ANKARA (AA) - MELTEM BULUR - Dünyada 2 milyar kişi yoksulluk, 753 milyon kişi de aşırı yoksulluk içinde yaşamını sürdürmeye çalışıyor.

19 Ağustos Dünya İnsani Yardım Günü'nde kıtlık, kuraklık, çatışmalar ve doğal afetler gibi nedenlerle yardıma muhtaç kişilerin durumu bir kez daha gündeme geldi.

AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, geçen yıl dünyadaki çatışmalar ve felaketler nedeniyle hayatta kalabilmek için son çare olarak uluslararası yardıma muhtaç duruma düşen kişi sayısı 201 milyonu geçti.

Suriye, Yemen ve Güney Sudan’da devam eden çatışmalar, milyonlarca kişinin acı çekmesi ve yerinden edilmesine neden olurken, Karayipler'de doğal felaketler ile Afrika Boynuzu'ndaki kuraklık ve gıda güvensizliği çok sayıda kişinin hayatını son derece olumsuz etkiledi. Geçen yıl ayrıca Rohingya nüfusunun Myanmar'dan kitlesel olarak yerlerinden edilmesini zorunlu kılan şiddet ve zulme de tanık olundu.

Yemen, Suriye ve Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nin de dahil olduğu birçok ülkede devam eden şiddet ve karışıklıkların yanı sıra Nijerya gibi diğer ülkelerde yaşanan yeni salgınlar, insani yardıma olan ihtiyaçları artırdı. Birçok kriz, çatışmanın yanı sıra doğal afet ve zorla yerinden edilmeyle sonuçlanan felaketlerin bir araya gelmesiyle karmaşık hal aldı.

- En çok ihtiyaç Suriye ve Yemen'de

Dünyada her yıl yapılan insani yardımların haritasını çıkaran İngiltere merkezli Kalkınma İnisiyatifleri Örgütü'nün "Küresel İnsani Yardım Raporu 2018" verilerine göre, dünya genelinde 134 ülkedeki 201 milyondan fazla insanın uluslararası insani yardıma muhtaç olduğu tahmin ediliyor.

Yemen, Suriye, Etiyopya, Irak, Nijerya, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Güney Sudan, Afganistan, Somali, Kenya, Haiti, Malawi, Kolombiya, Sudan, Çad, Zimbabve, Mali, Ukrayna, Kamerun, Lübnan, Pakistan, Burundi, Ürdün, Orta Afrika Cumhuriyeti, Uganda, Nijer, Filistin, Mozambik, Madagaskar, Libya, Angola, Bangladeş, Sri Lanka, Nepal ve Myanmar geçen yıl en çok insani yardıma muhtaç kişilerin yaşadığı ülkeler olarak sıralanırken, bu kişilerin beşte birinden fazlası (yüzde 23,5) sadece Suriye, Yemen ve 3,5 milyon Suriyeliyi misafir etmesi nedeniyle Türkiye'de bulunuyor.

Söz konusu ülkelerin 21’inde geçen yıl krizler devam etti ve bu durum çok sayıda insanın uluslararası insani yardıma muhtaç hale gelmesine neden oldu. Bu ülkelerin 29'unda da aynı anda birden fazla krizle karşı karşıya kalındı. Bu ülkelerden Etiyopya, Nijer, Pakistan, Somali, Güney Sudan ve Sudan aynı anda üç kriz türünü de yaşadı.

- 2 milyar "yoksul", 753 milyon "aşırı yoksul"

Nüfusun 2 milyarı günde 3,2 dolardan daha az bir gelirle yaşamaya çalışan ve kriz riskiyle karşı karşıya kalan "yoksul"lardan oluşuyor. Bu kişilerin yüzde 47'si kırılgan veya çevresel açıdan savunmasız durumda bulunan ülkelerde yaşıyor.

Günde 1,9 dolardan daha az bir gelirle yaşamaya çalışan "aşırı yoksul" kişi sayısı ise 753 milyon. Söz konusu kişilerin de yüzde 59'u kırılgan veya çevresel açıdan savunmasız durumdaki ülkelerde bulunuyor.

- En fazla yardım Suriye’ye gitti

Aynı anda birden fazla kriz yaşanan ülkelere gönderilen insani yardımlar, tüm yardımların yüzde 60'ını oluştururken, geçen yıl yardımların en fazla gittiği ilk ülke yüzde 14 ile Suriye, ikinci ülke ise yüzde 8 ile Yemen oldu.

Suriye, geçen yıl 5. kez "en fazla insani yardım yapılan ülke" olurken, Türkiye ve Yunanistan da sığınmacılar nedeniyle ilk kez en çok insani yardım yapılan ilk 10 ülke arasına girdi.

- Türkiye "en çok insani yardım yapan ülke" oldu

Rapora göre, Türkiye geçen yıl 8,07 milyar dolar yardım ile dünyada en çok insani yardım yapan ülke konumuna yükseldi.

Sıralamada Türkiye'yi 6,68 milyar dolar ile ABD, 2,99 milyar dolar ile Almanya ve 2,52 milyar dolar ile İngiltere izlerken, Avrupa Birliği kurumları 2,24 milyar dolar ile dördüncü sırada geldi.

Türkiye insani yardımların milli gelire oranı temelinde yapılan sıralamada da yüzde 0,85 ile birinci gelirken, en yakın takipçileri Norveç ve Lüksemburg için bu oran sadece yüzde 0,17’de kaldı. ABD ise bu sıralamada yüzde 0,04 ile 19'uncu konumda yer aldı.

Rapora göre, dünyada yapılan toplam insani yardım 2013'te 18,4 milyar dolardan 2014'te 22,1 ve 2015'te 25,8 milyar dolara yükselmişken, bu artış eğiliminde son 2 yılda gözle görülür bir yavaşlama yaşandı. Dünyadaki toplam insani yardım 2016'da 26,4 milyar dolara, 2017'de de yüzde 3'lük bir artış ile 27,4 milyar dolara çıktı. Dünyada geçen yıl yapılan toplam insani yardımın yaklaşık üçte birini tek başına Türkiye sağladı. Raporda, Türkiye'nin 3,5 milyon Suriyeli ile dünyada en çok sığınmacıyı barındıran ülke olduğunun altı çizildi.

Türkiye, 2013, 2014, 2015 Küresel İnsani Yardım raporlarına göre üç yıl üst üste, en çok insani yardım yapan üçüncü, son iki yılda ise ikinci ülke olmuştu.

- Mülteci sayısı 23 milyonu geçti

Geçen yıl, çatışma, şiddet veya zulüm nedeniyle zorla yerinden edilen kişi sayısı da bir önceki yıla göre 2,9 (yüzde 4,5) milyon artarak 68,5 milyona ulaştı. Buna göre, ülke içinde yerinden edilen kişi sayısı 42,2 milyon, mülteci sayısı ise iltica talebinde bulunanlar hariç bir önceki yıla göre 2,8 milyon artarak 23,2 milyon oldu.

Az sayıdaki bağışçı ülke, uluslararası insani yardımın çoğunluğuna katkı yapmayı sürdürüyor. En çok bağış yapan 3 ülke, tüm bağışların yüzde 59'unu tek başına sağlıyor.

- BM'ye göre bu yıl 11 ülke şiddetli derecede insani yardıma muhtaç

BM İnsani İşler Koordinasyon Ofisinin hazırladığı rapora göre, insani yardım ihtiyaçları bu yıl Afganistan, Etiyopya, Irak, Mali ve Ukrayna’da düşse de 2018’de hala önemli seviyede bulunuyor. İhtiyaçlar Burundi, Kamerun, Orta Afrika Cumhuriyeti, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Libya, Somali ve Sudan’da büyük ölçüde artıyor. Öte yandan, Nijerya, Güney Sudan, Suriye ve Yemen’de yüksek seviyede kalmayı sürdürecek.

Söz konusu ofisin yönettiği "Risk Yönetimi Dizini"nde de bu yıl devam eden şiddetli insani yardım ihtiyacı konusunda çok yüksek risk altındaki ülkeler Somali, Güney Sudan, Çad, Afganistan, Orta Afrika Cumhuriyeti, Yemen, Nijer, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Sudan, Suriye ve Irak olarak sıralandı.

İnsani yardım ihtiyacı konusunda yüksek riskte olan ülkeler ise şöyle:

"Myanmar, Pakistan, Etiyopya, Haiti, Nijerya, Kamerun, Libya, Mali, Mozambik, Uganda, Kenya, Bangladeş, Burundi, Tanzanya, Eritre, Moritanya, Papua Yeni Gine, Kolombiya, Fildişi Sahili, Hindistan, Ukrayna, Burkina Faso, Guatemala, Gine Bisau, Angola, Kongo, Cibuti, Filipinler, Sierra Leone, Kore, Liberya, Nepal, Zimbabve, Gine, Iran, Madagaskar, Ruanda ve Türkiye."

Irak'ın başkenti Bağdat'ta 19 Ağustos 2003'te aralarında BM Irak Özel Temsilcisi Sergio Vieira de Mello'nun da bulunduğu 22 yardım çalışanının bombalı saldırıda hayatını kaybetmesi sonucu, 2008 yılında BM Genel Kurulunda alınan kararla 19 Ağustos, "Dünya İnsani Yardım Günü" olarak ilan edilmişti.

AA