ANKARA (AA) - ARİFE YILDIZ ÜNAL - Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından 29 Ekim 2018'de açılarak, kademeli taşınmanın başladığı İstanbul Havalimanı'nın ilk fazı, yarın tam kapasiteyle faaliyete geçecek.

AA muhabirinin yaptığı derlemeye göre, İstanbul Havalimanı'na yapım ve devlete ödenecek kiralar dahil toplam 35 milyar avroluk yatırım gerçekleştirildi. Toplamda 76,5 milyon metrekarelik alan üzerine inşa edilen havalimanının ilk fazı, yarın itibarıyla tam kapasite çalışmaya başlayacak. Havalimanının diğer etapları da yolcu artışlarına bağlı olarak 2023'e kadar tamamlanacak.

Havalimanının inşaatı aşamasında, dolgu ve sondajla bölgede kurulan onlarca şantiyede 3 bine yakın ağır iş makinesi çalıştı. Yaklaşık 10 bin kişinin görev aldığı havalimanında, 7 gün 24 saat esasına göre olağanüstü bir çalışma yürütüldü.

- Dünyanın en büyüğü olacak

Özel sektörün kaynaklarıyla yap-işlet-devret (YİD) modeliyle inşa edilen İstanbul Havalimanı, tamamlandığında 6 bağımsız pisti, 500 uçak kapasitesi, 70 bin araçlık açık ve kapalı otoparkı ve yıllık 200 milyon yolcu kapasitesiyle dünyanın en büyüğü olacak.

İstanbul'un kültürel ve mimari birikimini odak noktasına koyan yeni havalimanının master plan çalışmaları için oluşturulan dizayn ekipleri içinde, alanlarında uzman yerli ve yabancı 250'nin üzerinde mimar ve 500'den fazla mühendis çalışıyor. Tamamlandığında günde 2 bin uçağın iniş-kalkış yapabileceği havalimanından 350'den fazla destinasyona uçuş gerçekleştirilecek. Havalimanı, 250 hava yolu şirketine hizmet verecek.

- Dünya çapında ödüller aldı

Daha açılmadan birçok alanda ödül alan havalimanının, veri merkezindeki elektrik sistemleri 2N, soğutma sistemleri N+1 yedekli yapıyla dizayn edildi ve Uptime Institute'den "Design (Tasarım)" sertifikası aldı.

Proje ilk ödülüne, hava trafik kontrol kulesi ve teknik binasıyla Chicago Athenaeum: Mimarlık ve Dizayn Müzesi ve Mimari Sanat Tasarımı ve Kentsel Araştırmalar Avrupa Merkezinden 2015'te düzenlenen yarışmada layık görüldü.

Pininfarina ve AECOM imzasını taşıyan, Türk-İslam kültürünün ve İstanbul'un kültürel mirasının önemli motiflerinden laleden ilham alınarak yapılan tasarım ödüle hak kazandı.

İngiliz Scott Brownrigg firmasının öncülüğünde Grimshaw, Nordic, Haptic, Fonksiyon ve TAM/Kiklop'un desteğiyle tasarlanan İstanbul Havalimanı terminal binasına, dünya çapında mimar ve tasarımcıları bir araya getiren Dünya Mimarlık Festivali'nde "Gelecek Projeler-Altyapı" kategorisinde tasarım ödülü verildi.

Havalimanının ana terminal binası, 1 milyon 300 bin metrekareyle tek çatı altında dünyanın en büyüğü unvanını alacak. Ayrıca içindeki yapı ve kültür tamamen Türk mimarisini andırıyor. Çatısı Mimar Sinan'ın eserlerinden esinlenilerek yapıldı. Terminal binasında İstanbul'un Boğaziçi görüntüsünün verileceği duty-free alanı planlandı.

İGA tarafından Sosyal Yatırım Programı kapsamında hayata geçirilen "Roman Çocukları Sanatla Eğitime Dokunuyor" projesi, Genç Liderler ve Girişimciler Derneğince Uluslararası Kurumsal Sosyal Sorumluluk Ödülü'ne layık görüldü.

Havalimanının yapımını üstlenen firma, Türkiye'de havacılık sektöründe ve diğer karşılaştırmalı sektörlerde yenilenen "ISO 14001:2015 Çevre Yönetim Sistemi Belgesi"ni almaya hak kazanan ilk şirket oldu.

- Havalimanı raylı sistemle merkeze bağlanacak

İstanbul Havalimanı'nın raylı sistemle şehir merkezine bağlanması için bir kolu Gayrettepe, bir kolu da Halkalı tarafına uzanan metro bağlantı çalışmaları devam ediyor. Gayrettepe-İstanbul Havalimanı kesiminin öncelikli olarak hizmete alınması hedefleniyor.

İstanbul Havalimanı'nın yolcu deneyimi konusunda "dünyanın en önemli havalimanı" haline getirilmesi planlanıyor.

- Ortak bilişim altyapısı kuruldu

Havalimanında iletişim noktasında Türk Telekom, Vodafone ve Turkcell iş birliğiyle ortak altyapı kuruldu. Böylece yeni havalimanında cep telefonu ve siber altyapının ortak kullanımı sağlandı.

İstanbul Havalimanı'nda bulunan bilişim teknolojileri sisteminin altyapı ve yazılım hizmetlerini sağlamak üzere İGA Havalimanı İşletmesi AŞ tarafından İGA Bilişim şirketi kuruldu. İGA Bilişim, yerli mühendislerin geliştirdiği milli sistemleri kullanıyor.

Teknoloji üssü olarak planlanan ve dünyanın en akıllı havalimanlarından biri olan İstanbul Havalimanı, Türkiye'nin teknolojik kalkınma sürecine de katkı sağlayacak.

- İlk kez yer radarları kullanılıyor

Güvenliğin üst düzeyde düşünüldüğü havalimanına yer radarları yerleştirildi. Türkiye'de ilk kez bir havalimanına konulan radarlarla hareketlilik 2,5 kilometreden itibaren tespit edilebiliyor. Havalimanında 60 metrede bir sabit, 360 metrede bir PTZ, 720 metrede bir termal kameralar ve fiber optik sensörlerle hareketin kaynağının hızla bulunması, iki farklı istasyondaki güvenlik güçleriyle de anında müdahale edilebilmesi planlanıyor.

Terminal ve otoparklardaki 9 bin akıllı kameraya kusurlu görülen 8 hareket tanımlandı. Bu hareketlerden birini yapanlar anında belirlenecek.

Plaka tanıma sistemlerinin de bulunduğu havalimanına, yüz tanıma için altyapı kuruldu.

Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından 29 Ekim 2018'de ilk fazı hizmete alınan İstanbul Havalimanı, bu çalışmalarla büyüklüğünden altyapısına, güvenlik sistemlerinden mimarisine kadar pek çok alanda dünyaya örnek oldu.