KAHRAMANMARAŞ (AA) - İSMAİL HAKKI DEMİR - Kahramanmaraş'ta bir mağara duvarında eski taş çağına (paleolitik dönem) ait aşı boyasıyla yapıldığı düşünülen, insan yaşamına ilişkin tasvirlerin yer aldığı panoramik resimler ile yontma taş ürünleri bulundu.

Gazi Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Cevdet Merih Erek'in, Elbistan ilçesi Keçemağara Mahallesi'nde yaptığı yüzey araştırmaları sırasında bulunan duvar resimleri, dönemin insan yaşantısından farklı detaylar içeriyor.

Erek, AA muhabirine yaptığı açıklamada, merkeze bağlı Döngel Mahallesi'ndeki Direkli Mağarası'nda 11 yıldır çalıştığını, burada kent ve Anadolu arkeolojisine ilişkin önemli bilgiler elde ettiklerini söyledi.

Keçemağara Mahallesi'deki küçük mağara sistemini dolaşırken ise duvarlarda kırmızı ve siyah aşı boyasından yapılmış duvar resimleri tespit ettiklerini belirten Erek, bu resimleri çok ilginç bulduklarını dile getirdi.

Bu tür resimlerin Anadolu'nun birçok yerinde bulunduğunu anlatan Erek, "Ancak Keçemağara'nın çok farklı bir özelliği var. Mağarada resimlerle birlikte paleolitik çağı nitelendirecek aletler de ele geçirdik. Bunlarla birlikte değerlendirildiğinde burayı, Anadolu'da belki de ilk kez paleolitik çağın hem duvar sanatları hem de yontma taş endüstrisinin bir arada bulunduğu bir mekan olarak görmek mümkün. Bu çok önemli bir şey." diye konuştu.

- "Topluluğun ritüellerini anlatan ifadeler var"

Anadolu'da ve Yakın Doğu'da bulunan mağara duvar resimlerinin prehistorik ya da paleolitik çağla ilişkilendirilmemiş olduğunu kaydeden Erek, şöyle devam etti:

"Bu verileri destekleyecek yan verilere ihtiyaç var. İşte biz burada bunu bulduk. Bunun dışında bu mağarada görülen pano, bir yaşam alanının bütün aktivitelerini gösteriyor. Birden fazla geometrik motife sahip mekanlar var. Duvarda halay çeker pozisyonda yan yana, birbirinin omuzundan tutmuş 3 insan motifi gibi resimler var. Yani burada bu topluluğun ritüellerini anlatan birtakım ifadeler var. Ayrıca iki güneş ve çadır var. İki ayrı güneşin toplum için ne kadar önemli olduğunu gösteriyor. Bunlardan birinin ay, birinin güneş olma ihtimali varken, ikisi de aynı anda çıkabilmekte. Buradaki panoda insan için yaşam alanlarını sınırlandıran iki de noktalama alanı var. Panoyu bir çerçeve içerisine almışlar. Bu, yaşam alanını anlatan güzel bir pano."

Türkiye ile dünyada resmi ve özel binalarda, birçok önemli olay ile tarihi anlatan panolar ya da panorama müzelerinin bulunduğunu belirten Erek, "Bu mağarada da panorama gibi bir şey var. Bu mağara resimlerini de kendini ifade etme, geçmişi yaşatma veya o kentin kendine ait önemli bulgularını, önemli hikayesini anlatan sahneler gibi değerlendirmek gerekir. Prehistorik dönem insanının kendi yaşam alanlarını ifade eden duvar resimleridir bu tarz çalışmalar. Yaşamlarını mağara duvarları üzerinde kayıt altına alıyorlar." ifadelerini kullandı.

- "50 bin yıllık sanatsal faaliyet"

Mersin, Kars ve Ege'deki Latmos Dağları'nda birtakım resimler bulunduğunu ancak bunların çoğunda hayvan betimlemelerinin fazla olduğunu ifade eden Erek, Keçemağara'daki resimlerin insan yaşamıyla ilgili olmasının önem taşıdığını vurguladı.

Erek, Avrupa'da bu tür resimlerin paleolitik çağın son evresinde başladığına dikkati çekerek, "Bu da günümüzden yaklaşık 40 ile 10 bin yıl öncesine denk gelir. Avrupa'dakiler yoğun buzul koşulları altında kalırken, Anadolu coğrafyası bunun tamamen dışında kalıyor. Bu sebeple de buzul etkileşimi olmadığı için daha erken bir döneme de tarihlenebileceğini düşünüyorum. Yaklaşık 50 bin yıl önce mağarada bu tarz pano şeklinde yapılmış bir sanatsal faaliyet diyebiliriz." şeklinde konuştu.

AA