Dahilde İşleme Rejimi (DİR) kapsamında un ihracatına yönelik getirilen buğday ithalatı kısıtlaması 19 Mart itibarıyla kaldırıldı. 21 Haziran 2024’ten bu yana yürürlükte olan düzenleme, Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) tarafından sona erdirildi. Yeni uygulama ile birlikte un sanayicileri, ihtiyaç duydukları buğdayı DİR kapsamında serbestçe ithal edebilecek.

Türkiye, un ihracatında dünya liderliğini koruyor

Son 10 yıldır un ihracatında dünya lideri olan Türkiye, 2024 yılında 3 milyon 60 bin ton un ihraç ederek bu unvanını sürdürdü. 2023 yılına göre yüzde 17’lik bir ihracat kaybına rağmen, sektör 1 milyar 160 milyon dolar gelir elde etti.

“Kaybettiğimiz pazarları geri kazanacağız”

Hububat Tedarikçileri Derneği (HUBUDER) Yönetim Kurulu Başkanı Gürsel Erbap, yasağın kaldırılmasıyla birlikte dünya piyasalarında rekabet avantajı elde edeceklerini söyledi. Erbap, “Kaybettiğimiz pazarları geri kazanıp satışlarımızı artıracağız” dedi. Un ihracatındaki kısıtlamaların sektör üzerinde olumsuz etkiler yarattığını belirten Erbap, ithalatın serbest bırakılmasının ihracatta yeni bir ivme kazandıracağını vurguladı.

İthal buğday fiyat avantajı sağlıyor

Uluslararası Un Sanayicileri ve Hububatçılar Birliği (IAOM) Avrasya Başkanı Dr. Eren Günhan Ulusoy, ithalat yasağı döneminde Türkiye’nin bazı pazarlarda fiyat avantajını kaybettiğini belirtti. Mısır gibi rakip ülkelerin ihracatlarını artırdığını hatırlatan Ulusoy, yasağın kalkmasıyla Türk un sektörünün yeniden uluslararası rekabet gücüne kavuşacağını ifade etti.

Yurtdışında buğdayın ton fiyatı 250-270 dolar seviyesinde iken, iç piyasada TMO’nun satış fiyatının 11 bin 500 lira olduğunu aktaran sektör temsilcileri, ithal buğdayın yaklaşık 50 dolar daha ucuz olduğunu ve bu durumun ihracat için önemli bir avantaj sağladığını belirtiyor.

Yeni hasat dönemi umut vadediyor

Sektör temsilcileri, önümüzdeki dönemde un ihracatının artmasını bekliyor. Güney Yarım Küre’de başlayan hasat süreci, Kuzey Yarım Küre’de ise mayıs sonu itibarıyla başlayacak. Önümüzdeki hasat sezonunda buğday arzının artması, fiyatların dengelenmesi ve Türkiye’nin ihracattaki üstünlüğünü sürdürmesi bekleniyor.

Stokta buğday varken ekmeğe zam

Türkiye'de stoklarda yeterli buğday bulunmasına rağmen, Ramazan Bayramı sonrasında Konya'da ekmek fiyatlarına zam yapılacağı açıklandı. 9 lira olan ekmek fiyatı 11 liraya yükselecek. Buğday ithalatına getirilen kısıtlamaların kaldırılması ve stokların yeterli seviyede olması, ekmek fiyatlarının artışıyla ilgili tartışmaları beraberinde getirdi. Sektör temsilcileri, buğday arzının arttığını ancak maliyetlerin ve piyasa koşullarının ekmek fiyatlarına yansıdığını belirtiyor.