ANKARA (AA) - YILDIZ NEVİN GÜNDOĞMUŞ - Merkez üssü Kocaeli'nin Gölcük ilçesi olan, 17 Ağustos 1999'da meydana gelen 7,4 büyüklüğündeki depremin izleri kentsel dönüşüm uygulamalarıyla silinmeye çalışılırken, pek çok yasal düzenlemeyle de kalıcı tedbirler alındı.
AA muhabirinin, Çevre ve Şehircilik Bakanlığından aldığı bilgiye göre, Türkiye'nin deprem konusunda en kötü tecrübelerinin başında gelen Marmara depreminde 35 bin 180 konut ve 5 bin 770 iş yeri yıkıldı. 40 bin 757 konut ile 6 bin 57 iş yeri orta, 45 bin 86 konut ve 6 bin 128 iş yeri de hafif hasarlı olarak kayıtlara geçti.
Devlet eliyle depremin ardından yaraların sarılması için hızla harekete geçilerek, İstanbul, Kocaeli, Yalova, Sakarya, Bolu ve Düzce'de bin 207 hektar alanda ve 42 ayrı sahada kalıcı konut projesi yürütüldü.
- 40 binden fazla kalıcı konut inşa edildi
Bu kapsamda, tamamen tahrip olan Adapazarı, Gölcük ve Körfez'i kapsayan 28 belediyenin altyapısı yeniden inşa edildi.
Bolu'da bin 700, Düzce'de 8 bin, Sakarya'da 8 bin, Kocaeli'nde 17 bin, Yalova'da 5 bin ve İstanbul'da da 800 olmak üzere ilavelerle deprem bölgesinde 40 binden fazla kalıcı konut inşa edildi.
- 107 kilometrelik yüksek standartlı yol yapıldı
Ayrıca, kalıcı konutların, kent merkezlerine bağlanması amacıyla 72 kilometresi duble yol, 35 kilometresi de çift şeritli olmak üzere toplam 107 kilometrelik yüksek standartlı yol yapıldı.
Bu proje bünyesinde, 19 köprülü kavşak, 18 hemzemin geçit ve 8 köprü inşa edildi.
Körfez otoyolu inşaatı ile bölgedeki ekonomik canlılık eskisinden daha iyi konuma getirildi.
- Zorunlu Deprem Sigortası uygulaması yaygınlaştırıldı
Diğer taraftan, 17 Ağustos'ta yaşanan acı tecrübe, bu tarihten önce inşa edilen pek çok binanın depreme dayanıklı olmadığının belirlenmesi bakımından çok önemli bir dönüm noktası oldu.
Bu kapsamda, Bakanlık tarafından çok sayıda yeni mevzuat hayata geçirildi.
Öncelikle 2000 yılında Yapı Denetim Kanunu yürürlüğe girdi ve aynı yıl Zorunlu Deprem Sigortası tüm yapılarda uygulanmaya başlandı.
Deprem Yönetmeliği 2007'de uluslararası standartlara uygun şekilde yeniden düzenlendi.
Doğal afetlere hazırlık ve afet sonrası yapılacak uygulamalar ve bu uygulamalarda görev alacak kurum ve kuruluşların görevlerine ilişkin mevzuatta önemli düzenlemeler ve tedbirler getirildi.
Bunlar arasında, "5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu, 3030 sayılı Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun, 5393 sayılı Belediye Kanunu, Tabii Afet Nedeniyle Meydana Gelen Hasar Ve Tahribata İlişkin Hizmetlerin Yürütülmesine Dair Kanun, 7269 Sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak Yardımlara Dair Kanun" yer alıyor.
- Yasal düzenlemelere hız verildi
Öte yandan, 2011'de yaşanan Van Depremi sonrasında ise 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun (Mayıs 2012) yürürlüğe girdi. Bu kanun kapsamında doğal afetlere hazırlıklı, modern yaşam standartlarına sahip, insan hayatını tehdit eden risklerden arındırılmış, yaşanabilir yerleşkelerin oluşturmasına yönelik Çevre ve Şehircilik Bakanlığı öncülüğünde Afet Odaklı Kentsel Dönüşüm uygulamalarına başlandı.
Bakanlıkça sağlanan teknik ve mali destekler eşliğinde belediye başkanlıkları, TOKİ ve vatandaşların katılımı ile yürütülen kentsel dönüşüm çalışmaları kapsamında, bugün itibarıyla 53 farklı ilde, 230 riskli alan, 29 ilde 97 rezerv yapı alanı, 30 ilde 137 Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Proje Alanı belirlendi. Bu alanların dışında 81 ildeki 585 bin konut ve iş yeri, riskli yapı olarak tespit edildi.
Söz konusu kentsel dönüşüm çalışmaları dahilinde Bakanlık tarafından, 1 milyon 250 bin bağımsız birimde ikamet eden yaklaşık 4 milyonu aşkın vatandaşın can güvenliğini teminat altına alacak, dönüşüm faaliyetleri sürdürülüyor.
Bakanlıkça, ayrıca bu uygulamaların gerçekleştirilmesine yönelik mali ve teknik destekler ilgili belediye başkanlıkları, paydaş kuruluşlar ve vatandaşlara sağlanıyor.
Son olarak 3194 sayılı İmar Kanunu'na eklenen Geçici 16. Maddenin 18 Mayıs 2018 tarihinde yürürlüğe girmesinin ardından "İmar Barışı" düzenlemesiyle, Yapı Kayıt Belgesi verilmesine ilişkin usul ve esaslar 6 Haziran 2018'de Resmi Gazete'de yayımlandı. Bu kapsamda yaklaşık 13 milyon yapının imar ve ruhsat sorununun çözümüne yönelik çalışmalar başlatıldı.
Bakanlık, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçilmesiyle oluşan yeni teşkilat yapısıyla, söz konusu afet odaklı kentsel dönüşüm uygulamalarının ülke çapında hızlandırılarak, yaygın bir şekilde sürdürmeyi hedefliyor.
AA