Konya Aydınlar Ocağının son Salı etkinliğinde bir hanım kızımız, Konya Delibaş isyanını, büyüklerinden dinlediği kadarıyla anlattı. Hanım kızımız dinleyici kitlesinin karşısında biraz heyecanlıydı ama ilgiyle dinledik anlattıklarını.

1919 ve 1920 Yıllarının güz aylarında yaşanan elim olayları “Kıran Yılları” olarak adlandırırım. Küçük yaşlarda, birer canlı tarih olan büyüklerimizden çok dinledim o yıllarda yaşananları. Bizim köyden de (Tatköy) katılanlar olmuş Delibaş isyanına. Dokuz kişi asılmış. Yaşlılar, ekin tarlamıza, yaylamıza gidemezdik, sürüyü böler giderlerdi, diye anlatırlardı. Delibaşa katılanlar köyden inip Sille’deki silah depolarını basmışlar, içlerinden birini nahiye müdürü yapmışlar, Delibaşın adamlarına katılıp Konya cezaevinde yatan mahpusları salıvermişler.

O yaşlı büyüklerimden dinlemiştim, Delibaş isyanı bastırıldıktan sonra, asker köyü sarıyor, bütün köylüyü camiye doldurup isyancıların teslim edilmelerini, aksi takdirde camiyi ateşe vereceklerini söylüyorlar. Durumu haber alan Sille ileri gelenlerinden bazıları yetişerek köylüleri kurtarıyorlar. Askerin köylüyü serbest bırakmasının bir nedeni de aranan kişilerden birinin eşinin kocasının saklandığı yeri söylemesidir.

O yıllar Anadolu için gerçekten kıran yıllarıdır. Ülke işgal edilmiş, Konya’ya bile İtalyanlar girmiştir. 1919 Eylülünden kasımın ilk haftasına kadar süren Bozkır ayaklanmaları olurken ülke çapında direnişler başlamıştır işgale karşı.

1920 Yılının bahar aylarında Yunan askerleri Anadolu’nun içlerine doğru yürümeye başlamış, Ankara’nın böğrüne dayanmıştır nerdeyse. Buna karşılık ekim-kasım 1920 de Delibaş büyük bir isyan başlatmıştır. Fitne-fesat ehlinin yansıra bazı yöneticilerin aymazlıkları da etkili olmuştur bu isyanda. Asker cephede savaşırken, önemli bir gücünü de isyanları bastırmak için ayırmak zorunda kalmıştır.

Ulaşabildiğim bütün kaynaklar ve dinlediğim yaşlıların ortak ifadesi bu isyan olaylarına halkın bulaşmadığı, cephedeki askere elinden gelen yardımı yaptığıdır. İsyanın elebaşları ve katılanlar ipten kazıktan kurtulmuş, halka kan kusturmuş kişilerdir.

O kargaşa içinde kurunun yanında yaş da yanmıştır elbette ama bir ülkenin var olma mücadelesi başka türlü nasıl kazanılabilirdi?