Ekonomiden sorumlu Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, enflasyon hedefine ilişkin, "Gerek kurda yakın dönemde sağlanan göreceli istikrar gerekse Gıda Komitesinde alınan önemli tedbirler sayesinde enflasyonun yıl sonunda tekrar yüzde 10'un altına ineceğini düşünüyoruz. Hedefimiz enflasyonu tekrar tek hanede bitirmek, bu mümkün." dedi.

Şimşek, TRT Haber'de yayınlanan "Anadolu Soruyor" programında gündemdeki konulara ilişkin soruları yanıtladı.

Türkiye'nin AK Parti hükümetlerine kadar kronik yüksek enflasyon sorunuyla karşı karşıya bulunduğuna işaret eden Şimşek, büyük çabayla enflasyonun tek haneye indiğini ancak darbe girişimi sonrasında son bir yıldır yaşanan kur şoku ve gıda fiyatlarındaki kısmi artış nedeniyle enflasyonun geçici olarak çift haneye çıktığını söyledi.

Şimşek, "Gerek kurda yakın dönemde sağlanan göreceli istikrar gerekse Gıda Komitesinde alınan önemli tedbirler sayesinde enflasyonun yıl sonunda tekrar yüzde 10'un altına ineceğini düşünüyoruz. Hedefimiz enflasyonu tekrar tek hanede bitirmek, bu mümkün." diye konuştu.

Gıda Komitesinin gıda fiyatlarının istikrarlı hale getirilmesi için bu yıl etkin şekilde çalıştığını vurgulayan Şimşek, önce kısa vadeli arz sıkıntısı yaşanan bazı ürünler için gümrük vergilerinde düzenlemeye gidildiğini ifade etti.

Orta ve uzun vadede gıda arzını artıracak ve vatandaşın cebini de bütçesini de olumlu etkileyecek adımlar atıldığını anlatan Şimşek, bu kapsamda yaş sebze ve meyvede yüzde 50'leri bulan fire oranının azaltılmasına yönelik tedbirler alınacağını dile getirdi.

Şimşek, şöyle devam etti:

"Ekimden itibaren çok önemli standartlar getiriyoruz. Sektörün bu standartlara uyumu için de bir takım teşvik ve destekler getiriyoruz. Tarlada toplanan ürünün nasıl taşınması gerektiğini belirteceğiz. Buna ilişkin yatırımlara teşvik, destek vereceğiz, soğuk hava zinciri konusunda da destek olacağız. Hal ve pazarları köklü şekilde gözden geçireceğiz. Sadece rekabetin oluşması değil, fire oranını azaltacak ortamların oluşturulmasını dikkate alacağız. Dolayısıyla tarladan tüketiciye fireyi azaltacağız."

Şimşek, üretime katkısı olamayan üreticileri azaltmak istediklerini, bu kapsamda kooperatiflere de destek vereceklerini vurguladı.

Mehmet Şimşek, "Ekim ayında standartları yayımlayacağız. Bu standartlara uyum için bir süre vereceğiz. Uyum için de gereken desteklerde bulunacağız. Bu doğrudan doğruya çiftçimizin, tüketicimizin ve ülkemizin lehine. Sorunun köküne iniyoruz. Bazı ürünlerde fire yüzde 50'lerde ise bunu yüzde 20-25'lere bile indirseniz Türkiye ekonomisine muazzam katkı demek." değerlendirmesinde bulundu.

Havza bazlı üretimle kaynakların doğru kullanılacağını ve üretimin artırılacağını ifade eden Şimşek, arazi toplulaştırmasına da daha fazla kaynak ayıracaklarını, sulama olanaklarını geliştireceklerini kaydetti.

- "Türkiye-Avrupa ilişkileri zehirlenmeye çalışılıyor"

Türkiye-Avrupa Birliği (AB) ilişkilerine ilişkin sorular üzerine Şimşek, "Avrupa'da Türkiye konusunun iç siyasete malzeme yapılmasını hayretle izliyoruz, gerçekten üzücü." diye konuştu.

Türkiye'nin Avrupa'da yeni bir aktör olmadığını dile getiren Şimşek, "Şu veya bu ülkede iç siyasi tartışmaların bir parçası olarak bizi kullanmalarını hayretle izliyoruz. İnşallah seçim atmosferi bitince aklı selim bir patikaya oturur." ifadelerini kullandı.

Şimşek, Türkiye'nin karşı karşıya kaldığı yaşamsal tehditlere karşı tedbirler aldığını ancak bu tedbirlerin bağlamından çıkartılarak şer cepheleri tarafından Avrupa'ya farklı şekilde sunulduğunu, Avrupa ile Türkiye arasındaki ilişkilerin ve atmosferin zehirlenmesine çalışıldığını söyledi. Şimşek, buna da izin verilmemesi gerektiğinin altını çizdi.

Almanya istedi diye Türkiye'nin Gümrük Birliğinden çıkartılamayacağını vurgulayan Şimşek, şöyle konuştu:

"İnanıyorum ki AB'de birçok ülke sağduyulu davranacak. Türkiye bugüne kadar kimseye yük olmadı. Avrupa'nın geleceği Türkiye'siz düşünülemez. İnanıyorum ki aklıselim bir sürü lider bu hususu dikkat alacak ve inşallah bu tehlikeli patikaya girilmeyecek çünkü bu herkese zarar verir. Bu herkesin kaybettiği bir senaryo olur. Türkiye de, AB de bundan zarar görür. Bu kadar irrasyonel, akıl dışı bir politikaya Avrupa'nın 'evet' diyeceğine inanmıyorum. İnşallah öyle olacak, gereken mücadeleyi de vereceğiz."

- Sığınmacıların yoğun olduğu şehirlere destek

Şimşek, Suriyeli sığınmacıların yoğun olduğu şehirlere yönelik çalışmalara ilişkin sorular üzerine, Suriyeli misafirlerin şehirlerdeki etkisinin ciddi boyutlarda olduğunu söyledi.

Bunu en aza indirmek için yoğun çaba içinde bulunduklarını anlatan Şimşek, söz konusu belediyelere altyapı çalışmalarında öncelik verdiklerini, yatırım programlarıyla da eğitim, sağlık gibi hizmetlere yönelik çeşitli tedbirler aldıklarını bildirdi.

Bu konuda planlanan çalışmalara ilişkin bilgiler veren Şimşek, şunları kaydetti:

"Önümüzdeki dönemde mahalli idarelerle ilgili reform çalışmasında muhtemelen şunu dikkate alacağız: Şu anda şehirlerimiz bu yükü taşıyorlar ama bunun karşılığında merkezi bütçeden bir gelir almıyorlar. Halbuki nüfusları ciddi şekilde artmış durumda. Bu durumu dikkate alacak bir formül üzerinde çalıştık. İnşallah önümüzdeki dönemde mahalli idarelerle ilgili yeni bir düzenleme yaptığımızda bu illere gelir dağıtımında adaleti bir miktar artıracak adım atmayı düşünüyoruz."

Ekonomide büyümenin devam edip etmeyeceğine ilişkin bir soru üzerine Şimşek, 2002-2016 döneminde Türkiye'nin ortalama yüzde 5,7 büyüdüğünü anımsatarak, bunun Avrupa Birliği'nin aynı dönemdeki büyümesinin yaklaşık 3 katı olduğunu söyledi.

Şimşek, dünyanın küresel kriz sonrası büyüme anlamında çok sıkıntılı bir döneme girdiğini belirterek, "2010-2016 döneminde Türkiye'nin büyümesi ortalama yüzde 6,7. Bu girişimcilik ruhu, dinamizm, genç nüfus, siyasi istikrar olduktan sonra Türkiye büyür." değerlendirmesinde bulundu. Türkiye ekonomisinin geçen yıl yaşadığı şoklara rağmen hızla toparlandığını ve yüzde 2,9 büyüdüğüne dikkati çeken Şimşek, "Bu sene öyle görünüyor ki Türkiye ekonomisi yüzde 5'in üzerinde büyüyecek. Bu rakam, OECD ülkeleri arasında en hızlı büyüme demek, G20 ülkeleri arasında Çin ve Hindistan'dan sonra muhtemelen en iyi üçüncü performans." dedi.

Bu seneki büyümede birkaç faktörün etkili olduğuna işaret eden Şimşek, dış talebin toparlandığını ve güçlü olduğunu söyledi.

Turizmin de hızlı bir şekilde toparlandığına dikkati çeken Şimşek, ülke içindeki belirsizliklerin azaldığını, bunun da yatırımları, tüketimi teşvik ettiğini kaydetti. Hükümet olarak yatırımlara, istihdama, ihracata güçlü destek, teşvik verdiklerini vurgulayan Şimşek, "Dolayısıyla büyüme, iç ve dış talep tarafından destekleniyor. Yatırımlar kalıcı refahın anahtarı. Yatırımların artmasıyla büyüme sürekli hale gelir." şeklinde konuştu.

Gelecek dönemde reformlara odaklanacaklarını vurgulayan Şimşek, 2018 yılında büyüme hedefinin ne olacağının sorulması üzerine, "Büyüme hedefimizi Orta Vadeli Programda (OVP) ortaya koyacağız ama yüzde 5'in altında olmaz." ifadelerini kullandı.

- "Hazine destekli kredilerde batık oranı düşük olacak"

Hazine destekli KGF kefalet sisteminin büyük bir başarı hikayesi olduğunu vurgulayan Şimşek, bu kapsamda ihracatçıya yüzde 100, KOBİ'lere yüzde 90, KOBİ dışındaki şirketlere yüzde 85 kefil olduklarını hatırlatarak, şöyle devam etti:

"Bankalara diyoruz ki, 'sizin zaten batık oranınız normal şartlarda yüzde 3-3,5 ama yüzde 7'ye kadar biz kefil oluyoruz.' Dolayısıyla bu herkesin elini rahatlattı. Bankaların elini rahatlattı, şirketlerimizin teminat, krediye erişim sorununu çözdük. Bizim riskimiz önümüzdeki birkaç yıl içinde verilecek 250 milyar liralık kredinin bir kısmının batması. Biz zaten 25 milyar liralık bir risk almış durumdayız ama inanıyoruz ki Hazine kefaletiyle kredi alan KOBİ'lerimiz o kredilerini ödemek için canla başla mücadele edecekler. Niye? Çünkü Hazine kefaleti çok önemli bir değerdir, onu kaybetmek istemeyecekler. Onun için batık oranının çok daha düşük kalacağını, yüzde 7 değil, yüzde 3 bile olmayacağını ümit ediyoruz. Bundan dolayı bütçeye yansıması, Hazineye yükü inşallah daha az olacak."

- "Şirketlerin döviz kuru riskine karşı yeni bir çerçeve oluşturacağız"

Şimşek, Türkiye'nin dış borcuna ilişkin bir soruya karşılık, döviz rezervleri çıkarıldığında kamunun net olarak dış borcunun bulunmadığını, ülkenin özel sektör ağırlıklı borcu olduğunu söyledi. Devletin garantisinde çok sınırlı projeler bulunduğuna işaret eden Şimşek, "Kamu-özel ortaklığı yoluyla yaptığımız köprü, hastane gibi projelerin mali, uzun vadeli portresini yayınlayacağız. O işi Maliye Bakanlığımız yürütüyor. Uzun vadede, Türkiye'yi ne tür yükler bekliyor, raporlayacağız. Öbür türlü şeffaf olmayınca şehir efsaneleri başlıyor." şeklinde konuştu.

Özel sektörün 2002'den bu yana borcunda ciddi bir artış olduğunu, buna karşılık varlıklarında yükseliş görüldüğünü anlatan Şimşek, şöyle devam etti:

"Biz kur riskini döviz piyasasındaki dalgalanmaları sınırlamak için makro ihtiyati tedbir diyebileceğimiz yeni bir çerçeve oluşturacağız. Döviz geliri olmayanların dövizle borçlanamamasını prensip edineceğiz. İkincisi, döviz geliri olanların ancak belli bir oranda döviz borçlanması... Hindistan, Endonezya gibi ülkelerde birtakım uygulamalar var. Merkez Bankamız bunlara ilişkin çalışmalarını bitirdi. Veri toplama noktasında bir yasal düzenlemeye, adıma ihtiyaç var. Biz bu yıl içinde hızlı şekilde hareket edeceğiz. Döviz geliriniz olmadığı halde döviz borçlanmak istiyorsanız, o zaman bir tür kur riskini sigortalamaya yönelik adım atmanız lazım. Özetle şirketlerimizin eğer döviz geliri yoksa, döviz borçlanmak istiyorsa kurlardaki iniş çıkışlara karşı kendilerini garantiye, korumaya alacaklar. Onu gerekli hale getireceğiz."

- "KDV ve Gelir Vergisi reformuna ilişkin çalışmalar yakında EKK'ya gelir"

Taşeron işçilere kadro verilmesine dönük bir soru üzerine de Şimşek, "Bu konuyla ilgili daha önce bir çalışma yapıldı, belli bir noktaya geldi, ilave çalışmalar gerekiyordu, bunlarla ilgili şimdi tekrar inşallah tekrar önümüzdeki dönemde çalışılacak. Bu konuda yakın dönemde Maliye Bakanı'mız açıklamalarda bulundu. Esas itibarıyla Maliye ve Çalışma Bakanlığımızın birlikte yürüttüğü çalışma." dedi.

Şimşek, başka bir soru üzerine de Maliye Bakanlığının, KDV ve Gelir Vergisi reformu noktasında çalışmayı neredeyse nihai hale getirdiğini belirterek, yakında bu çalışmaların Ekonomi Koordinasyon Kuruluna (EKK) geleceğini söyledi.

EKK'da yapılacak teknik çalışmaların ardından bunu Bakanlar Kuruluna ve Meclise göndereceklerini ifade eden Şimşek, birçok kesimin görüşünü aldıklarını, o dönemde de kamuoyunun bu alandaki önerilerine açık olacaklarını bildirdi.

Dolardaki düşüşün sürüp sürmeyeceğine yönelik bir soru üzerine de günübirlik kur hareketleri konusunda yorum yapmadığını belirten Şimşek, "Orta ve uzun vadede eğer ülkemiz bugünkü gibi siyasi istikrarını korur, reform noktasında güçlü iradeyi devam ettirir, yüksek büyüme patikasında yoluna devam ederse reel olarak tabii ki ülkemizin para birimi güçlenir, değer kazanır." değerlendirmesinde bulundu.