Konya Ticaret Odası, Konya Mevlana şekerinin coğrafi işaret olarak tescillenmesi için Türk Patent Enstitüsü'ne (TPE) başvuruda bulundu.

Konya Mevlana şekerine ilişkin coğrafi işaretlerin korunmasına yönelik tescil talebi ilanı, Resmi Gazete'de yayımlandı.

İlanda, Konya Mevlana şekeri/Konya Peynir şekeri olarak bilinen şekerlemenin sert şekerleme grubuna dahil olduğu, kaya gibi görüntüsü olmasına karşın ağızda kolayca dağılan, benzer ürünlere göre boyutları iri, düzgün yüzeyli, genelde beyaz renkte (aroma türüne göre renkli olabilen) ayrıca ısırınca dişleri kamaştıran hafif sert bir şeker olduğuna işaret edildi.

Söz konusu ürünün üretim metotlarına ve ayırt edici özelliklerine de yer verilen ilanda, şekerin belirlenen kriterlere uygun üretilip üretilmediğine dair denetimlerin, Konya Ticaret Odası Genel Sekreterliğinin koordinasyonunda, 5 kişilik komisyon tarafından yapılacağı kaydedildi.

Konya Ticaret Odasının talebinin Resmi Gazete'de yayımlanmasıyla 6 aylık itiraz süresi başlamış oldu. Bu süre içinde ilgili kişi ya da kuruluşlar tescil talebine itiraz edebilecek.

RESMİ GAZETE'DE YAYIMLANDI

555 SAYILI KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME GEREĞİ COĞRAFİ İŞARETLERİN KORUNMASINA İLİŞKİN TESCİL TALEBİ İLANI

Aşağıda başvuru tarihi, başvuru numarası, başvuru sahibi, çeşidi ve teknik özellikleri belirtilen coğrafi işaret tescil başvurusu, 555 sayılı Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname kapsamında “Başvurunun Resmi Gazete'de ilan tarihinden itibaren altı ay içinde ilgili herkes 3, 5, 7 ve 8'nci maddelerdeki hükümlere uygunluk açısından tescil talebinin geçersizliğine ilişkin Enstitü nezdinde itirazlarda bulunur.” hükmünü amir 11'nci maddenin 1'nci fıkrası uyarınca ilan edilmektedir.

COĞRAFİ İŞARETİN

Başvuru Tarihi                    :  02.01.2014

Başvuru No                         :  C2014/002

Coğrafi İşaretin Adı            :  Konya Mevlana Şekeri/Konya Peynir Şekeri

Ürünün Adı                         :  Şekerleme

Coğrafi İşaretin Türü           :  Mahreç İşareti

Başvuru Sahibi                    :  Konya Ticaret Odası

Başvuru Sahibinin Adresi   :  Konya Ticaret Odası Vatan Cad. No: 1   42040 Selçuklu / KONYA

Kullanım Biçimi                  :  Markalama

Coğrafi Sınır                       :  Konya ili

Ürünün Tarihçesi, Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri:

Konya Mevlana Şekeri/Konya Peynir Şekeri sert şekerlemeler grubuna dâhildir. Kaya gibi sert görüntüsü olmasına karşın, yerken ağızda kolayca dağılan, benzer ürünlere göre boyutları iri, düzgün yüzeyli, genelde beyaz renkte (aroma türüne göre renkli olabilen) olan ayrıca ısırınca dişleri kamaştıran hafif sert bir şekerdir.

İlk olarak 1950’li yıllarda “peynir şekeri” ismiyle üretilmeye başlanan ve zamanla adı değişerek günümüzde Konya Mevlana Şekeri olarak bilinen bu ürün, Konya yöresinde yaygın olarak üretimi yapılan gıdalardan birisidir. Konya’nın yerlileri tarafından eskiden ölü şekeri olarak da adlandırılır; ayrıca cenaze günü cenaze evini ziyaret için gelen misafirlere ikram edilirdi. Normal günlerde ise taze yufka içine ufalanarak ya da kırılarak eşit miktarlarda yaydıktan sonra dürüm yapılarak öğün olarak yenilirdi. Ancak zaman geçtikçe bu tüketim geleneği ortadan kalkmıştır. Günümüzde özellikle büyük düşünür Mevlana’yı anma törenlerinin yapıldığı Aralık ayında ve turistlerin ziyaret ettiği yaz mevsiminde üretim ve tüketiminde önemli bir artış olmaktadır.

Ürünün Ayırt Edici Özellikleri:

Konya Mevlana Şekeri /Konya Peynir Şekeri yazılı kayıtlara göre ilk 1950’li yıllarda Konya’da üretilmeye başlanmış ve zamanla Konya ile yurt çapında meşhur olmuştur. Konya Mevlana/Peynir Şekerinin bileşimindeki şeker oranının en az %94 olması gerekir. Glikoz kullanılmamalıdır. Konya Mevlana Şekerinin ayırt edici özelliklerinden birisi de üretiminde kullanılan ağartma tekniğidir. İmalat sırasında yapılan ağartma işlemiyle ürünün bünyesine hava katılarak hacminin genişlemesi sağlanmaktadır. Ağartma işlemi sırasında şekerin gerekli kabarıklığa ulaşması sağlanır. Ağartma işlemi sonrasında rulo halinde getirilen şekerleme, kesilerek dinlendirilir. Bu aşamada; ağızda dağılabilme özelliğini kazanabilmesi için spreyle ürüne su sıkılarak ürünün peynirleşmesi sağlandığından, şekerin kıvamı burada yakalanmaktadır. Bu da ustalık gerektirdiği için Konya Mevlana Şekeri/Konya Peynir şekerinin üretiminde önem arz eder.. Üretim tekniğine uygun olarak üretilmediği takdirde kristalizasyon ve yapışkanlık gibi kusurlar kısa sürede ortaya çıkabilmektedir.

Üretim Metodu:

Konya Mevlana Şekeri/Konya Peynir Şekeri üretiminde hammadde olarak granüle toz şeker, su, sitrik asit ile bergamot aroması vb. doğal aroma vericiler ve doğal renklendiriciler kullanılır. Hammaddelerin karışım oranları granüle toz şeker %94, su %5,88, sitrik asit %0,09, bergamot aroması %0,03. Kullanılacak şeker, Türk Gıda Kodeksi Şeker Tebliği’ne uygun beyaz şeker (polarizasyonu en az 99,7° Z olan saflaştırılmış ve kristalleştirilmiş sakaroz) olmalıdır. Üründe gıda katkı maddesi olan tatlandırıcılar ve glikoz/fruktoz şurupları kullanılmamalıdır.

Bu hammaddeler (su, şeker, sitrik asit), bakır kazanlarda devamlı karıştırılarak 140 °C'ye kadar pişirilir. Ağda kıvamına gelen bu karışım, soğutma taşlarına (tezgah) dökülür. Yaklaşık 10 dakikalık sürenin sonunda, ılık bir hale gelen karışım sarı renktedir. Karışımın beyazlatılması amacıyla ağartma ünitesine alınır. Ağartma işleminde sarı haldeki karışım beyazlayıncaya kadar 10 dakika süreyle işleme tabi tutulur. Hava püskürten bir makineyle birlikte çalışan bu ağartıcı ünitede karışımda hem hacim artışı sağlanır hem de köpük beyazlığında bir renk elde edilir. Bu aşamanın sonuna doğru doğal renklendiriciler ve doğal aroma vericiler ilave edilir.

Sade (beyaz renkte) Konya Mevlana Şekeri / Konya Peynir Şekeri üretiminde renk maddesi ilave edilmezken, aroma kazandırmak amacıyla bergamot aroması eklenir. Kakaolu Konya Mevlana Şekeri/KonyaPeynir Şekeri üretiminde renk maddesi ve vanilin aroma maddesi, aromalı Konya Mevlana Şekeri/Konya Peynir şekerinde ise çeşidine göre renk maddeleri ve limon, portakal, muz, kivi, çilek gibi doğala özdeş aroma maddeleri ilave edilir. Bundan sonra hemen bir sonraki aşama şekil verme işlemine geçilir.

Şeker kütlesi şekil verme makineleri ile birlikte ustaların da katkısıyla rulo haline getirilir. Daha sonra üretilecek şekerlerin iriliğine göre iki farklı kalıpta (büyük ve küçük boyutlu olmak üzere) kesme işlemi gerçekleştirilir. Şekil verilmiş Konya Mevlana Şekeri/Konya Peynir Şekerleri, taşıyıcı bir bant yardımıyla hava püskürten bir tabla üzerine alınır. Bu tablada, birbirine yapışmış olabilecek durumdaki şekerler birbirinden ayrılır. Konya Mevlana Şekeri/Konya Peynir şekerinin kendine özgü ağızda dağılabilme özelliğini kazanabilmesi için, üretilen şekerlerin üzerine su serpildikten ve tablaların üzeri temiz bezle örtüldükten sonra bir gün süreyle bekletilmeleri gerekmektedir.

Mevlana/Peynir şekerinin üretiminde en önemli kısımlardan birisi de dinlendirilme safhasıdır. Bu aşamada spreyle ürüne su sıkılarak ürünün peynirleşmesi sağlandığından şekerin kıvamı burada yakalanmaktadır. Ustalık gerektiren bu süreçten sonra Konya Mevlana Şekeri/ Konya Peynir Şekerleri paketlenerek satışa sunulur.

Coğrafi Sınır İçerisinde Gerçekleşmesi Gereken Üretim, İşleme ve Diğer İşlemler:

Üretimin tüm aşamaları Konya ili sınırları içerisinde yapılmalıdır. Konya Mevlana Şekeri/Konya Peynir Şekeri üretiminin uzun yıllardan beri Konya’da yapılmasından ve bura ile meşhur olmasından dolayı Konya Mevlana şekeri denince akla ilk Konya gelmektedir. Özellikle büyük düşünür Mevlana’yı anma törenlerinin yapıldığı Aralık ayında ve turistlerin ziyaret ettiği yaz mevsiminde turizm amaçlı ve Konya hatırası olarak tüketilmektedir. Üretimin tüm aşamaları ustalık gerektirir; özellikle kullanılan ağartma tekniği ve şekil verme sürecine kadar geçen süreç ile dinlendirme süreci önem arz eder

Denetleme:

Konya Mevlana Şekeri/Konya Peynir Şekeri olarak şeker imal eden firmalar, esnaf ve ticaret sicil kayıtlarından, vergi kayıtlarından tespit edilecektir. Ayrıca, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinden, tüm Türkiye’deki odalar aracılığıyla Konya Mevlana Şekeri/Konya Peynir Şekeri üreten firmalar tespit edilecektir. Tespit edilen firmalar, Konya Ticaret Odası’na Konya Mevlana Şekeri/ Konya Peynir Şekeri imal ettikleri için başvuran firmalar ve şekeri imal ettiklerini basın ve diğer yayın organları ile duyuran bütün firmalar denetim komisyonu tarafından denetlenecektir.

Ürünün ayırt edici özellikler ve üretim metodu bölümünde belirtilen özelliklere uygun olarak üretilip üretilmediğine dair denetimler 555 sayılı KHK hükümlerine uygun olarak, Konya Ticaret Odası Genel Sekreterliği’nin koordinasyonunda; Konya Ticaret Odası 11. meslek komite grubu olan Süt, Süt Ürünleri, Çikolata, Şekerleme, Hazır Yemek ve Diğer Gıda Ürünlerinin İmalatı grubu üyelerinden oluşan 3 kişi, Selçuk Üniversitesi Gıda Mühendisliği bölümü öğretim üyelerinden 1 kişi ve Tarım İl Müdürlüğünden 1 kişiden oluşturulacak 5 kişilik komisyon tarafından gerçekleştirilecektir.

Denetim komisyonu, her rutin denetleme dönemi öncesi bir araya gelip denetlenecek üreticilerin adreslerine göre bir denetleme planı oluşturulacaktır. Komisyon, firmaların sayısına göre, gerekli gördüğü takdirde 2 denetleme grubuna ayrılarak denetleme yapabilecektir. Gerekli diğer kamu ve özel sektör kurumlarının laboratuvarlarından da ücreti karşılığında yararlanılacaktır.

Denetim komisyonu, yılda bir defa düzenli olarak denetim yapacaktır. Haksız ve kurallara aykırı olarak “Konya Mevlana Şekeri/Konya Peynir Şekeri” adını kullananlar hakkında gerekli kanuni yollara başvurulacak; şikayet üzerine ve ihtiyaç duyulduğunda ise her zaman denetim yapılabilecektir. Denetime ilişkin raporlar Konya Ticaret Odası tarafından düzenli olarak Türk Patent Enstitüsüne gönderilecektir.