SOFYA (AA) - İHVAN RADOYKOV - Bulgaristan’da 26 Mart'ta yapılan erken seçimde 240 üyeli mecliste 95 milletvekili çıkaran Bulgaristan’ın Avrupalı Gelişimi İçin Yurttaşlar Partisi (GERB) lideri Boyko Borisov, yeni hükümeti kurmak için tek bir ortakla koalisyon yapmayı amaçlıyor.

Seçim sonuçlarına göre parlamentoda GERB'in yanı sıra 4 parti temsil edilecek.

Ülkede 1989'a dek 45 yıl boyunca iktidarda kalan eski Komünist Partinin devamı konumundaki Bulgaristan Sosyalist Partisi (BSP) bir önceki seçime göre milletvekili sayısını iki katına çıkararak 44. mecliste 80 milletvekiline ulaştı.

Irkçı ve aşırı milliyetçi üç partiyi bir araya getiren Birleşik Vatanseverler Koalisyonu (OP), 27 milletvekili çıkardı.

Üyelerinin çoğunluğunu Türklerin oluşturduğu Hak ve Özgürlükler Hareketi Partisi (HÖH) de 26 sandalyeye sahip oldu.

Ucuz ilaç ve akaryakıt satan popülist iş adamı Veselin Mareşki’nin İrade adlı partisi ise parlamentoda 12 milletvekiliyle temsil edilecek.

Cumhurbaşkanı Rumen Radev’in, 19 Nisan'da yapılacağını açıkladığı ilk oturumun ardından mecliste temsil edilen partilerle tek tek görüşüp en çok oy alan GERB lideri Borisov’a hükümet kurma görevini resmen vermesi bekleniyor.

- Koalisyon alternatifleri

Önceleri hem OP Koalisyonu hem de Mareşki’nin İrade partisiyle görüşmeyi planlayan Borisov, İrade’nin aşırı talepkar tavrıyla karşılaşmıştı. Mareşki, seçim sonuçları açıklanır açıklanmaz bizzat başbakan olmak istediğini belirtmiş, partisine en az 8 bakanlık verilmesini ve programının koalisyon hükümetinin çalışma programında esas alınmasını talep etmişti.

Bunun üzerine daha önce 2 kez başbakanlık yapan ve her seferinde görevini tamamlamadan istifa eden Borisov, 3. kez başbakanlık koltuğuna oturmak için sadece ırkçı ve aşırı milliyetçi üç partiyi bir araya getiren OP Koalisyonu ile görüşmeye karar verdi.

Parlamentonun ilk oturumu öncesinde yapılan GERB-OP görüşmeleriyle ilgili basına sızan bilgilere göre, taraflar, karşılıklı pazarlıkların teknik ayrıntılarına inmeden önce kurulacak koalisyonun 4 yıl ömrünün olması ve gelecekteki olası görüş ayrılıkların erken seçime yol açmaması konusunda görüş birliği sağladılar.

- Koalisyon kurma görüşmelerindeki sorunlar

GERB adına görüşmeleri sürdüren eski Maliye Bakanı Vladislav Goranov, diyaloğun zor yürüdüğünü, ana prensiplerin dışında bir yakınlaşma kaydedilmediğini ancak 19 Nisan'a dek görüş ayrılıklarını ortadan kaldırabileceklerini belirtti.

Goranov, görüşmelerde OP ile emeklilik maaşının artırılması ve seçim sisteminde düzenlemeler yapılması konusunda anlaşamadıklarını söyledi. OP, emeklilik maaşının 81 avrodan 150 avroya çıkarılmasını, milletvekillerinin partilerin sunduğu listelere göre değil, kişisel aday olarak seçilebilmesinde ısrar ediyor.

OP adına konuşan eş başkanlardan Krasimir Karakaçanov, “Görüş ayrılıklarımız ortada ancak bunlar ortak hükümet kurmamıza asla engel teşkil edemez.” dedi.

- Hassas dengeler

İkili koalisyonun hayata geçmesi durumunda aşırı milliyetçilik ile ılımlı vatanseverlik arasında bir denge bulunması bekleniyor.

Bulgaristan, 2018'in ilk yarısında AB dönem başkanlığını üstleneceği için koalisyonun en az 2018’in temmuz ayına kadar ayakta kalması planlanıyor.

Daha önce 5 partiden oluşan bir koalisyonun başbakanlığını yapan Borisov, “aşırı gürültü çıkaran” farklı sesleri yatıştırma deneyiminden ders almış gibi görünüyor.

Koalisyon görüşmelerinin başarıyla sonuçlanması durumunda NATO ve AB yanlısı parti lideri olarak Borisov, OP ile kararlı bir denge oluşturmak zorunda kalacak. Türkiye’ye karşı düşmanlık, İslamofobi, ayrımcılık, azınlıkların haklarını sınırlandırma tutumlarıyla ön plana çıkan OP, AB aleyhtarı popülist söylemlerin, aşırı Rusya sevgisi ve NATO’ya karşı düşmanca politikanın sürdürülmesinden yana.

OP’nin eş başkanlarından, NATO karşıtı İç Makedon-Edirne İhtilal Örgütü Partisi (VMRO) Başkanı Krasimir Karakaçanov’un yeni hükümette savunma bakanı olmak istemesi, Borisov’un denge kurma çabalarını zora sokacağa benziyor.

Geleneksel olarak Moskova’nın resmi politikasını Bulgaristan parlamentosunda temsil etme misyonunu üstlenen OP üyesi, NATO karşıtı ATAKA partisinin lideri Volen Siderov da partisinin iktidar koalisyonuna katılmadan, dışarıdan bir rol oynayacağını söyledi.

- Gelecek muhalefetin taktiği

Bu arada BSP, 80 milletvekiliyle etkili muhalefet yapmaya hazırlanıyor.

Borisov, BSP Genel Başkanı Korneliya Ninova ile bir araya gelerek ülkenin orta vadede izleyeceği stratejik hedef ve politikaları konusunda şimdiden bir uzlaşmaya varmak istediğini söyledi.

Öte yandan Ninova, Borisov’un kabine kurma girişimlerinde başarısız olması durumunda anayasal prosedürünü izleyecek cumhurbaşkanından bu görevi seve seve devralmaya hazır olacağını açıkladı.

Ninova, Rusya yanlısı, popülist ve son dönemde aşırı milliyetçi bir parti olarak öz güvenini gittikçe artıran BSP’nin parlamentoda en sıkı iş birliği yapabileceği ortak olarak OP’yi gösterdi ancak hesaplar, BSP’nin üçüncü ve hatta dördüncü bir koalisyon ortağına ihtiyaç duyacağını gösteriyor.

GERB ile asla koalisyona katılmayacağını açıklayan BSP’nin, İrade partisini de yanına alması durumunda sahip olacağı 119 milletvekili, güvenoyu almasına yardım edemeyecek.

- HÖH partisinin olası rolü

Çıkmaza doğru giden bu hesaplar, parlamentoda kimsenin müttefik almak istemediği HÖH partisinin 26 sandalyesini gündeme getirebilir.

Geçmişte iktidarda olmak uğuruna görüş ayrılıkları ne olursa olsun her türlü koalisyonda kilit rol oynayan HÖH’den gelebilecek sınırlı sayıdaki oylar, BSP’yi bir kez daha iktidara götürebilir. HÖH ise eski kilit siyasi rolüne dönebilir.

43. parlamentoda temsil edilen 8 siyasi partinin 44. parlamentoda 5’e inmesi, bir yandan siyasi partilerin kozlarını daha açık göstermelerine olanak sağlarken diğer yandan iktidar formülünün bulunmasında farklı problemleri beraberinde getiriyor.

- Siyasi süreç nasıl gelişebilir

Bu arada en çok oy alan iki siyasi partinin kabine oluşturamaması durumunda Cumhurbaşkanı Rumen Radev, görevi parlamentoda temsil edilen diğer bir siyasi partiye verebilir. Bu girişim de olumsuz sonuçlanırsa Radev, parlamentoyu tekrar feshederek yeni bir erken seçim için tarih belirlemek zorunda kalacak.

Bu sırada Radev’in üyelerini belirlediği Ognyan Gercikov’un geçici teknokratlar hükümeti görevini sürdürecek. Ülkede halihazır yürürlükte olan geçici başkanlık sistemi, yasal bir hükümet kurulana dek sürecek, devletin tüm karar alma mekanizmaları Radev’in elinde olacak.

AA