LONDRA (AA) - GÖKHAN KURTARAN - İrlanda'da gelecek ay yapılacak genel seçime, ekonomi gündeminin damgasını vurması bekleniyor.

İrlanda Başbakanı Leo Varadkar'ın ülkenin 8 Şubat'ta genel seçime gideceğini açıklamasının ardından gözler, ülkenin artan ekonomik sorunlarına çevrildi.

Cumhurbaşkanı Michael D. Higgins'in parlamentoyu feshetmesinin ardından partiler seçimde, 158 sandalyeli meclis için yarışacak.

Anketler, ikisi de merkez sağda yer alan iktidardaki Fine Gael ile muhalefetteki Fianna Fail partilerinin birbirine yakın oy alacağını gösterirken, seçim kampanyasına, aksayan sağlık hizmetleri ve konut sorununun damga vurması bekleniyor.

Ekonomik olarak ülkenin iyi durumda olduğunu savunan İrlanda Başbakanı Varadkar, "Brexit ile ilgili Kuzey İrlanda konusunda bir anlaşmamız var. Ekonomimiz hiç bu kadar sağlam olmamıştı. Her zamankinden daha çok insan istihdam ediliyor. Yoksulluk azalıyor. Kamu finansmanı yeniden düzene girdi." ifadelerini kullandı.

İrlanda'nın büyüme verileri Başbakan Varadkar'ı doğrular nitelikte... 2017'de yüzde 8,14 büyüme gösteren İrlanda ekonomisi, 2018'de yüzde 8,3 büyümüştü. AB Komisyonu'nun kasım ayında yayımladığı büyüme tahminlerine göre, İrlanda ekonomisinin geçen yıl yüzde 5,6 ile AB içerisinde en hızlı büyüme gösteren ülke olması bekleniyor. İrlanda'nın bu yıl yüzde 3,5, 2021'de de yüzde 3,2 büyümesi öngörülüyor.

Ülkede enflasyon, işsizlik ve cari açık, 2019 itibarıyla olumlu bir görümüme işaret ediyor. AB Komisyonu verilerine göre, İrlanda'da geçen yıl enflasyonun yüzde 0,8, işsizliğin yüzde 5,2, cari açığın ise yüzde 0,8 seviyesinde gerçekleşmesi bekleniyor.

- Aksayan sağlık sistemi ve konut açığı

İrlanda'da İlaç ve Sağlık Derneği için Ipsos tarafından bin kişinin katılımıyla yapılan ankete göre, sağlık sisteminde çalışan sayısının yetersiz olması ve hastanelerdeki aşırı yoğunluk temel sorunlar olarak öne çıkıyor.

Ankete katılanların yüzde 23'ü, İrlanda'nın sağlık sisteminde yeterli sayıda doktor ve hemşirenin istihdam edilmediğini düşünüyor. Katılımcıların yüzde 22'si hastanelerdeki aşırı yoğunluktan şikayetçi.

İrlanda'da muhalefette olan Fianna Fail partisinin lideri Michael Martin, birkaç gün önce gazetecilere yaptığı açıklamada, sağlık sistemi ve konut sektöründeki sorunlara odaklanacağını belirterek, "Sağlık alanında somut adımlara odaklanacak ve konut fiyatları ile hayat pahalılığını azaltacak yeni bir hükümetin zamanı geldi." ifadesini kullandı.

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor's'tan (S&P) yapılan açıklamada da "Baz senaryomuz, seçim sonucundan bağımsız olarak İrlanda'nın ekonomik modelinin bütünlüğünü korumaya devam edeceğine dayanıyor." denildi.

Ülkenin en önemli iki sorununa vurgu yapılan S&P açıklamasında, "Orta ve kısa vadede, aksayan sağlık sistemi, konut fiyatlarındaki artış ya da ülkenin kurumlar vergisi gelirlerine olan yüksek bağımlılığı baskı oluşturabilir." ifadesi kullanıldı.

Açıklamada, İrlanda'nın toplam vergi gelirlerinin yüzde 45'inin sadece 10 şirketten geldiği, küresel ekonomideki hassasiyetin vergi gelirlerine olumsuz yansıyabileceği belirtildi.

- Artan kiralar, seçmenin sandıktaki tercihini etkileyebilecek

İrlanda'da seçimin sonucuna etki edebilecek bir diğer önemli konu da hızla artan konut fiyatları... Uzmanlara göre, son yıllarda inşaat sektöründe iş gücü sıkıntısının baş göstermesi ve inşaat maliyetlerinin artması konut fiyatlarının da hızla yükselmesine neden oldu. Özellikle kira oranlarındaki hızlı artış, ev sahibi olamayacak durumunda olan dar gelirli sınıfı zorluyor.

Konut şirketi Daft'ın verilerine göre, 2019 yılında İrlanda'da konut kiraları yıllık bazda yüzde 5,2 artış kaydetti. Şirketin verilerine göre, İrlanda'da ortalama bir konutun aylık kirası bin 403 avroya yükseldi.

İrlanda'nın başkenti Dublin'de ise 2010 yılından bu yana konut kiraları yüzde 125 arttı. Dublin'de ortalama bir evin kirası 2019'da bir önceki yıla kıyasla yüzde 3,9 artarak 2 bin 44 avroya kadar yükseldi. İrlanda'da artan kiraların seçmenin sandıktaki tercihini etkileyebilecek önemli bir faktör olduğu düşünülüyor.

- İrlanda'da siyasi tablo

İrlanda'da 26 Şubat 2016'da yapılan seçimde iktidardaki Enda Kenny liderliğindeki Fine Gael, 26 sandalye kaybederek milletvekili sayısını 50'ye düşürmüş, muhalefetteki Fianna Fail, 20 olan sandalye sayısını 44'e çıkarmış, Sinn Fein de 23 milletvekili kazanmıştı.

Seçim sonrası Fine Gael, bağımsızların desteğiyle azınlık hükümeti kurmuştu. Fianna Fail ise güven oylamasına katılmayarak hükümete dolaylı destek vermişti. Leo Varadkar, 2017'de Kenny'nin yerine Fine Gael'in liderliğine gelmiş ve başbakanlık görevini üstlenmişti.