Kur’an’da “iki dişi (unśeyeyn)” ifadesi dördü bir Mekki surenin iki ayetinde, diğer ikisi de bir Medeni surenin iki ayetinde olmak üzere toplam altı defa geçmektedir. Değerlendireceğimiz ilk ayetteki “iki dişi” ifadelerinin ikincisinin bağlam gereği “iki dişinin”; ikinci ayetteki “iki dişi” ifadelerinin ilkinin, bağlam gereği “iki dişiyi” ve ikincisinin de “iki dişinin” şeklindeki çevirisi tercih edilmiştir. “Bu yazıda söz konusu ayetler, içlerinde bulundukları surelerin iniş sırasına göre ele alınacaktır.

Haram helal kılma yetkisi Allah’ındır. İnsanlar ağız alışkanlığıyla “O haramdır, bu helaldir.” diyemezler. Haram kılma konusunda kesin delil gerekir: “[Ona uyanlar iddia ederler ki bazı hallerde] her iki cinsten dört çeşit hayvan [insana yasaktır]: iki cins koyun ve keçiden her biri. [Onlara] sor: O'nun yasakladığı, iki erkek mi yoksa iki dişi mi yahut iki dişinin rahminde taşıdıkları mı? Bu konuda ne biliyorsanız bana söyleyin, eğer söylediğinizde haklı iseniz!” (el-En’âm 6/143). Dişili, erkekli olmak üzere dört çeşit hayvan; koyun, keçi, -sonraki ayette belirtildiği gibi- deve ve inektir. Bunların erkek olanları da dişi olanları da helaldir. Ayetteki “O'nun yasakladığı, iki erkek mi yoksa iki dişi mi yahut iki dişinin rahminde taşıdıkları mı?” sorusu “Tabi ki bunlar haram değildir.” anlamındadır.

Allah’ın haram kılmadıklarını haram kılanlar delile dayanmazlar. Bu konuda bilgi peygamberler aracılığıyla gelir. O halde dini inkâr edenler, haram gördükleri şey konusunda saçmalamaktan başka bir şey yapmazlar: “Yine deveden iki, sığırdan iki. De ki: ‘İki erkeği mi haram kıldı yoksa iki dişiyi mi? Yoksa iki dişinin rahimlerinde bulunan yavruları mı? Yoksa Allah size bunları emrederken siz şahit miydiniz?’ İnsanları bilgisizce saptırmak için Allah'a karşı yalan uydurandan daha zalim kim olabilir! Allah zalimler topluluğunu doğru yola eriştirmez.” (el-En’âm 6/144). Ayetteki “Allah'a karşı yalan uydurandan daha zalim kim olabilir!” denilen kimseler müşriklerdir. Onların niyetleri konusunda “İnsanları bilgisizce saptırmak için” denilmesi, müşriklerin lider durumunda olanlarının kastedilmiş olabileceğini akla getirmektedir. Helali haram kılmakla insan zalimlik sıfatı kazanıyorsa bu zulme daha başka zulümleri (Allah’a şirk koşma, ahireti inkâr vb. uydurmalar) ekleyip suçlarını katlayanların “din günü”ndeki (el-İnfitâr 82/15) hali nasıl olur? Onlara yönelik, “Allah size bunları emrederken siz şahit miydiniz?” sorusu, delile dayanmaksızın eti yenen hayvanlar konusunda haramlar icat etmeleri ile alay etmek içindir.

Görüldüğü gibi Mekke döneminde inen “iki dişi (unśeyeyn)” ifadesinin yer aldığı el-En`am suresinde yer alan iki ayette müşriklerin helal kılınan hayvanlardan bazılarını haram kabul etmelerinin delilsizliğine, Allah’a karşı yalan uyduran kimselerin zalim olduğuna ve onların da doğru yolu bulamayacağına işaret edilmektedir.