ANKARA (AA) - Anayasa Mahkemesi, bir sendikada yönetici olan ve belediyedeki görevleri askıya alınan 5 personelin tekrar görevlerine geri dönme taleplerinin reddedilmesi, buna karşın farklı bir sendikada yöneticilik yapanların görevlerine geri dönmelerinde "eşitlik ilkesinin ihlal" edildiğine hükmetti.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nde işçi olarak çalışan 5 kişinin Belediye İş Sendikasında yönetici olarak görev almaları nedeniyle iş akitleri askıya alındı. Sendikada görevleri sona eren söz konusu kişiler, belediyeye müracaatta bulunarak işe başlatılmalarını talep etti. Belediye ise Türkiye Belediye ve Genel Hizmetler İşçileri Sendikasıyla imzalanan Toplu İş Sözleşmesinin 9. maddesinde yer alan "Sendikadaki görevi sona eren ve işe dönmek için müracaat eden sendika yöneticileri, üç ay içinde işe alınmazsa, iş veren kıdem tazminatı toptan öder" düzenlemesi uyarınca kıdem tazminatı ödeyerek, söz konusu personellerin hizmet akitlerinin feshedilmesine karar verdi.

Belediyenin bu kararı üzerine söz konusu kişiler, feshin haksız olduğunu ve Hizmet İş Sendikasına üye olanların işe başlatıldığı gerekçesiyle dava açtı. İstanbul 12. İş Mahkemesi, başvurucuların taleplerini reddetti. Söz konusu mahkeme kararı Yargıtay 9. Hukuk Dairesince de onandı.

Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuruda bulunan başvurucular, Belediye İş Sendikasında görevli olarak çalışmaya başlamaları nedeniyle iş akitlerinin askıya alındığını, görevlerinin sona ermesinin ardından işe iade taleplerine rağmen sözleşmelerinin sendikal nedenlerle feshedildiğini belirtti. Başvurucular, açılan davaların da işveren feshinin söz konusu olmadığı gerekçesiyle ilk derece mahkemesince reddedilmesinin ve kendileri ile aynı konumda olan Hizmet İş Sendikasına üye kişilerin işe alınmasına ilişkin iddialarının ilk derece mahkemesinin eşitliğe aykırı biçimde değerlendirilmemesinin adil yargılanma ve çalışma haklarını ihlal ettiğini ileri sürdü.

Anayasa Mahkemesi, eşitlik ilkesinin ihlal edildiğine karar vererek, söz konusu ihlalin ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere kararın İstanbul 12. İş Mahkemesi'ne gönderilmesine hükmetti.

- Karardan

Başvurucularla aynı durumda olan başka sendika üyesi iki kişinin işe iade taleplerinin kabul edildiği, ilk derece yargılama sürecinde araştırılarak tespit edilmiş bir olgu olduğuna vurgu yapan yüksek mahkeme, kararında, "Belediyenin sendika yöneticiliği sonrası işe iade uygulamasında farklı muamele yaptığına ilişkin iddia, talep sahiplerinin üye oldukları sendika farklılığına dayandırılmaktadır. Sendikalar, sadece üyelerinin ekonomik çıkarlarını savunma amacıyla oluşturulmuş örgütler olmayıp aynı zamanda bir sivil toplum kuruluşu olarak ülkedeki siyasal ve toplumsal olaylarla ilgili görüş açıklayabilen topluluklardır. Bu yönü ile sendika üyeliği, kişinin "siyasi düşünce" veya "felsefi inanç" noktasında tercihlerini yansıtabilmektedir." değerlendirmesinde bulundu.

Demokrasinin farklılıkların bir tehdit olarak değil, bir zenginlik kaynağı olarak algılandığı toplum anlayışında güçleneceğine vurgu yapan yüksek mahkeme, kararında şunlara değindi:

"İşe iade taleplerinin üye olunan sendikaya göre değerlendirilmesi, çağdaş demokratik toplumlarda kabul edilebilir bir durum değildir. İşverenin, sendika üyeliliği dışındaki sebeplerle işe iade taleplerini değerlendirdikten sonra ortaya bazı sendika üyelerini dışarıda bırakan sonuç çıkması ve bu sonucun ayrımcılık olarak kabul edilmemesi mümkündür. Fakat buna ilişkin işçi değerlendirmelerinin objektif ölçülere ve açıklanabilir nedenlere dayanması gerekmektedir. Somut olayda işe iade talebinde bulunan sendika yöneticilerinden Belediye İş Sendikası üyesi olan başvurucuların akitlerine son verilirken Hizmet İş Sendikası üyesi olan kişiler işe iade edilmiştir. İşverenin bu tercihinin, farklı sendika üyeliği dışındaki objektif ölçü ve sebeplere dayandığına ilişkin herhangi bir açıklama veya değerlendirmeye rastlanmamıştır. Başvurucuların, ayrımcılık iddiası yargılama sürecinde ileri sürülmesine rağmen ilk derece mahkeme kararlarında hiç tartışılmadan davalar sonuçlandırılmıştır."

İşe iade talepleri değerlendirilirken "objektif ve makul bir haklı neden" olmaksızın işçilere bağlı oldukları sendika dikkate alınarak farklı muamele yapılmasının "meşru bir amacı olmadığı" sonucuna varıldığını belirten Anayasa Mahkemesi, sendika hakkına bağlı olarak eşitlik ilkesinin ihlal edildiğini kaydetti.

AA