MOSKOVA (AA) - EMRE GÜRKAN ABAY - Gazprom Başkanı Aleksey Miller, Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ'nin (BOTAŞ) Rusya'dan alınan doğalgazın fiyat revizyonu için tahkime başvurmasının uluslararası ticari sözleşmeler kapsamında normal bir prosedür olduğunu belirterek, "Tahkim sürecinin başlaması, müzakere sürecini durdurmaz. Türk ortaklarımızla yürütülen ticari görüşmelerde de bir uzlaşmayı ihtimal dışında görmüyorum." dedi.

Miller, Gazprom'un Türk doğalgaz piyasasına ilişkin stratejileri, TürkAkım projesi ve bölgesel diğer gelişmelere ilişkin AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.

BOTAŞ'ın 2015'te, 29 Aralık 2014'ten geçerli olacak şekilde Rusya'dan alınan doğalgazın fiyatında indirim için tahkim sürecini başlatmasının bir sorun olmadığını dile getiren Miller, "Uluslararası ticari sözleşmeler, tahkime gitme hakkı tanırlar, bu normal bir ticari prosedürdür. Türk ortaklarımızla hem BOTAŞ hem de özel doğalgaz ithalatçılarıyla yaptığımız uzun vadeli sözleşmeler de bu hakkı tanımaktadır." diye konuştu.

Miller, "Tahkim sürecinin başlaması, müzakere sürecini durdurmaz. Türk ortaklarımızla yürütülen ticari görüşmelerde de bir uzlaşmayı ihtimal dışında görmüyorum." ifadesini kullandı.

- TürkAkım'ın inşası sorunsuz ilerliyor

Türk hükümetinin geçen ay TürkAkım projesinde ikinci hattın deniz kısmının inşaatı için izin verdiğini anımsatan Miller, "Böylelikle boru hattının deniz kısmı inşası için Türk hükümetinden gerekli tüm izinler alınmış oldu. Şu anda projenin deniz kısmında inşaat devam ediyor." dedi.

Miller, projenin deniz bölümündeki iki hatta bugüne kadar 910 kilometreden fazla boru döşendiğini belirterek, "İnşaatın deniz kısmının yüzde 49'luk bölümü tamamlandı. Projenin ilk hattından sevk edilecek gaz, Türkiye pazarındaki mevcut sözleşmeler dahilinde devam edecek." bilgisini verdi.

TürkAkım'ın ikinci hattından ise Avrupalı ülkelerin pazarlarına doğalgaz tedarik edilmesinin planlandığını aktaran Miller, "Gazprom, ilgili ulusal taşıma işletmecileri ve hükümet kurumlarıyla istişarelerini sürdürüyor. Bu istişareler yapıcı bir şekilde devam ederken, Avrupa'daki doğalgaz taşıma sistemlerinin geliştirilmesiyle ilgili çeşitli düzenlemeler ele alınıyor." diye konuştu.

- Türkiye ve Gazprom iş birliğinde başarıyla geçen 30 yıl

Miller, Gazprom ve Türkiye arasındaki başarılı enerji iş birliğinin 30 yıla dayandığına işaret ederek, "Bu süre zarfında, Türk tüketicilere yaklaşık 430 milyar metreküp doğalgaz tedarik ettik. Mevcut boru hatları, bu modelin başarısına işaret etmektedir." değerlendirmesinde bulundu.

Türk doğalgaz piyasasındaki liberalleşme göz önüne alındığında, Türkiye ve Gazprom arasındaki iş birliğinin daha da başarılı olma şansının bulunduğunu vurgulayan Miller, şunları söyledi:

"Türkiye'nin artan enerji talebi göz önünde bulundurulduğunda, Mavi Akım projesinden sonra TürkAkım da hem Türk ve hem de Avrupalı ortaklarımıza doğalgaz sevkiyatını daha güvenilir kılacak şekilde tasarlandı. Gazprom'un stratejisi, Rusya ve yurt dışındaki yer altı gaz depolama tesislerinin geliştirilmesinin yanı sıra elektrik enerjisi üretimi alanındaki projelere katılma imkanlarını da öngörüyor ancak şu anda Türkiye'deki belirli projeler hakkında konuşmak için erken."

- Bölgedeki diğer üreticilerin potansiyelleri

Miller, İran, Irak ve İsrail gibi diğer bölgesel oyuncuların Türkiye ve Avrupa piyasasına yönelik potansiyeli bulunduğunu belirterek, "Türkiye ve Avrupa, Gazprom'un geleneksel pazarlarıdır. Gelişmiş kaynaklarımız, üretim ve taşıma altyapımız, uzun vadeli sözleşmelerimiz ve doğrudan doğalgaz teminini mümkün kılan ihracat rotalarına yönelik çeşitlendirme faaliyetlerimiz nedeniyle Türkiye ve Avrupa'da istikrarlı bir konumdayız." diye konuştu.

Bu ülkelerden ihracatın artırılmasının önünde bazı kısıtlamalar bulunduğunu ifade eden Miller, "Örneğin önemli miktarda yabancı yatırım çekme ihtiyacı, doğalgaz taşıma altyapısının yetersizliği ve bölgedeki jeopolitik sıkıntılar. Ayrıca yerel doğalgaz tüketimindeki dinamikler de Türkiye ve Avrupa'nın yanı sıra özellikle Hindistan, Pakistan ve Mısır'a doğalgaz ihracatında kısıtlamalar yaratabilir." değerlendirmesinde bulundu.

Miller, sıvılaştırılmış doğalgazda (LNG) ticaret hacminin artmaya devam etmesinin beklendiğini dile getirerek, "Bu doğrultudaki gelişmeleri ve Türk hükümetinin LNG alım tesislerinin kapasitesini artırmaya yönelik stratejisini de göz önünde bulundurduğumuzda, Türkiye'de yeni fırsatlar yaratacağına eminiz. Rusya'nın Türkiye'ye doğrudan modern boru hatları ile doğalgaz temini daha güvenilir, kolay ve ekonomik açıdan karlıdır. Özellikle Mavi Akım bu modelin başarısını göstermektedir." ifadelerini kullandı.

- ABD'nin LNG ihracatının piyasalara etkileri

ABD'den gerçekleştirilen LNG sevkiyatının, Avrupa'daki doğalgaz piyasa görünümünde önemli bir değişiklik yaratmadığını savunan Miller, "Sabine Pass tesisinden sevkiyatların başlamasından bu yana Avrupa piyasasına 4 milyar metreküpün biraz üzerinde doğalgaz ihraç edilmiştir. Bu süre zarfında Gazprom ise 370 milyar metreküpün üzerinde doğalgaz tedarik etmiştir. Rakamlar söze gerek bırakmıyor." dedi.

Miller, ABD'li üreticilerin tek bir teslimat noktasına bağlı olmadıklarına işaret ederek, şunları kaydetti:

"Doğalgaz ticari açıdan daha karlı noktalara gidebilir ve şu anda da olan budur. 2016-2017'de Asya Pasifik ve Latin Amerika ülkeleri ABD'li projeler için önemli pazarlar haline gelmişlerdir. Avrupa ve ABD'de 2022'ye doğru fiyatlara baktığımızda, LNG fiyatları, Avrupa doğalgaz fiyatlarından önemli oranda daha yüksek olacak. Bu, ileride ABD'den yeni sevkiyatlar olmayacak anlamına gelmiyor ancak LNG'nin Avrupa piyasasında önemli değişikliklere neden olacağını söylemek için erken."

AA