İSTANBUL (AA) - MURAT BİRİNCİ - Ekonomistler, uluslararası derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings'in yarınki Türkiye değerlendirmesinde kredi notunun "yatırım yapılabilir seviyenin" altına indirebileceği tahmininde bulunurken, notun teyidi halinde ise piyasaların buna çok olumlu tepki verebileceğini öngördü.

AA muhabirine değerlendirmede bulunan ekonomistler, Fitch'in Türkiye'nin yatırım yapılabilir seviye olan "BBB-"den bir kademe düşürebileceğini ve "durağan" görünümü teyit edebileceğini ifade etti.

Ziraat Bankası Ekonomisti Bora Tamer Yılmaz, üç ana kredi derecelendirme kuruluşu arasında yakın geçmişte Türkiye'yi en olumlu değerlendiren kurumun Fitch olduğunu hatırlattı.

Fitch'i, Moody's'in izlediğini ve en düşük notu da Standard & Poor's'un (S&P) verdiğini anımsatan Yılmaz, 15 Temmuz sonrasında ilk hamleyi de aradan yeterli süre geçmeden S&P'nin yaptığını ve ülke notunu bir kademe düşürdüğünü söyledi.

Yılmaz, ardından Moody's'in de not kırdığını, ülkeyi yatırım yapılabilir seviyenin bir kademe altına çektiğini ve bu kurumlar arasında Türkiye'ye yatırım yapılabilir seviyede not veren tek kurumun Fitch kaldığını aktardı.

"Yarın Fitch'in üçte iki olasılıkla kredi notunu yatırım yapılabilir seviyenin bir kademe altına çekmesini bekliyoruz." diyen Yılmaz, bu aşamada görünüm ve gözden geçirmenin açıklamalarının önem kazanacağını vurguladı.

Yılmaz, Fitch'in nasıl bir görünümde ülkeyi takip edeceği kararının piyasa etkisini belirleyeceğini ifade etti.

Piyasanın şu anda bir kademe not indirimi ve durağan görünümü fiyatladığını belirten Yılmaz, "Çünkü önceki hafta Fitch yetkililerinin risklere yönelik açıklamasına kur tepki vermedi. Düşük bir olasılık olsa da eğer negatif görünüm ya da iki kademe not indirimi ile karşılaşırsak piyasada risk algısının ciddi şekilde kötüleştiğini görebiliriz." dedi.

- "Sermaye yeterlilik rasyosu düşebilir"

Bora Tamer Yılmaz, olası bir not indirimi durumunda bankaların krediye hassas risk ağırlıklı varlıklarının olumsuz etkilenebileceğini ifade etti.

Yabancı para cinsi tahvillerin ya da bankaların Merkez Bankasında tuttukları yabancı para zorunlu karşılıkların risk ağırlıklarının artabileceğini söyleyen Yılmaz, bunun sonucunda da sermaye yeterlik rasyolarının düşeceğini dile getirdi.

Yılmaz, sermaye yeterlik rasyosu etkisinin 100 baz puan civarında kalmasının beklenebileceğini belirtti.

Bu durumda tüm bankaların rasyolarının yüzde 12 sınırının üzerinde kalacağına dikkati çeken Yılmaz, İslami Uluslararası Rating Kuruluşu ile BDDK arasında varılan mutabakat gereği bankalar için Fitch etkisini hafifletebilecek bir alternatifin ortaya çıktığını kaydetti.

Yılmaz,Fitch'in kendi çalışmasına göre ülkelerin yeniden yatırım yapılabilir seviyeye yükselmelerinin ortalama 6,1 yıl sürdüğünü ve tarihte en hızlı yükselebilen ülkenin Güney Kore olduğunu aktardı.

1997 krizinin ardından bir yıl bir ay içerisinde ülkenin 1999 yılında yatırım yapılabilir ülke notunu kazanabildiğini anımsatan Yılmaz, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Ülkeler, yatırım yapılabilir seviyeye yükselmeden 13 ay pozitif görünümde takip ediliyor. Türkiye'nin son dönemde ekonomide 'hücum' mantığına geçmesini kredi notları için önemsemekteyiz. Ülke kredi notunda hızlı bir değişiklik beklemiyoruz. Ancak referandum sonrasında ekonomideki toparlanmanın güçlenmesiyle 2017 sonunda ya da 2018 başında görünümleri takip edeceğiz. Görünümlerin pozitife dönmesinin ardından yeniden yatırım yapılabilir not seviyesine geçip geçmediğimizi gözlemleme şansımız olacak.

Tarihte Romanya, Slovakya gibi üç sene içerisinde notunu geri kazanabilmiş ülke örnekleri bulunuyor. Avrupa Birliği çıpasının bu ülkeler için faydalı etkilerinden bahsedilebilir. Türkiye'nin de proaktif yapısal reformları izleyerek ve AB çıpasını kullanarak ekonomideki 'hücum' yaklaşımı ile saydığımız ülkeler gibi ortalamadan daha kısa sürede yatırım yapılabilir notunu kazanması beklenebilir."

- "Yatırım yapılabilir kredi notu veren tek kuruluş olarak kalmak çekici olur"

Finansinvest Başekonomisti Burak Kanlı, genel kanının Fitch'in notu indireceği yönünde olduğunu ve bu sebeple not indirimi gelmesi durumunda kimsenin şaşırmayacağını ifade etti.

Bu yönde bir beklenti olduğundan, piyasada kısa vadede olumsuz tepki verse de uzun sureli bir olumsuzluk görülmeyeceğini söyleyen Kanlı, "Ekonomide, bankacılık sektörü üzerinden, kredi kanalı üzerinden, bir etkide bulunabilir ancak bu sınırlı olur. Not indirimi hali hazırda finansal fiyatlar içinde." dedi.

Kanlı, Fitch'in her kredi derecelendirme kuruluşunun her daim yaptığı gibi yüksek cari açığa, dış finansman ihtiyacına, politik/jeopolitik belirsizliklere dikkati çekeceğini belirtti.

Fitch'in Türkiye'nin kamu maliyesindeki disiplinini korumasına vurgu yapacağını ifade eden Kanlı, Fitch'in, yeni açıklanan büyüme verilerini dikkate alma eğiliminde olabileceğine işaret etti.

Kanlı, şunları kaydetti:

"Türkiye'ye yatırım yapılabilir kredi notu veren tek kuruluş olarak kalmak onların işlerinin işleyişi için de gerçekten çekici olur. Ancak Fitch'in, TCMB'nin kararını olumsuz yönden değerlendireceğini düşünüyorum. TCMB'nin kararı not indirimi olasılığını güçlendirdi. Neden? Çünkü son üç yılda enflasyonun yüzde 8'in üzerinde kaldığı, önümüzdeki dönemde yıllık enflasyonun yüzde 10'a varacağı ve yıl sonunda da yüzde 8,5 civarında olması beklenen bir ülkede, politika faizinin neden ısrarla yüzde 8'de tutulduğunu ve hatta kullanımdan kaldırıldığına makul bir açıklama getiremez. Fitch, bunu kurum bağımsızlığı ile ilintilendirebilir."

Başekonomist Kanlı, yine de not indirim ihtimalinin yüksek olduğunu ancak piyasa için bir sürprizin ortaya çıkması olasılığının da gözardı edilmemesi gerektiğini ifade etti.

Böyle bir durumda piyasanın tepkisinin olumlu yönde sert olacağını vurgulayan Kanlı, "Böyle bir karar, tahvil faizlerinde düşüş, TL'de değer kazancı ve borsada olumlu havanın desteklenmesi sonucunu doğurur." dedi.

- "Fitch not indirmeye daha yakın"

İş Yatırım Ekonomisti Muammer Kömürcüoğlu, Merkez Bankası kararının Fitch üzerinde önemli bir etkisinin olmayacağını ve Fitch'in daha genel resme baktığını ifade etti.

Olumsuz bir kararın büyük ölçüde fiyatlandığı için finans piyasası üzerindeki etkinin kısa soluklu olacağını tahmin eden Kömürcüoğlu, reel sektör üzerinde önemli bir etki beklemediklerine dikkati çekti.

Kömürcüoğlu, Fitch'in 19 Ağustos'taki değerlendirmesinde Türkiye'nin kredi notunu BBB (yatırım yapılabilir seviye) olarak teyit ettiğini, ancak başarısız darbe girişiminin politik istikrar üzerindeki riskleri arttırması ve artan terör eylemlerinin güvenlik koşullarını kötüleştirmesi nedeniyle görünümü durağandan negatife indirdiğini anımsattı.

Politik belirsizliğin ekonomik performansı etkilemesi ve ekonomi politikaları üzerinde risk yaratmasının görünümdeki kötüleşmenin arkasındaki ikincil neden olarak vurgulandığını dile getiren Kömürcüoğlu, şöyle devam etti:

"Fitch açıklamasında ülke notunu aşağı çekebilecek unsurları üç başlık altında topluyor. İlki, ekonomik performansı ve ekonomi politikalarının kredibilitesini etkileyebilecek uzun süreli veya daha da derinleşebilecek bir politik istikrarsızlık, güvenlik veya jeopolitik risk unsurları. İkincisi dış finansman kırılganlığı kaynaklı risklerin gerçekleşmesi. Üçüncüsü ise borç/milli gelir oranındaki düşüş trendinin tersine dönmesi.

2017 yılında Türkiye'nin dış finansman kırılganlığı kaynaklı risklerin (sermaye girişlerinde ani duruş gibi) gerçekleşmesini beklemiyoruz. Ayrıca her ne kadar büyümeyi desteklemek amacıyla bütçede bir gevşeme öngörülse de borç/milli gelir oranında tehlikeli bir yükseliş öngörmek için henüz erken. Öte yandan, son dönemde artan terör eylemleri ve güvenlik endişeleri geçen yılın ikinci yarısında yavaşlayan ekonominin bu yıl sağlıklı bir toparlanma sürecine girmesini zorlaştırıyor. Ayrıca 19 Ocak’ta süresi dolan OHAL'in güvenlik gerekçesiyle devam etmesi Fitch tarafından risk unsuru olarak algılanabilir."

Fitch'in daha önce bahsettiği 3 riskten birinin not indirimine yeteceğine kanaat getirmesi durumunda Türkiye'nin yatırım yapılabilir seviyedeki son desteğini de kaybedeceğini ifade eden Kömürcüoğlu, "Bizim görüşümüz güvenlik endişelerinin ve jeopolitik risklerin makro dinamiklerden daha ağır basacağı ve kurumun not indirmeye daha yakın olduğu yönünde." diyerek sözlerini tamamladı.

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşlarının Türkiye kredi notu ve görünümü şöyle:

AA