Dombıra nedir? Arslanbek Sultanbekov kimdir?

Dombıra nedir? Arslanbek Sultanbekov kimdir?

Nogay Türklerine ait, Orta Asya Türklerini anlatan 'Dombıra şarkısı', AK Parti'nin seçim çalışmaları dahilinde Uğur Işılak tarafından yeniden yorumlandı.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Ankara Arena Spor Salonu'nda AK Parti seçim beyannamesini açıkladı.

Salonda, Başbakan'ın konuşmasının ardından AK Parti için 2014 seçim şarkısı olarak hazırlanan Uğur Işılak'ın seslendirdiği 'Recep Tayyip Erdoğan' şarkısı çalındı.

Şarkının nakarat bölümü şu şekilde: "Göründüğü gibi olan / Gücünü milletten alan / Recep Tayyip Erdoğan", "Mazlumlara sırdaş olan / Gariplere yoldaş olan / Recep Tayyip Erdoğan"

DOMBIRA NEDİR?

Dombira adı Kazak Türkleri'nin kullandığı iki telli, parmakla çalınan halk çalgısından geliyor. Cengiz Han filmi Kızıl Elma'da şarkının sahibi Arslanbek Sultanbekov tarafından seslendirilmişti.

Şarkının orijinal sözleri Kazak halk çalgısı olan bağlamanın atası Dombira'ya duyulan sevgiyi anlatıyor.

SULTANBEKOV KİMDİR

Dombira müziğiyle Türk dünyasında ünlü olmuş olan Arslanbek Sultanbekov Kuzey Kafkasya kökenli Nogay halk müziği sanatçısıdır.

23 Nisan 1965 yılında Sovyetler Birliği sınırları içersinde bulunan Karaçay-Çerkesya Cumhuriyeti Erkin-Halk kasabasında doğdu. 1983 yılında liseyi tamamladı. 1985 yılına kadar Arhangelsk vilayetinde askerlik görevini yerine getirdi.

1985 yılında müzik okulundan klasik gitar ihtisasını alarak mezun oldu. 1989 yılında Nogay müzik grubunu oluşturarak “Nogay Keşeler” (Nogay Geceler) adında ilk cd’sini çıkardı. Aynı yılda Karaçay-Çerkes Cumhuriyetinde düzenlenen Bardov Festivali'nde birinciliği elde etti. Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti Milli Sanatçısı ve 1994 yılında “Cumhuriyetin En Güzel Sesi” unvanını aldı. Orta asırlarda yaşamış Nogay şairlerle ilgili çalışmalar yürüterek Şalkiyiz Tilenşi Ulı, Asan Kaygılı, Kaztuvgan Süyüniş Ulı ve Dosmambet Azavlı gibi şairlerin beyitlerine besteler yaptı. 1997 yılında St. Peterburg’da “Nogay El” adlı ikinci cd’sini çıkardı. Bu cd'nin aranjmanını Ali Bey Asakayev yaptı. Yine 1997 yılında Moskova’da düzenlenen Türk Halkları Festivaline katıldı. Aslanbek’in şarkısı “Festival Şarkısı” namını kazandı.

2004 yılından bu yana Kazakistan'ın başkenti Astana'da yaşayan Arslanbek Sultanbekov, Kazakistan Cumhurbaşkanlığı Orkestrasında görev aldı. 2005 yılında, II. Dunya Savaşının bitmesinin 60. yıldönümü nedeni ile yapılan 'vatansever şarkıları beste yarışmasında' iki ödül kazandı. 2008 yılında Kazakistan’da “Aşşı Su” (Acı Su) isimli cd’sini çıkardı. Evli, bir oğlu ve müzikle ilgilenen bir kızı vardır.

NE İÇİN KULLANILDI ?
 
Bazı kaynaklarda "gitarın atası" olarak kabul edilen dombra, savaşlardan önce orduyu cesaretlendirmek için kullanıldı.
 
DOMBRA EFSANESİ
Dombranın oluşumuyla ilgili bir efsane ise şu şekilde:
"Cengizhan’ın büyük oğlu Joşıhan ava çıkar. Yaralı ceylanın peşini kovalarken vefat eder. Oğlundan habersiz kalan Cengizhan, onun öldüğünü sezerek “Kim bana bu acı haberi söylerse onun boğazına kurşun dökeceğim” der. Cengizhan’ın sertliğinden korkan vezirleri haberi vermeye cesaret edemezler. Buna daha çok sinirlenen Cengizhan tüm kahrını, acısını halktan çıkarmaya başlar ve halka zulmeder. Bu kadar ağır eziyetin altında kalan halkını bu ıstıraplardan kurtarmak ümidiyle Kerbuğa-küyşi Hanın huzuruna gelir, bildiklerini gizlemeden anlatmasını ister. Kerbuğa da bildiklerimi ben değil iki telim anlatsın der; “Aksak Ceylan” küyünü yazar ve dombırasıyla Cengizhan’a anlatır. Küyde Hanın katılığı, acımasızlığı, halkın çektiği ağır işkenceler, avcılık hayatı ve Joşıhan’ın ölümü anlatılır. Bunun hepsini çok iyi anlayan Cengizhan Kerbuğa’nın boğazına kurşun dökülmesini emreder. Fakat Kerbuğa acı gerçeklerin kendisi değil, dombrasının ağzından çıktığını söyler. Böylece kurşun dombranın gövdesine dökülür. Sıcak kurşuna dayanamayan dombranın birkaç teli kopar ve eskiden altı telli olan dombra bugünkü iki telli hâlini alır."
 
DOMBIRA ÇALGI MÜZİĞİ


Kara kıs avulumga kelgende / Kara kış köyüme gelende
Kültüldegen kar yerge tüsgende / Lapa lapa kar yere düşende
Dombıramdı alarman / Dombıramı alırım
Yürek sazım çalarman / Yürek sazımı çalarım
Kaygırgandı eş aytbam / kaygılarımı hiç söylenmem.
Dombıra sazım estgen ataylar / Dombıra sazımı işiten babalar
Manesine es bergen anaylar / Manasına kulak veren analar
Estgenine oy berip / İşittiğini akıl yorarak,
Yüreklerge ses berip / Yürekleri titreyerek
Köz yastı kızganmaslar / Göz yaşlarını esirgemezler.

Nogaydın kaygı sansız kününde / Nogayların derdi sayısız, her gününde
Batirler yuklamagan kününde / Yiğitlerin uyumadığı günlerde
Yüreklerin kötergen / Yüreklerini cesaretlendiren
Sogıslarda küş bergen / Savaşlarda güç veren
Köptü körgen Dombıra… / Görüp geçirmiş dombıra