TBMM (AA) - COŞKUN ERGÜL - TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Mustafa Şentop, Başkanlık sisteminde Hükümet çıkmaması gibi bir sorunun ortadan kalkacağını belirterek, "Bu sistemde seçim, her halükarda Hükümet üretecek, üretilen hükümetler de uzun ömürlü ve istikrarlı olacak." dedi.

Şentop, AA muhabirinin, "Başkanlık ya da Cumhurbaşkanlığı sistemi" ile ilgili son gelişmeler ve tartışmalara ilişkin sorularını yanıtladı.

Parlamenter sistemle ilgili eleştirilerin temelinde, bazen uzun süre hükümetlerin kurulamamasının bulunduğunu belirten Şentop, "Yani seçim yapıyorsunuz Parlamento oluşuyor ama Hükümet çıkmıyor. Türkiye bu sorunu hep yaşadı. Seçim yapmışız ama ortada Hükümet yok, partilerin Hükümet kurması için anlaşması lazım. Bazen oluyor, anlaşıyorlar, bir süre gidiyor ama sonra bozuluyor. Sistemin kendisi hem Hükümet üretemiyor hem de hükümetler uzun ömürlü olmuyor. Başkanlık sisteminde bu sorun ortadan kalkıyor. Bu sistemde seçim, her halükarda Hükümet üretiyor, üretilen hükümetler de uzun ömürlü oluyor ve istikrar oluyor." diye konuştu.

Mustafa Şentop, "Milletvekillerinin parti değiştirmeleri, Parlamento dengelerinin değişmesi Parlamenter sistemde Hükümet düşürüyor, kurduruyor ama başkanlık sisteminde hiç bir etkisi olmuyor. Çünkü, bu sistemde Hükümeti doğrudan halk seçiyor. Başkanlık sisteminin parlamenter sisteme göre böyle bir avantajı var." değerlendirmesini yaptı.

"Türkiye'de başkanlık sistemi nasıl olacak?" sorusu üzerine Şentop, yasamanın, Parlamento'nun ayrı seçildiği, başkanın, Hükümetin ayrı seçildiği bir sistem önerdiklerini aktardı.

Mustafa Şentop, "Başkanlık sisteminde, terazinin iki kefesi gibi, bir tarafta yasama, bir tarafta yürütme var. Bu dengeleri korumak lazım. Bir tarafa ağırlık koyduğunuzda, görev ve yetki verdiğinizde onu dengeleyecek yetki ve görevin diğer tarafa da verilmesi lazım." ifadesini kullandı.

- "Sert kuvvetler ayrılığı var"

Şentop, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Başkanlık sisteminde, yasama ve yürütme arasında katı kuvvetler ayrılığı dediğimiz ayırım var. 'Başkanlık sistemi gelirse kuvvetler ayrılığı ortadan kalkar' deniliyor ama tam tersine asıl Parlamenter sistemde kuvvetler ayrılığı yoktur. Yargı ayrı ama yasama ve yürütme arasında, iki kuvvetin birbirinden ayrılması Parlamenter sistemde söz konusu değil. Çünkü, yürütme yasamanın içinden çıkıyor ve yasamaya karşı sorumlu.

Yasama yürütmeyi düşürebiliyor ama başkanlık ya da Cumhurbaşkanlığı sisteminde yasama ve yürütme arasında kesin bir ayırım söz konusu. Buna sert kuvvetler ayrılığı deniliyor. Bir kişinin hem yasamada hem yürütmede görev alması mümkün değil bu sisteme göre. Bir milletvekili kabinede yer alacaksa o zaman yasama görevini bırakması gerekecek."

- "Türkiye'de bir tane Cumhurbaşkanı olur ama başkan..."

"Taslak metinde neden Başkan yerine Cumhurbaşkanı denildi?" sorusuna Şentop, çok alışılmış bir ifade olduğu için "Cumhurbaşkanı" dediklerini aktardı.

Anayasa Komisyonu Başkanı Şentop, Cumhuriyetin kuruluşundan itibaren Cumhurbaşkanı kavramı, ifadesinin kullanıldığını, bu nedenle bu kavramı değiştirmek yerine sürdürmenin daha doğru olacağını düşündüklerini ifade ederek, şunları söyledi:

"Çok özel bir kelime. Türkiye'de bir tane Cumhurbaşkanı olur ama başkan dediğiniz zaman bir çok kurumun başkanı olur. Anayasa metni yazılırken bile, Meclis'in çalışması ile ilgili bölüme bir şey yazacağımız zaman, 'Başkan Meclis'i toplantıya çağırır' denildiğinde, bununla hangi başkan kastedildiği hususunda normal okuyucu için tereddüt ortaya çıkıyor. Meclis Başkanı mı yoksa yürütmenin başındaki başkan mı? Başkan karışıklığa sebebiyet verebilir, Cumhurbaşkanı alışılmış bir tabir ve bir de geçmiş siyasi tarihimize saygı ifadesi olarak düşünülebilir."

Mustafa Şentop, "Cumhurbaşkanlığı sistemine ne zaman geçilecek?" sorusu üzerine, seçimlerin 2019 yılında yapılacağını anımsattı.

- "Yeni sisteme 2019'dan sonra geçilir"

Yeni sisteme 2019'dan sonra geçilmesi ve o tarihe kadar da geçişle ilgili hukuki düzenlemelerin yapılmasının daha doğru olacağını vurgulayan Şentop, "Çünkü, bu sistem değişikliği kanunlarda bazı değişikler yapmayı gerektiriyor. Seçim kanunlarında değişiklikler yapılabilir, Siyasi Partiler Kanunu ile teşkilat kanunlarının gözden geçirilmesi gerekir, kurumsal bazı düzenlemeler yapılabilir." dedi.

Anayasa Komisyonu Başkanı Şentop, başkanlık sistemine ilişkin teklifin, 12 maddeden biraz fazla olacağını, geçici maddelerle birlikte birkaç madde daha artabileceğini ifade ederek, teklifin mümkün olduğu kadar sade, sistem değişikliğinin özüyle ilgili düzenlemeleri içereceğini açıkladı.

(Bitti)

AA