ROMA (AA) - ECENUR ÇOLAK - İtalya'da 4 Mart'taki genel seçimlerde hiçbir parti ve ittifakın tek başına iktidar olmak için gerekli oy oranına ulaşamaması sebebiyle ülkede koalisyon hükümetleri devri devam edecek. Seçim barajının düşüklüğü, siyasetteki bölünmüşlük ve mevcut seçim yasası ülkeyi koalisyon hükümetlerine mahkum ediyor.

İtalya'da pazar günü yapılan genel seçimin resmi olmayan sonuçlarına göre, şu anki koalisyon hükümetinin büyük ortağı Demokrat Parti büyük oy kaybı yaşarken, eski Başbakan Silvio Berlusconi'nin Forza Italia ve Matteo Salvini'nin aşırı sağcı Lig partilerinin başı çektiği merkez sağ ittifakı ile sistem karşıtı 5 Yıldız Hareketi (M5S) oylarını büyük oranda artırdı.

Merkez sol ittifakının yüzde 22,8 oy oranında kaldığı seçimde, sistem karşıtı M5S yüzde 32,6 oy oranına ulaşırken, merkez sağ ittifakı ise yüzde 37'lik oy oranıyla seçimin galibi oldu.

Ancak ülkede hem çoğunluk hem nispi temsil esasına dayanan yeni seçim yasasına göre, bir parti veya ittifakın tek başına hükümet kurabilecek çoğunluğa ulaşması için yüzde 40 oy oranını aşması gerekiyor.

Bu seçimden hiçbir ittifak ve parti, yüzde 40'ın üzerinde oy oranıyla çıkamadığından ülkenin 65. hükümetinin kurulabilmesi için koalisyon görüşmelerine başlanması bekleniyor.

- İtalya'da 72 yılda 64 hükümet

Esasen İtalyan siyaseti, cumhuriyet tarihi boyunca çoğunlukla koalisyon hükümetleriyle yönlendirildi. İtalya'da cumhuriyetin ilanından bu yana geçen 72 yıllık sürede, 64 hükümet kuruldu.

4 Mart Pazar günü yapılan seçimlerin ardından da koalisyon geleneğinin devam etmesi bekleniyor.

Ülkede hükümetlerin ömrü 23 gün ile 1412 gün arasında değişse de 72 yıllık zaman diliminde hükümetler ortalama 1,1 yıl iktidarda kaldı. Son 10 yıl içinde İtalya'nın gördüğü başbakan sayısı ise 6.

Ülkede çok fazla siyasi parti olması ve seçim barajının düşük tutulması, İtalyan siyasetinde bölünmüşlüğe yol açıyor.

Son seçimlerde bölgesel partiler haricinde 30'a yakın siyasi parti yarışırken bunların yaklaşık 7'si tek başına veya ittifaklar çerçevesinde meclise girdi.

- Koalisyonlar dönemine son vermek istemişti

İtalya'da 2015'te, mevcut hükümetin büyük ortağı Demokrat Parti (PD) öncülüğünde, mecliste onaylanan "Italicum" adlı seçim yasasıyla, koalisyon dönemlerine son verilmek istenmişti.

Söz konusu yasa, seçimlerde yüzde 40'ın üzerinde oy alan siyasi partinin, 630 sandalyeli Temsilciler Meclisinde çoğunluğa sahip olmasını ve "hiçbir siyasi partinin yüzde 40'a erişememesi durumunda en çok oy alan iki parti arasında ikinci tur seçime gidilmesini" öngörüyordu.

Ancak Anayasa Mahkemesi (AYM) geçen yıl, "Italicum" yasasının "hiçbir siyasi partinin yüzde 40'a erişememesi durumunda en çok oy alan iki parti arasında ikinci tur seçime gidilmesi" şeklindeki maddesini anayasaya aykırı bularak iptal etmişti.

Öte yandan Demokrat Partiden eski Başbakan Matteo Renzi'nin 2016 yılında sistemi değiştirmek için yaptığı hamle, referandumda reddedilmekle kalmadı, kendi iktidarının da sonunu getirdi.

- Yeni seçim kanunu: "Rosatellum 2.0"

Ülkede geçen yıl hazırlanan "Rosatellum 2.0" isimli kanunla 1993’ten bu yana yüzde 4 olan seçim barajı yüzde 3’e düşürüldü. Üstelik, yeni seçim yasası, önceki yasalarda olduğu gibi seçimlerden birinci çıkan partiye ödül sandalye verilmesini öngörmüyor.

Böylece, küçük partilerin meclise girmesi daha da kolaylaşırken herhangi bir partinin tek başına iktidar olabilmesi için gerekli sandalye sayısına ulaşması daha da zorlaşıyor.

Yeni kanuna göre parlamentoda sandalye sayısının üçte biri çoğunluk, üçte ikisi ise nispi temsil esasına göre belirlenecek.

Öte yandan yeni yasa, seçim öncesi ittifak ve koalisyon anlaşması yaparak seçimlere giden partilere, tek başına seçimlere giren partilere nazaran sandalye aritmetiğinde daha geniş imkanlar tanıyor. Yasa, herhangi bir partinin tek başına iktidar olması bir hayli zor olduğu için bir bakıma "seçim öncesinde koalisyonu" teşvik ediyor.

- Berlusconi'nin "cumhurbaşkanlığı" isteği

Eski Başbakan ve merkez sağ ittifakında yer alan Forza Italia'nın lideri Silvio Berlusconi, aslında hükümette olduğu zamandan bu yana, uzun süredir "başkanlık veya yarı başkanlık sistemini" gündeme getiriyor.

İtalya'da sürekli koalisyon ve istikrarsızlıklara yol açan sistemin, ülkeye dezavantaj oluşturduğunu düşünen Berlusconi, bu öneriyi yıllardır dile getiriyor.

Berlusconi, seçim öncesinde yaptığı açıklamada da, "merkez-sağ" ittifakı iktidara geldiği takdirde, ülkede "cumhurbaşkanını halkın seçmesi için referanduma gidilmesi yönünde çalışacağını" belirterek, "Biz İtalyanların bizzat oy vererek, cumhurbaşkanını seçmemizin zamanı geldi." demişti.

AA