AFYONKARAHİSAR (AA) - MUSTAFA BAYER - Afyon Kocatepe Üniversitesi (AKÜ) Doğa Koruma ve Biyoizlem Uygulama ve Araştırma Merkezi (DOKOBİM) üyeleri ile Afyon Frig Fotoğraf Derneği üyesi doğa fotoğrafçıları, kızıl şahinler ve yavrularını foto kapanla görüntüleyerek yavruların büyüme evrelerini ve ebeveyn davranışlarını kayıt altına aldı.

DOKOBİM Müdürü Doç. Dr. Uğur Cengiz Erişmiş, AA muhabirine yaptığı açıklamada, başta kızıl şahinler olmak üzere yırtıcı kuşların doğal yaşam ve denge için çok önemli görevler yerine getirdiklerini söyledi.

Kızıl şahinlerin foto kapanla görüntülenmesi fikrini, doğa fotoğrafçısı Arif Birsen ve Uğur Dağhan'ın önerisi üzerine hayata geçirdiklerini belirten Erişmiş, yaptıkları araştırmalar neticesinde Bolvadin ve Çobanlar ilçeleri arasında terkedilmiş eski bir taş ocağında bulunan kızıl şahinlerin yuvasına foto kapan kurmaya verdiklerini anlattı.

- Yumurtadan erişkinliğe geçen süreç kaydedildi

Erişmiş, üniversite imkanları ile bu kapanları belirledikleri yerlere sabitlediklerini ifade ederek şöyle devam etti:

"Önce nerelere bu foto kapanları yerleştirebileceğimizi tespit ettik. İki tane foto kapanı yuvayı en iyi şekilde görebilecek yerlere yerleştirdik. 45 gün boyunca 5 yavru kızıl şahinin dünyaya geldiği yuvadan görüntü aldık. İzleme süresince kızıl şahinlerin yavrudan erişkinliğe ulaşma evrelerini kayıt altına almış olduk. Tespitlerimize göre nisan ayının ortasında yumurtlama ve kuluçka döneminin geçtiği görülüyor. Kuşların yumurtadan çıktığı andan itibaren geçirdikleri tüm periyodu kayıt altına almış olduk."

- Yavruları için koruma davranışları

Kızıl şahin yuvasına konulan foto kapanlar ile bu kuşların beslenme alışkanlıklarına dair görüntüler elde ettiklerine vurgu yapan Erişmiş, şunları söyledi:

"Beslenme alışkanlıkları aslında biliniyor ama biz bunu kayıt altına aldık. Dikkatimizi çeken davranışlarından birisi, bu kuşların yavrularını korumak için neler yaptıkları. Havanın sıcak olduğu periyot içerisinde anne ve baba kuşların nöbetleşe şekilde, tüy oluşumunun tam olmadığı süre içinde kanatlarını perde gibi açarak yavrularını güneşten koruduğunu gözlemledik. Koruyucu yavru bakımı dediğimiz bekleme süresini gözlemledik. Görüntülerde, yavruları bazen kanatları altına aldıklarını, bazen de tamamen yuvayı kapattıklarını görebiliyoruz. Güneşten koruma işlemini bu şekilde gerçekleştiriyorlar. Bu davranış sadece güneşe yönelik değil, diğer yırtıcı kuşlara karşı da bir yavru koruma davranışı olarak dikkati çekiyor."

- "Yer sincabıyla besleniyorlar"

Kuş gözlemcisi ve doğa fotoğrafçısı Arif Birsen ise kızıl şahinlerin yuva yapmak için ovaya hakim bölgede olan eski taş ocağını seçtiklerini aktardı. Kızıl şahinlerin yuva yapmak için genellikle taşlık, kayalık ve sarp yerleri tercih ettiğini dile getiren Birsen, şunları kaydetti:

"Bu bölge özellikle yırtıcı kuşlar açısından avlanma bölgesi. Kaya kartalı, gökdoğan, uludoğan gibi kuşların avlanma bölgesi. Ovada bol miktarda bulunan 'gelengi' denilen yer sincabıyla besleniyorlar. Bol miktarda yılan da olduğu için burada avlanıyorlar. Doğa fotoğrafçıları olarak bu bölgede yuva olduğunu tespit ettik ve görüntüleme yaptık. Afyonkarahisar kuş türleri açısından çok zengin bir yer. Sulak alanların yaygınlığı ve göç yolları üzerinde bulunmasından dolayı kuş türü çok. Ayrıca yırtıcı kuşlar açısından da zengin. Türkiye’de bulunan 4 çeşit akbaba türünün olduğu alanlar var. Gündüz yırtıcılarının hemen hemen tamamının görülebildiği bir coğrafya. Biz fotoğrafçılar açısından da çok bereketli bir yer."

AA