WASHINGTON (AA) - HAKAN ÇOPUR / SAFVAN ALLAHVERDİ - ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesinde kabul edilerek Genel Kurula gönderilen ve S-400 alımı ile Suriye'deki adımlarından dolayı Türkiye'ye yaptırım öngören yasa tasarısı, askeri ve finansal yaptırım maddeleriyle öne çıkıyor.

Senato Dış ilişkiler Komitesi'nde önceki gün 4'e karşı 18 evet oyu ile kabul edilen 2641 no'lu tasarı, ikili ilişkilerde yeni bir gerginlik alanı yaratma potansiyeli taşıyor.

"ABD'nin ulusal güvenliğinin desteklenmesi ve DEAŞ'ın yeniden canlanmasının engellenmesi" başlıklı tasarıda, "Suriye'de istikrarın desteklenmesi", "Suriye'deki Kürt mülteci krizi", "yaptırımlar" ve "iptal koşulları" şeklinde 4 başlık yer alıyor.

Türkiye'nin, Rusya'dan S-400 hava savunma sistemi almasının eleştirildiği ve Barış Pınarı Harekatı kapsamındaki askeri adımlarının "kabul edilemez" olarak nitelendirildiği tasarıda, Türkiye'ye bazı askeri ve finansal yaptırımlar uygulanması isteniyor.

- Türkiye'ye silah satışına "Suriye kapsamlı" sınırlama

Tasarıda, Türkiye'nin Suriye'nin kuzeyinde YPG/PKK terör örgütüne karşı icra ettiği Barış Pınarı Harekatı eleştirilirken, bu operasyonu mümkün kılan kişi ve kurumlara yaptırım öngörülüyor.

Bu kapsamda Türk askerlerinin YPG'nin ana omurgasını oluşturduğu SDG'ye yönelik askeri operasyonlarına son vermesi ve bölgeden derhal geri çekilmesi, şayet Suriye’nin kuzeyinde savaş suçu işlenmişse sorumluların hesap vermesi talep ediliyor.

Öte yandan, tasarıda, Türkiye'nin Suriye'nin kuzeyinde yürüttüğü askeri operasyonda kullanması muhtemel silah ve askeri ekipmanların ABD'den Türkiye'ye transferinin durdurulması da öngörülüyor. Aynı kapsamda, "Suriye'deki Türk Silahlı Kuvvetlerine silah tedarik eden kişilere de yaptırım uygulanacaktır." ifadelerine yer veriliyor.

Ayrıca tasarıda, Suriye ile ilgili olarak Milli Savunma Bakanı, Genelkurmay Başkanı, Hazine ve Maliye Bakanı ve 2. Ordu Komutanının yanı sıra yine Türkiye'nin Suriye'deki askeri operasyonlarına destek olmuş ilgili kurum yetkililerinin de yaptırıma tabi tutulması isteniyor.

- Finansal kuruluşlar da hedef alındı

Bununla birlikte tasarıda, Türk ordusunun Suriye'de düzenlediği askeri operasyona destek veren Halkbank ve diğer bankalara da yaptırım istenirken, Türkiye'ye kredi vermeleri durumunda uluslararası finans kuruluşlarına karşı tavır alınacağı da vurgulanıyor.

Diğer yandan, Türkiye'nin NATO üyeliğine ilişkin Dışişleri Bakanlığından bir rapor istenen tasarıda, Türkiye'nin NATO'daki mevcudiyetinin ne anlama geldiğinin raporda değerlendirilmesi talep ediliyor.

- CAATSA ve F-35'ler maddeler arasında

Türkiye'nin Rusya'dan S-400 hava savunma sistemi almasına yönelik maddenin de bulunduğu tasarıda, "ABD'nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası" (CAATSA) kapsamında yaptırım uygulanması da öngörülüyor.

Söz konusu maddede, Türkiye'nin S-400'leri temin etmiş olması sebebiyle Başkan Donald Trump'ın CAATSA'da belirtilen 12 yaptırım maddesinden en az 5'ini uygulaması talep ediliyor.

Bu çerçevede, Türkiye'nin S-400'lere sahip olduğu sürece bu ülkeye F-35 ve F-16 savaş uçaklarının ve bunların ilgili parçalarının transferinin engellenmesi de maddeler arasında yer alıyor.

- YPG/PKK ve iltisaklı sivillere özel vize

Tasarıda, ABD ile DEAŞ'e karşı savaştıkları gerekçesiyle YPG/PKK terör örgütü ve bölgedeki örgütle iltisaklı sivillerin Kongre tarafından tanınan "Özel İnsani Kaygı" statüsünde 2. sıraya yükseltilmesi ve yine örgüt ve iltisaklı sivillere ABD vizesi için öncelik tanıyan "Özel Göçmenlik Statüsü" (SIV) verilmesi öngörülüyor.

- Süreç nasıl işleyecek?

Senato Dış İlişkiler Komitesi'nden geçen tasarının bir sonraki adresi Senato Genel Kurulu olacak ancak tasarının Genel Kurula ne zaman geleceği henüz kesin değil.

Senato Çoğunluk Lideri Mitch McConnell, kısa süre önce yaptığı açıklamada, "Türkiye'ye yaptırım öngören bir tasarı için doğru zaman olmayabileceği" şeklinde bir değerlendirme yapmıştı.

Senato Genel Kurulu'nda geçmesi halinde söz konusu tasarı metni ile Temsilciler Meclisi'nde 29 Ekim'den onaylanan tasarı metninde farklılıklar olduğu için ortak komisyon iki tasarıyı tek bir metin haline getirecek ve Beyaz Saray'a gönderilecek.

Türkiye'ye yaptırım uygulanmasını öngören bir başka yasa tasarısı ise 29 Ekim'de Temsilciler Meclisi'nde kabul edilmişti.

- Trump'ın veto etmesi durumunda tekrar oylanabilir

Trump'ın masasına gelen herhangi bir yasayı onaylamak ya da veto etmek için önünde 10 günlük bir süresi bulunuyor. Trump, söz konusu yaptırım tasarısını veto etmesi halinde, tasarı yeniden Kongre'ye dönüyor.

Eğer Kongre'nin her iki kanadı da aynı tasarıyı 3'te 2 çoğunluk ve üzerinde bir oyla kabul ederse, bu durumda tasarı artık Başkan'ın onayına sunulmadan yasalaşıyor. Bunun dışındaki durumlarda Trump'ın önüne gelen söz konusu tasarıyı yine imzalama ya da veto etme yetkisi bulunuyor.

Daha önce S-400 alımından dolayı CAATSA yaptırımlarını uygulaması beklenen Başkan Trump, bu yaptırımları uygulamayı düşünmediğini dile getirmişti. Son olarak geçen ay Beyaz Saray'da bir araya gelen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Trump, S-400 ve F-35 konusunun çözümüne yönelik görüşmeler yapılması için ortak bir komisyon kurulmasını kararlaştırmıştı.