VAN (AA) - CEMAL AŞAN / NECAT HAZAR - 23 Ekim 2011'de meydana gelen 7,2 büyüklüğündeki depremle büyük hasar gören Van, aradan geçen 7 yıllık sürede yapılan yatırımlarla depremin izlerini sildi.

Van, 23 Ekim 2011 tarihinde saat 13.41'de merkez üssü Tabanlı köyü olan 7,2 büyüklüğündeki 26 saniye süren depremle sarsıldı.

Kent merkezi ile Erciş ilçesi ve birçok köyde büyük yıkımın yaşandığı depremden sağ kurtulan vatandaşlar, kurtarma ekipleri müdahale edinceye kadar kendi imkanlarıyla enkaz altında kalanlara ulaşmaya çalıştı.

Depremin hemen ardından Van merkezde ve Erciş ilçesinde arama kurtarma çalışmalarına başlandı. Bölgeye 295 ambulans, 56 UMKE aracı, 6 ambulans helikopter, 2 ambulans uçak ile 2 bin 400 sağlık personeli sevk edildi.

İlk 6 saatte kent genelindeki enkazlarda 71 kurtarma ekibi çalışma yürüttü. Daha sonraki süreçte yurt içinden 140 ekip, enkazda kalan insanları sağ çıkarmak için seferber oldu. Bu sırada özel eğitimli 42 köpekten de yararlanıldı.

Depremde yaralanan bin 673 kişiden bin 37'si karayoluyla, 194'ü ise ambulans uçak ve helikopterlerle başka illerdeki hastanelere ulaştırıldı. Sarsıntıda hasar gören köylerde 12 mobil ekip, 11 bin 500 vatandaşa yerinde sağlık hizmeti verdi.

Van'da 23 Ekim'deki depremde 604, 9 Kasım'daki depremde de 40 kişi yaşamını yitirdi.

- Barınma ihtiyaçları karşılandı

Depremden hemen sonra tüm ülke Van için seferber oldu, dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan başta olmak üzere birçok bakan, siyasetçi ve sivil toplum kuruluşu çalışanları kente geldi.

Çalışmaları yerinden yöneten bakanlar, depremden kısa süre sonra sağladıkları koordinasyonla önce arama kurtarma çalışmalarına ağırlık verdi, sonra depremzedelerin barınma ve yaşamsal ihtiyaçlarını gidermeye çalıştı.

Artçı sarsıntıların devam etmesi nedeniyle evlerine giremeyen vatandaşların barınma ihtiyacını karşılamak amacıyla ilk etapta gönderilen 75 bin çadır vatandaşlara dağıtıldı.

Depremzedelerin çaresizliğine, soğuk havanın eklenmesiyle büyük sıkıntıların yaşandığı şehirde devlet, çadır kentlerin ardından 14 bin tırla kente getirilen 29 bin 500 konteynerle kurduğu 35 konteyner kentte vatandaşlara geçici barınma imkanı sağladı.

Kurban Bayramı'na çadır kentlerde ve hasarsız raporu verilen evlerinde giren depremzedeler, bayramın 4. günü olan 9 Kasım'da meydana gelen 5,6 büyüklüğündeki ikinci depremle bir kez daha sarsıldı.

Depremlerin ardından yaşanan göçlerle adeta "hayalet kent"e dönüşen Van'da, yetkililer bir ay geçmeden depremzedeler için inşa edilecek konutların yapımını başlattı.

Evi yıkılan vatandaşlara kalıcı konutlar sağlamak için temeli atılan binaların yapımı hava sıcaklığının sıfırın altında 30 dereceye kadar düşmesine rağmen devam etti.

17 bin 489 konut, depremin birinci yılında tamamlanma aşamasına getirildi. TOKİ tarafından ayrıca 30 okul, 27 cami, 10 ticaret merkezi ve 16 büfe, 52 müteahhitte ihale edilerek yapıldı.

TOKİ konutlarında 19 bin 826 personel 24 saat esasına dayalı çalıştı. Konutlar yapılırken çevre düzenine de büyük önem verildi. Konutların bulunduğu alanlarda 1 milyon 48 bin 523 metrekarelik bölge yeşil alan olarak değerlendirildi ve bu bölgelere 16 bin 650 ağaç dikildi.

23 Ekim ile 9 Kasım'daki depremlerin ardından AFAD uzmanlarınca Van merkez, Erciş ve Edremit ilçeleri ile bağlı köylerde geniş kapsamlı hasar tespit çalışması yapıldı.

Uzmanların, söz konusu yerleşimlerdeki 147 bin 622 konut, 18 bin 735 iş yeri ve 20 bin 209 ahırda yaptığı çalışmalarda, 31 bin 870 konut, 8 bin 849 iş yeri ile 9 bin 602 ahırın ağır hasar gördüğü tespit edildi, 18 bin 181 konut da orta hasarlı olarak belirlendi.

- "Van'da adeta yeniden bir şehir kuruldu"

AFAD İl Müdürü Osman Uçar, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Van'da depremin ardından devletin ve hükümetin çok kısa sürede önemli çalışmalar gerçekleştirdiğini söyledi.

Bu çalışmalar ile vatandaşların ihtiyaçlarının önemli ölçüde karşılandığını anlatan Uçar, "Özellikle depremin ardından yapılan çalışmalarla konut anlamında Van'da adeta yeniden bir şehir kuruldu. Vatandaşların mağduriyeti çok bekletilmeden giderildi." dedi.

Uçar, il dışına giden vatandaşların barınma ihtiyaçlarının da 81 ilde karşılandığını ifade etti.

Şu anda kent merkezinde ağır hasarlı binanın pek kalmadığını, ilçelerdeki ağır hasarlı tek ve çift katlı binaların yıkımının devam ettiğini belirten Uçar, "Şimdiye kadar 17 bin 489 konutu tamamlayarak teslim ettik. Bunun yanında 12 bin köy konutumuzun da büyük çoğunluğu teslim edildi ve kalan az miktarda konutun çalışmaları devam ediyor. 2 bin 346 konutumuzda güçlendirme çalışmaları yapıldı." diye konuştu.

- "Van şehri, farklı bir görünüme kavuştu"

Depremin ardından kısa sürede yükselen binalarla Van'ın konut ihtiyacının önemli oranda giderildiğine dikkati çeken Uçar, şunları kaydetti:

"Van şehrine baktığımız zaman hiçbir yerinde ağır hasarlı konutlara rastlamayız. Sokaklar, binalar, altyapılarla Van şehri farklı bir görünüme kavuştu. Çevre düzenlemeleriyle, parklarıyla, spor salonlarıyla daha güzel bir kent ortaya çıktı. Yaşanılan felaketin boyutu ekonomik ve sosyal alanda, sosyolojik anlamda çok büyüktü. Devletimizin desteği ile bu sorunlar minimize edildi."

AA