ANKARA (AA) - Çevre ve Şehircilik Bakanı Mehmet Özhaseki, Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde terörden zarar gören illere ilişkin, "Çok ciddi çatışma yaşanan ve şehirlerde hasar bırakan, yüzlerce evlerin yıkıldığı ilçe sayısı 7 olarak görünüyor. Ortalama yuvarlak bir rakam söyleyeyim. Bu 7 ilçede 30 bin kadar konut yapmamız lazım. Bu konutları da hak sahiplerine dağıtmamız lazım." dedi.

Özhaseki, Anadolu Ajansı (AA) Editör Masası'na konuk olarak, gündeme ilişkin değerlendirmelerde bulundu, soruları yanıtladı.

Askeri alanların kent merkezleri dışına çıkarılmasına yönelik çalışmalar hakkında bilgi veren Özhaseki, Mili Savunma, Maliye ile Çevre ve Şehircilik bakanlıklarının konuyla ilgili çalışmalar yaptığını belirtti.

Söz konusu çalışmaları her bakanlığın kendi içinde yaptığını ve belirli bir süreden sonra bütün çalışmaların birleştirileceğini vurgulayan Özhaseki, kendi bakanlıklarının da şehir merkezlerinde ne kadar askeri alan olduğu, büyüklükleri ve nerelere taşınmaları konusunda tespitler yaptığını bildirdi.

- "Askerlik şubeleri şehrin içinde olmalı"

Mehmet Özhaseki, şehir merkezlerinde 10 bin metrekareye kadar olan askeri alanların sayısının bin 300'e yakın olduğunu, 100 bin metrekareden daha büyük askeri alan sayısının ise 375 olduğuna işaret ederek, "Bunların tamamı mı taşınır, yoksa bir kısmının şehir içinde kalması doğru mudur, bu da bir soru. Yani şehir içlerinde mesela askerlik şubeleri var. Askeri alan deyince askerlik şubelerini taşımalı mıyız? Hayır, askerlik şubeleri şehrin içerisinde olmalı, insanlar gidip gelmemeliler, işlem yapacaklar. Her askeri alanda, 'illede dışarıya çıkarılsın' diye bir tavır içerisinde olmak doğru olmaz." diye konuştu.

Bazı yerlerde atışların yapıldığı acemi birlikleri ve atış alanlarının bulunduğu yerler olduğuna dikkati çeken ve bazılarının da üniversitelere, hastanelere yakın bulunduğuna değinen Özhaseki, bu bölgelere mermilerin düştüğünü, söz konusu yerlerin de taşınması gerektiğini ifade etti.

- "Büyük ihtimal hepsi yeşil alan olacak"

Özhaseki, TBMM'nin etrafındaki kuvvet komutanlıklarının bir strateji üzerinde konuşlandırılmış olabileceğine dikkati çekerek, şöyle devam etti:

"Anadolu'nun birçok yerinde bu tür acemi talimgah taburları, diğerleri, komando taburları vesaire şehrin çeperlerine kurulmuş. Fakat bir müddet sonra şehir öyle büyümüş ki yutmuş içine almış. Şimdi onların taşınması çok doğru bir şey. 15 Temmuz'da bir kötü felaket yaşadık ama birçok hayra vesile oluyor. Hiç değilse bunların taşınmasına vesile oluyor. Bunlar ne olarak kullanılacak, bir kere net olan şu, neredeyse tamamı, yüzde yüze yakını yeşil alan olacak, milletin sosyal ihtiyaçları ne ise ona bağlı olarak. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı olarak bütün belediye başkanlarımızı arıyoruz. Diyoruz ki 'Siz de hangi alanlar var, vatandaş buralara ne yapılmasını istiyor, sizin belediye olarak bir beklentimiz var mı?' Oradan gelen talepler doğrultusunda da biz raporumuzu hazırlayacağız. Sonra Maliye, Milli Savunma Bakanlığı ile oturduğumuz zaman da onları karşılaştırdığımızda büyük ihtimal hepsi yeşil alan olacak."

Askeri alanların bulunduğu yerlerin yanlarına zamanında ağaçlar dikildiğini aktaran Özhaseki, buralarda da nefes alma imkanının doğacağına işaret etti.

Bakan Özhaseki, bazı yerlerde ağaçlık alanların olmadığını ve park yapıldığında insanların buralara gelemeyeceğini, buraların da sıkışmış şehirlerin dönüşüm alanları olarak kullanılabileceğini ve kendisinin söz konusu yerleri "Kentsel dönüşüm için kullanılabilir." şeklinde raporlayacağını bildirdi.

Askeri alanların taşınmasında ileriye dönük hesaplar yaparak da yerlerinin belirlenmesi gerektiğinin altını çizen Özhaseki, şöyle konuştu:

"Şahsi kanaatim içinde söylüyorum, fonksiyonel olarak kime ne lazımsa, ne kadar lazımsa ileriye doğru da bir hesap yapıp öyle yerleştirmek lazım. Yoksa çıktığın askeri alan 10 dönüm sana ille de 10 dönüm yer, hayır doğru olmaz. Askeriyenin şartları da değişiyor, çok hızlı değişen bir dünyadayız. Onların değişim ihtiyacına da uygun olarak da ileriye doğru hesap ederek, 50 yılını, 100 yılını kurtaracak da bir hesap yapmamız lazım. 'Bugün için şuraya sıkışın da Allah kerim' demek her zaman yanlış getirir. Çünkü burası bizim gözbebeğimiz bir kurum. Yani askeriyeye karşı bir takım menfi bakışlara da hiçbirimiz tahammül edemeyiz."

Mehmet Özhaseki, askeri kurumların taşınmasında isteklerinin ve ihtiyaçlarının karşılanması ve modernize edilmesinin de esas olduğunu vurguladı.

- "7 ilçede 30 bin konut yapmamız lazım"

Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde terörden zarar gören illerdeki çalışmalarla ilgili bir soru üzerine Özhaseki, ciddi çatışma yaşanan ve şehirlerde hasar bırakan yer sayısının 7 olduğunu belirterek, şu görüşlere yer verdi:

"Çok ciddi çatışma yaşanan ve şehirlerde hasar bırakan, yer sayısı olarak 7 yeri söyleyebiliriz. Bunun dışında bir takım köylerde, küçük ilçelerde ufak tefek çatışmalar yaşanıyor, tek tük zararlar meydana geliyor ama yüzlerce diyebileceğimiz evlerin yıkıldığı ilçe sayısı 7 olarak gözüküyor. Birincisi Diyarbakır'daki Sur ilçemiz. İkincisi Mardin'de Nusaybin, üçüncüsü Hakkari'de Yüksekova, Şırnak'ta da üç tane ilçemiz söz konusu. Şırnak merkez de var hasar. Ayrıca Cizre, İdil ve Silopi'de var. Ortalama yuvarlak bir rakam söyleyeyim. Bizim o civarda yaklaşık 30 bin kadar konut yapmamız lazım. Bu söylediğim yedi tane ilçede 30 bin kadar konut yapmamız lazım. Bu konutları da hak sahiplerine dağıtmamız lazım. Ağır hasarlı olarak tarif ediyoruz."

Bakan Özhaseki, öncelikli olarak 10 bin liraya kadar hasarı olan vatandaşların hasarlarını ödediklerini, 30 bin liraya kadar hasarı olan evlerin hasar bedellerinin verildiğinde herkesin evlerini tamir ederek oturabileceğinin belirlendiğini aktardı.

Söz konusu 30 bin liraya kadar olan zararları ödediklerine değinen Özhaseki, evlerinde 30 bin liradan daha yüksek hasarı olan vatandaşlara konut yapmak istediklerini ifade etti.

Konutların yerlerinde ya da rezerv alanı olarak belirlenen alanlarda yaptıklarını anımsatan Özhaseki, bazı yerlerde hazine arazisi bulamayarak istimlak yoluna gittiklerini ve bu kapsamda da Cizre'de 1 milyon 200 bin metrekarenin istimlak edileceğini, 800 bin metrekarenin istimlak çalışmalarının tamamlandığını anlattı.

- "Sitelere taşınsınlar"

Teröriste devletin kudretli tokadını vurduğunu, vatandaşa da şefkat kanadını açması gerektiğini vurgulayan Özhaseki, mağdur olanların zararlarının karşılanmasının devletin görevi olduğuna dikkati çekti.

Mehmet Özhaseki, "İnsanlar oluşturacağımız sitelere taşınsınlar, derme çatma evlerde oturmasınlar istiyoruz. Site mantığı doğudaki insanın geleneksel yaşamına aykırı gelebilir diye aklımıza bir soru gelebilir veyahutta bir şüphe gelebilir. Ama öyle yerler hazırlıyoruz ki çok geniş caddeler, içerisinde yeşil alanlar, balkonları çok geniş tutarak, biraz 'damda yatma' adeti var bazı yerlerde. Damlığa gittiğiniz zaman bir ranza, karyola mutlaka görürsünüz. Adeta otel gibi veya yatak odası gibi kullandıkları geniş balkonlar." dedi.

Geleneksel yaşamları düşünerek site mantığı çerçevesinde modern bir yaşama doğru da vatandaşların adım atmalarını istediklerine değinen Özhaseki, evlerinde ağır hasar olan vatandaşları yapılacak konutlara taşıyacaklarını bildirdi.

Bu hafta sonu Başbakan'ın Binali Yıldırım'ın Diyarbakır'da ekonomik paket açıklayacağını vurgulayan Özhaseki, kendisinin de 10 yerde temel atma törenlerine katılacağını söyledi.

Özhaseki, bazı yerlerde konut inşaatlarının başladığını ifade ederek, Diyarbakır'da, Sur içerisinde çalışmaların başladığını, Cizre'de, Silopi'de ve Şırnak'ta temel atma törenlerini büyük ihtimalle hafta sonu gerçekleştireceklerine işaret etti.

- "Eşya bedellerini de karşılıyoruz"

Evleri hasar gören vatandaşların eşya bedellerinin de karşılandığını belirten Özhaseki, "30 bin insanımıza evlerini yapıp vereceğiz ama eşya bedellerini de karşılıyoruz. Bir evin bedeli ne kadarsa, yüzde 12'si kadar da içinde eşya vardır diye düşünüyoruz ama bedel ve değer 5 bin liranın altında ise onu da 5 bin liradan başlatıyoruz. 15 bin, 20 bin lira eşyası vardır içinde diye kabul ederek o paraları da dağıtmaya başladık." ifadesini kullandı.

(Sürecek)

AA