İSTANBUL (AA) - NURAN ERKUL KAYA - Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Başkanı Dr. Fatih Birol, Dünya Bankasının geçen hafta açıkladığı petrol ve doğalgaz yatırımlarını desteklememe kararının, Irak'ta petrol ve doğalgaz yataklarında üretimin artırılmasına dönük projeyi, Ukrayna'nın kaynak çeşitliliği çalışmalarını ve Trans Adriyatik Doğalgaz Boru Hattı (TAP) projesini olumsuz etkileyebileceğini belirtti.

Birol, Dünya Bankasının Fransa'da düzenlenen "OnePlanetSummit" programında açıkladığı petrol ve doğalgaz yatırımlarını 2019'dan sonra desteklememe kararının enerji sektörüne etkilerini AA muhabirine değerlendirdi.

Dünya Bankasının bu kararını iki şartla esnetebileceğini açıkladığına işaret eden Birol, şartlardan birinin, petrol veya doğalgaz yatırımı yapılacak ülkenin çok fakir bir ülke olması, ikincisinin de ülkede yapılacak yatırımın, iklim değişikliğiyle ilgili alınan kararları olumsuz etkilememesi olduğunu ifade etti.

Birol, bu şartlara bakıldığında, "yoksulluğun sınırı ne olacak?" ve "ülkelerin iklim değişikliği hedefleri nasıl değerlendirilecek?" sorularının akla geldiğini belirterek, bu şartların Afrika ülkeleri düşünülerek konulmuş olabileceğini söyledi.

Dünya Bankasının ancak bu şartlar yerine getirildiğinde petrol ve doğalgaz yatırımlarını destekleyeceğini vurgulayan Birol, şöyle devam etti:

"Bu kararın ne kadar uygulanabilir olduğu konusunda kafamda soru işaretleri var. Bankanın dünyada her yıl yapılan petrol ve doğalgaz yatırımlarının içindeki payı yüzde 0,4 seviyesinde bulunuyor ama burada politik bir mesaj veriliyor. Dünya Bankası herhangi bir kuruluş değil. Bu sinyalin diğer yatırımcılar için ne kadar etkili olup olmayacağını bekleyip görmemiz lazım. Bu sinyal yatırımcıların kaynak bulma konusundaki çabalarını köstekleyebilir ama eğer projeler gerçekten karlı yatırımlar ise bu zorlama olsa da bir şekilde finansın bulunacağını düşünüyorum. Bu karar gerçekten son derece önemli bir siyasi mesaj fakat etkinliği konusunda ciddi kuşkularım var. Bu kararla, yatırımlara yapılacak olan mali katkının ertelenmesi ya da iptal edilmesinin hem boyut olarak hem de amaç olarak etkinliğini sorgulamak gerektiğini düşünüyorum. O bakımdan, bu adımın iyice düşünülmesi gerektiği kanaatindeyim."

- "TAP için negatif sinyal"

Dünya Bankasının mevcut durumda desteklediği üç önemli petrol ve doğalgaz projesi bulunduğunu dile getiren Birol, bu projelerin söz konusu karardan olumsuz etkilenebileceğini söyledi.

Birol, şunları kaydetti:

"Bu projelerden biri, Irak'taki petrol ve gaz yataklarında üretimin artırılması. Irak'ın yoksulluktan kurtarılması için petrol ve doğalgaz gelirlerinin artırılması gerekiyor. İkinci proje ise TAP. Arz güvenliği açısından çok ciddi ve önemli bir proje. Bir diğer proje ise Ukrayna. Ukrayna şu anda enerjinin çok büyük bir kısmını tek bir ülkeden alıyor ve kaynak çeşitliliği yapmaya çalışıyor. Bu da engellenmiş olacak. Yani Dünya Bankası bu politikayla Irak'taki projenin ülkeye ekonomik katkısını engellemiş olacak. TAP projesi için de bence önemli bir negatif sinyal veriliyor."

- AYB, TAP finansmanını şubatta değerlendirecek

Maliyetinin yaklaşık 4,5 milyar avro olacağı öngörülen TAP'ın finansman görüşmelerinin devam ettiği belirtiliyor.

TAP'a finansman sağlaması beklenen önemli kuruluşlar arasında yer alan Avrupa Yatırım Bankasından (AYB) edinilen bilgiye göre, bankanın yönetim kurulu şubatta yapılacak yılın ilk toplantısında TAP finansmanını değerlendirecek.

Öte yandan, AYB'nin Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı (TANAP) projesine sağlamayı düşündüğü finansmanın ne zaman değerlendirileceği ve miktarın ne olacağı konusunda henüz bir karara varılmadı.

Bankanın internet sitesinde daha önce TANAP için öngörülen finansman miktarı için 1 milyar avro ifadesi yer alırken, AYB'nin Türkiye'ye vereceği kredileri dörtte bir oranında azaltma kararının ardından bu miktar siteden kaldırılarak yerine "sonuçlandırılmadı" ifadesi konuldu.

AA