ANKARA (AA) - GÖKSEL YILDIRIM - Şehir içi toplu taşımada kullanılan yüz binlerce minibüs ve otobüs, teknolojinin sunduğu olanaklarla daha güvenli hale getirilecek.

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından hazırlanan Araçların İmal, Tadi̇l ve Montajı Hakkında Yönetmeli̇k ile sürücü ve yolcu güvenliğine yönelik bir dizi düzenlemeye gidildi.

İstanbul Kadıköy'de bir yolcunun şemsiyeyle metrobüs şoförüne saldırması nedeniyle yaşanan kazanın ardından gündeme gelen sürücü güvenlik kabinleri zorunlu hale getirildi.

Buna göre, sürücü dışında 8'den fazla oturma yeri olan, yolcu taşımaya yönelik motorlu araçlarda, sürücü güvenlik kabini oluşturulacak.

Sürücü güvenlik kabini darbeye karşı dayanıklı yapıda ve sürücüyle yolcunun fiziksel temasına imkan vermeyecek şekilde tasarlanacak.

Kabin, sürücü ve yolcu arasındaki iletişimi, sürücünün hareket alanını, sürüş hakimiyetini, ön ve geri görüş alanını engellemeyecek şekilde dizayn edilecek.

Güvenlik camları şeffaf olacak kabin, nesnelerin görünümünde bariz şekilde bozulmalarına yol açmayacak. Ayrıca trafik sinyal ve işaretleri arasında renk ve görüntü karmaşasına neden olmayacak.

Sürücü kabini, sürücünün kontrol tuş ve panellerine erişimini de engellemeyecek.

Acil durumlarda sürücünün kabin içinden hızlı ve kolay bir şekilde çıkışına imkan verecek yapıda olacak kabin, ön cam buğu giderme ve havalandırma durumunu etkilemeyecek şekilde oluşturulacak.

Sürücü kabini için kullanılacak cam veya plastik malzemeler, motorlu araçlara ilişkin Birleşmiş Milletler/Avrupa Ekonomik Komisyonu regülasyonu onaylı olacak.

- Özel güvenlik donanımları geliyor

Üniversite öğrencisi Özgecan Aslan'ın bir minibüste öldürülmesiyle gündeme gelen toplu taşıma araçlarındaki güvenlik sorunlarının önüne "Özel Güvenlik Donanımlı Toplu Taşıma Araçları" ile geçilmeye çalışılacak.

Şehirlerarası ve uluslararası yolcu taşımacılığıyla servis ve turizm taşımacılığı yapan araçlar dışında şehir içi yolcu taşıma hizmeti yapan araçlar ek şartları karşıladıkları takdirde Özel Güvenlik Donanımlı Toplu Taşıma Araçları olarak adlandırılacak.

Söz konusu araçlarda araç takip cihazı, acil durum butonu, kamera sistemi ve görüntü kayıt sistemi bulunacak.

- Enerji kesilse de 5 saatlik takip

Araç takip cihazı, dahili olarak gerçek zamanlı araç konum/durum takibi sağlayacak. Konum bilgisi (enlem, boylam), hız bilgisi, zaman (tarih, saat), yön bilgisi, toplam mesafe bilgisi üretecek. Pozisyon, hareket edilen yön, anlık hız gibi bilgilerin otomatik takibi yapılacak.

Kontağın açıldığı ve kapandığı her yer için pozisyon, tarih ve saat bilgisi gönderilecek. Port bağlantısı üzerinden ya da merkezden cihaz parametre programlaması mümkün olacak. Cihaz GPRS bağlantısının olmadığı durumda, en az 3 bin konum bilgisini hafızasında tutabilecek, araç durum verisi gönderme sıklığı azaldığında bunları ilgili merkeze iletilecek.

Bilgi gönderme sıklığı zamana veya konum değişikliğine bağlı olarak ayarlanabilecek. Zamana göre gönderme sıklığı minimum 3 saniye olacak. Ayrıca sorgulamayla da bilgi güncellemesi yapılabilecek.

Talep edildiğinde cihaz içinde güzergah ihlali kontrolü yapılabilecek. Cihaz içine en az 3 güzergah tanımı yapılabilecek. Enerji kesilmesi durumunda sistem en az 5 saat boyunca çalışacak.

Hız hassasiyeti en fazla 0,1 metre/saniye, konum hassasiyeti 2,5 metre olacak.

- Kameralar delil üretecek

Araçlara kurulacak kamera sisteminde kullanılacak cihaz, yapı ve özellik olarak hareket halindeki araçlar için tasarlanmış olacak. Kameranın resim sensörü özelliği hareketli ortamlarda sabit görüntü almak için geliştirilmiş olacak.

Kameranın araç içini görüntülemesi ve herhangi bir olayın incelenmesinde yolcu kimliğinin tanımlanabilmesine yardımcı olabilmesi için çözünürlüğü en az 480 TV-Line düzeyinde bulunacak.

Kamera, değişken ışıklı ortamlar için ve gece/gündüz zamanlarındaki ışık ortamında kendini otomatik ayarlayarak en iyi performansta resmi sunacak.

Kameranın kendi içinde video üzerine işlenebilen ve yedeklenen videonun mahkemelerde delil amaçlı kullanılabilmesini sağlayan Watermark özelliği olacak.

Ortam sesini kaydedebilir özellikte olacak kamera, network bağlantısının kesilmesi veya IP adres çakışması gibi durumlarda alarm tetiklemesi verebilecek.

Kameranın darbe koruma desteği olacak, hava şartlarına uyum sağlayabilecek, -30/60 sıcaklık aralığında ve yüzde 95 nem oranında çalışabilecek.

- Görüntü kaybına önlem

Mobil görüntü kayıt cihazı, yaptığı kayıtları belirtilen bir IP adresine otomatik olarak kopyalayacak ve araç içinde oluşabilecek herhangi bir kayıt kaybına yönelik riskleri en aza indirecek.

Kayıt güvenliğine ek olarak, cihaz içinde yedek güç kaynağı bulunacak ve bu sayede kayıt dosyaları herhangi bir elektrik kesintisinden etkilenmeyecek.

Cihaz içinde kontak modülü bulunacak. Bu modül ile cihazın araçla birlikte çalıştırılması sağlanacak. Aracın kontağının kapanması durumunda cihaz 1 dakika ile 6 saat arasında normal çalışmasını devam ettirecek ve bu işlem için gerekli parametreler ayarlanabilecek. Bu sayede kayıt güvenliği için ani elektrik kesintileri engellenmiş olacak.

Cihaz minimum 1 aylık görüntü kayıtlarını saklayabilecek.

- Acil durum butonu "imdat" diyecek

Toplu taşıma araçlarındaki bir diğer önemli değişim ise "acil durum butonu" olacak.

Acil durum butonları asgari acil çıkış yerleri kadar bulunacak ve acil çıkış yerlerinin konumuna uygun yerleştirilecek.

Şoför mahallinde 1, bunun dışında her 4 metrede asgari 1 adet olmak üzere araç içinde eşit olarak dağıtılmış acil durum butonları konumlandırılacak. Çift katlı araçlarda acil durum butonu her kata ayrıca uygulanacak.

İstemsiz ve amaç dışı kullanıma karşı önlem alınacak. Basıldıktan sonra yarım saat boyunca belli aralıklarla ilgili merkeze sinyal gönderilecek.

Acil durum butonu, acil durumlarda ilgili merkezlere acil durum bilgisi ve aracın konumunu ulaştıracak sistemleri tetikleyecek.

Buton yolcuların ve sürücülerin kullanımı için ayrı ayrı olarak araç içine konumlandırılacak.

- Onaylı cam film serbest

Öte yandan, sürücüler, araçlarına onaylı cam filmi takabilecek.

Uygulama araç içinden yapılan filmleri kapsayacak. Araç ön emniyet camına hiçbir şekilde cam filmi uygulaması yapılamayacak.

Dış ışık yansıtma oranı yüzde 15'in üzerinde olan cam filmleri kullanılamayacak.

Cam filmlerinin ultraviyole koruması en az yüzde 98, araç sürücüsünün 180 derece ön görüş alanı içinde sağ ve solunda kalan yan emniyet camlarına uygulanan cam filmiyle birlikte ışık geçirgenliği en az yüzde 70 olacak.

Araç sürücüsünün arka görüş alanı içinde kalan emniyet camlarında uygulanacak cam filmlerinin ışık geçirgenliği en az yüzde 20 düzeyinde bulunacak ve film uygulandığında mutlaka aracın sağ ve solunda arka görüş sistemi yer alacak.

- LPG dolum yerleri değişiyor

Araçlardaki bir diğer önemli değişiklik de LPG/CNG yakıt sistemi tadilatında olacak.

Araçların altına konumlandırılan ve dolum yapan personelin mağduriyetine yol açan dolum ağızları, bundan böyle aracın farklı bölümlerinde yer alacak.

LPG/CNG dolum yerinin konumu için araçların yapısının farklılık göstermesi nedeniyle sınırlama getirilmedi. Bu konudaki sınırlama, dolum yerinin aracın altına konumlandırılmaması şeklinde uygulanacak.

Söz konusu düzenlemeler, 6 ay sonra yürürlüğe girecek.

AA