıt harcamalarını bildirmeleri sağlanacak.