Pankobirlik seçimini kim kazandı?

14 Ağustos 2014’te Ereğli’de Pancar Ekicileri Kooperatifinin (PANKOBİRLİK) Genel Kurulu yapıldı.  5 adayın yarıştığı Ereğli Pankobirlik seçimini işadamı ve çiftçi Mustafa Akbel ekibi kazandı. AKBEL’in ekibinde Karapınar Ticaret Borsası Başkanı ve çiftçi Nazım Sezer, çiftçi ve mühendis Duran Özbudak, Ereğli Buğday Pazarı Esnafı ve çiftçi Mehmet Özkoç ve Barata Tarım Yönetim Kurulu Başkanı ve Kılbasan Köyü Muhtarı Zekeriya Özermiş bulunuyor. 33 binden fazla üyenin olduğu seçimde 10.908 kişi oy kullanmıştır.  Kullanılan oylardan 4.099’unu alan AKBEL listesi seçimi kazandı.

Bu seçim neden önemlidir?

Ereğli PANKOBİRLİK, 1946’da Konya Şeker Fabrikası yapılırken yöredeki çiftçiler sayesinde kurulmuştur. Kuruluşunda Sezai ÖZDUDAK’ın önemli bir payı vardır. 1990 yılında hisse bazında Pancar Kooperatifleri Birliğine dönüşmüştür. Birliğin merkezi Ereğli’de; şubeleri de Karaman ve Karapınar’dadır.  34.000 ortağı vardır. Yıllık 80 trilyon civarında bir bütçesi vardır.

PANKOBİRLİK oldukça güçlü bir çiftçi kooperatifidir. Ancak Ereğli-Karaman ve Karapınar, yıllardır çiftçiye sadece zirai ilaç temin edebilmiştir. Ereğli pancar üretimi açısından eskiden oldukça gelişmiş bir bölgeyken günümüzde pancar ekimi yarı yarıya düşmüştür.  34.000 civarında ortağı bulunan Ereğli Pankobirliğin üye dağılımı ise şöyledir:

Karaman: 11.000

Ereğli:15000

Karapınar: 7500

Bu seçimin önemi Ereğli PANKOBİRLİK’in aynı zamanda ANADOLU BİRLİK HOLDİNG’te %14,9 oranında ortaklığının bulunmasıdır. Ancak bu ortaklık günümüze kadar ne Ereğli’ye ne Karaman’a ne de Karapınar’a yatırım olarak dönmemiştir.

Anadolu Birlik Holding bildiğimiz gibi Recep KONUK’un yönetim kurulu başkanlığını yürüttüğü Türkiye’nim en büyük iştiraklerinden birisidir. Bu holding 2008 yılında kurulmuştur. Anadolu Birlik Holding temelleri 1950’li yıllarda Konya Pancar Ekicileri Kooperatifi tarafından atılan Konya Şeker Fabrikasına dayanmaktadır. PANKOBİRLİK yatırımı olan Konya-Şeker günümüzde Türkiye’ye damga vurmuş bir işletmedir. Sayın Recep KONUK’un Çumra Belediye Başkanlığı yapmış olması ve Çumralı olmasının da etkisiyle yatırımlarının büyük çoğunluğu Çumra’dadır.  Anadolu Birlik Holding’in yatırımları ve yerleri genel olarak şöyledir:

Çumra Şeker Entegre Tesisi

 Çumra Şeker Entegre Tesisinde bulunan fabrikalar ve birimler ise; Şeker Fabrikası, Sıvı Şeker Fabrikası, Arı Yemi Üretim Tesisi, Sert Şeker Üretim Tesisi, Fondan Şeker Üretim Tesisi, Çikolata, Bisküvi, Gofret, Kek Üretim Tesisleri, Küp Şeker ve Paketli Şekerler Üretim Tesisi, Kandis Şeker Üretim Tesisi, Biyoetanol Fabrikası, Sıvı Karbondioksit Üretim Tesisi, Organik Gübre Üretim Tesisi, Buharlı Küspe Kurutma Fabrikası, Yem Fabrikası, Tarımsal Ar-Ge Fidan Üretim Merkezi, Ultra Klimalı Modern Seralar, Trijen Elektrik Üretim Tesisi’dir.

Bunun dışında:

Panplast -Damla Sulama Üretim Tesisleri (Cihanbeyli)

Pratiko Tarım Ürünleri Entegre Tesisi (Seydibey)

Patates Nişastası Fabrikası (Seydibey)

Panagro Tarım Hayvancılık Gıda San. ve Tic. A.Ş (Meram’da Et ve Süt Entegre Tesisi)

Beta Ziraat A.Ş. (sebze tohumları, mısır gibi tarla bitkileri tohumlarının ıslahı) (Bursa-Yenişehir)

Anadolu Birlik Holding’in Çuval Fabrikası dâhil olmak üzere 30’un üzerinde yatırımı vardır. Bu işletmeler için toplam 2, 5 milyar Dolarlık bir yatırım yapılmıştır.  Konya-Şeker 7 Sanayi Kampusunda 5 ana sektörde faal olarak çalışmaktadır.

Ereğli Şeker Fabrikası Özelleştirilmesi Pankobirlik tarafından alınabilir mi?

Ereğli Şeker Fabrikası, 10 yıldan fazladır özelleştirme kapsamındadır. 2004 yılı Stratejik Raporuna göre Ereğli, Ilgın, Bor ve Ankara Şeker Fabrikası paket halinde satışa çıkacaktır. Yani bu satış blok satış şeklinde olacaktır. Ereğli Şeker Fabrikasının geçmişte 2 defa özelleştirme serüveni olmuşsa da bu özelleştirmeler başarılı olmamıştır.

Yeni bir Şeker Kanunu çıkarılmadan ve Ereğli Şeker Fabrikası paket halinde değil de tek başına özelleştirilmeye alınmadan Pankobirliğin Ereğli’deki fabrikayı alması hayalden öteye gidemez.

Anadolu Birlik Holding neden Karaman, Ereğli ve Karapınar’a yatırım yapmaz?

Evet, merkezi Ereğli’de kurulu Karaman ve Karapınar’da şubesi bulunan 34.000 ortaklı Pankobirlik, Anadolu Birlik Holding’e %14,9 oranında ortak olduğuna göre neden hiç yatırım almamıştır? Bunu holdingin yöneticilere sormak ve cevabını da almak en doğal haktır diye düşünüyorum. Şimdiye kadar bunu kimse sormamışsa da bundan sonra 34.000 üye ve hissedarın adına biz sormuş olalım. Ereğli-Karaman yöresi pancar ekiminde oldukça verimli topraklara sahiptir. Fakat ne hikmetse sahipsizlikten dolayı üretim devamlı düşmektedir.

Anadolu Birlik Holding, 1,2 Milyar Dolar yatırım yaparak aktif büyüklüğünü 25 kat artırmış ve yerel bir şirketten küresel bir tarımsal sanayi kuruluşu olmuştur. Hatta Sivas’ın Kangal ilçesindeki Termik Santralinin özelleştirilmesi ihalesini 985 milyon dolara Siyahkalem Ortak Girişim Grubu ile kazanmıştır. Buna rağmen kendi ortaklarının bulunduğu Karaman-Ereğli-Karapınar bölgesine hiç yatırım yapmaması küresel bir şirket için doğru olmasa gerek. 

Çünkü, Anadolu Birlik Holding Misyonunu: “Ortaklarımızın bulunduğu bölge öncelikli olmak üzere, ülkemizin ve dünyanın sürdürülebilir kalkınmasına katkıda bulunmak, doğal ve sosyal çevreyi geliştiren yatırımlar yapmak ve tüketicilerimize sürekli gelişen üretim ve tedarik zinciriyle tohumdan sofraya güvenilir, doğal ve lezzetli ürünler sunmak” olarak açıklamaktadır. Buna göre misyonuna uygun olmayan bir tavır içerisindedir.

Nasıl bir yatırım stratejisi olmalıdır?

Konya-Pankobirlik kendi üyelerine ücretsiz ilaç dağıtımı olmak üzere birçok alanda çiftçiyi desteklemektedir. Fakat Ereğli-Karaman-Karapınar’da buna benzer bir destekleme içerisine girmemiştir. Herhalde üretilen pancarın bir devlet fabrikası olan Ereğli Şeker Fabrikasına gittiğini düşünerek ne zirai anlamda ne de yatırım anlamında bu bölgelere yaklaşmamıştır. Hâlbuki 34.000 hissedarını yalnız bıraktığının farkında bile değildir.

Nişasta bazlı şekerler yani Mısır şurubu kullanımı arttığı için hem kota hem de pancar üretimi bölgede hızla düşmektedir.  Bu düşüş tüketicilerin bilinçlenmesiyle Konya Şekere olan güveni de sarsacaktır.

 Ayrıca Karaman-Karapınar-Ereğli satış mağazaları yetersizdir.  Ereğli PANKOBİRLİK ve ANADOLU BİRLİK HOLDİNG stratejik işbirliği yaparak bu bölgelerin sorunları başta olmak üzere yatırım alanlarını da oluşturmalıdır. Bu süreç bundan sonra böyle gitmeyecektir. Başta siyaset ve Konya’nın ileri gelenleri olmak üzere Anadolu Birlik Holding’e bu konuda gerekli müdahaleyi yapacaklardır.

Pankobirlik sadece pancar üretimi ve değerlendirilmesi için değil aynı zamanda mısır, domates ve diğer ürünlerin yetiştirilmesi ve pazara ulaştırılması konusunda da stratejik planlamalar yapmalıdır. 

Kendi hissedarlarının olduğu bölgeleri görmezden gelmek, yılların emeklerine sırt çevirmek doğru olmayacaktır.

Mustafa AKBEL ve ekibinin yeni dönemde Ereğli-Karaman-Karapınar’a büyük yatırımlar getireceğine ve hissedarların haklarını sonuna kadar arayacaklarına inanıyorum. Diğer aday arkadaşların da bilgi birikimlerini aktararak bu yönetime destek olacaklarını umut ediyorum. 

Günün Notu: Memleket sevdası geçici değildir.