TBMM (AA) - Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) Başkanı İlhan Yerlikaya, "Yılın başından bugüne kadar Üst Kurula 125 bin 482 vatandaş bildirimi geldi. En yoğun şikayet yüzde 23 ile 'genel ahlak, manevi değerler ve ailenin korunması ilkesine aykırılık' kıstasına göre gerçekleşmiştir." dedi.
Yerlikaya TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, kurulun bütçesini sundu.
RTÜK hakkında bilgi veren Yerlikaya, medyanın, demokrasilerin temel unsurlarından birisi olduğunu vurgulayarak, çoğulcu medyanın bu unsurlar içerisinde çok daha etkin bir konu olduğunu ifade etti.
Medyadaki çoğulcu yapının 15 Temmuz'da milli iradenin yanında durduğunu, askeri darbe girişiminin başarısız olmasına vesile olduğunu dile getiren Yerlikaya, medyaya bu davranışından dolayı teşekkür etti.
Yerlikaya, RTÜK'ün, idari ve mali özerkliği bulunduğunu ve kendi imkanlarıyla ayakta durduğunu belirterek, reklam gelirlerinde radyo ve televizyon kuruluşlarının ödediği Üst Kurul payı oranını, bu kuruluşların mali külfetlerini azaltmak için yüzde 3'ten yüzde 1,5'e düşürdüklerini hatırlattı.
RTÜK'ün kurulduğu 1994 yılı dışında, giderlerini kendi gelirleriyle karşıladığını ve bugüne kadar TBMM bütçesinden ödenek talebinde bulunmadığını anlatan Yerlikaya, buna karşılık RTÜK'ün gelirlerinin büyük bir kısmını Hazineye gelir kaydedilmek üzere Maliye Bakanlığına ve Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu'na aktardığını kaydetti.
Yerlikaya, RTÜK'ün bugün itibarıyla 655 kadrosunun bulunduğunu belirtti.
Türkiye'de radyo ve televizyon yayınlarının uydu, karasal ve kablo ortamlarından yapıldığını aktaran Yerlikaya, son zamanlarda internet ortamından da yayınların başladığını söyledi.
Yerlikaya, "Bugün itibarıyla, kablolu yayın lisans tipinde 159 Kablo TV, 8 Kablo Radyo olmak üzere 167; uydu yayın lisans tipinde toplam 373 Uydu TV, 100 Uydu Radyo olmak üzere 473 yayıncı kuruluş mevcuttur. Karasal ortamda ise 211 televizyon ve 941 radyo kuruluşu olmak üzere bin 152 yayıncı kuruluş yayın yapmaya devam etmektedir. Özetle ülkemizde uydu, kablo ve karasal ortamdan toplam 1.792 radyo ve televizyon yayını yapılmaktadır." diye konuştu.
2016-2017 yıllarında 668, 677 ve 688 Sayılı Kanun Hükmünde kararnameler uyarınca kurulan komisyon kararıyla milli güvenliğe tehdit oluşturduğu tespit edilen yapı, oluşum veya gruplara ya da terör örgütleriyle iltisaklı, ilişkili ve terör örgütlerine destek verdiği tespit edilen 37 radyo ve 33 televizyonun kapatıldığını bildiren Yerlikaya, yine söz konusu Komisyon kararıyla 4 radyo ve 4 televizyonun yayın haklarının iade edildiğini kaydetti.
Yerlikaya, yabancı uydulardan Türkiye'ye yönelik olarak yapılan bölücü terör örgütlerinin güdümündeki yayınlarla mücadeleye devam edildiğini de söyledi.
-Yaptırımlarda değişiklik
RTÜK tarafından yine 25 Eylül 2017 tarihinde verilen kararla, Kuzey Irak Merkezli, K24 TV, WAAR TV ve Rudaw TV'nin yayınlarının iletiminin sonlandırıldığını anlatan Yerlikaya, 2017 yılında yapılan yasal düzenlemelerle özellikle yayın lisansı verilmesine ilişkin şartlarda ve idari yaptırım uygulanmasına ilişkin hükümlerde önemli değişiklikler yapıldığını söyledi.
680 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile yayın yasaklarına aykırı yayınlar yapılması halinde, idari para cezası uygulanmasından vazgeçildiğini hatırlatan Yerlikaya, bunun yerine kuruluşun programlarının yayınının bir gün durdurulması, bir yıl içinde aykırılığın tekrarı halinde kuruluşun yayınlarının beş güne kadar, ikinci kez tekrarı halinde 15 güne kadar durdurulmasına, üçüncü kez tekrarı halinde ise yayın lisansının iptaline karar verilmesine imkan sağlandığını kaydetti.
Yerlikaya, terörü öven ve teşvik eden, terör örgütlerini güçlü veya haklı gösteren, terör örgütlerinin korkutucu ve yıldırıcı özelliklerini yansıtıcı nitelikteki yayınlarla ilgili olarak idari para cezası uygulanması yerine lisans iptaline karar verilmesine imkan sağlandığını ifade etti.
RTÜK'te lisansı bulunmadığı halde, yayınlarını yurt dışından TÜRKSAT A.Ş. uydularına ileterek Türkiye'ye yönelik yayın yapan ve RTÜK'ün denetimlerinden kaçan kuruluşlar bulunduğunu anımsatan Yerlikaya, 690 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile denetimsiz yayıncılığın bu kapsama dahil edilerek kontrolünün sağlandığını belirtti.
Yerlikaya, şöyle devam etti:
"Söz konusu yayınlar; gıda takviyesi, cinsel içerikli ürünlerin satışı, sohbet ve arkadaşlık gibi hatlar ile ödül taahhüdü içermekteydi. Bu düzenlemeden sonra, Üst Kuruldan lisansı olmadığı halde, Türkiye'ye yönelik olarak TÜRKSAT A.Ş. uyduları üzerinden Türkçe yayın yapan 33 kuruluşun yayınlarının iletimi sonlandırılmıştır. Ayrıca, söz konusu içeriğe sahip yayınların Üst Kuruldan lisanslı kuruluşlarca da yapılamayacağı hususu açıkça düzenlenmiştir. Yine toplumun milli ve manevi değerlerine, genel ahlaka ve ailenin korunması ilkesine aykırı yayınlar için uygulanan idari para cezalarında artırıma gidilmiştir. Bütün bunların yanında, toplumumuzun temel taşı olan ailenin ve geleceğimizin teminatı olan çocuklarımızın korunması için aile ve çocuk dostu yapım ve dizilerin desteklenmesine büyük önem verilmektedir. Bu noktada, 690 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile belirlenen çerçevede, RTÜK ve Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı bu teşvik ve destekleri yakında hayata geçirecektir."
RTÜK tarafından, radyo ve televizyon yayınlarının 7 gün 24 saat boyunca kesintisiz "Sayısal Kayıt Arşiv ve Analiz Sistemi" (SKAAS) aracılığıyla izlendiğini bildiren Yerlikaya, şöyle konuştu:
"TÜBİTAK tarafından yerli ve milli olarak geliştirilen bu sistemle yayınlar arşivlenmekte ve analiz edilmektedir. Yayıncılık ve bilişim teknolojilerindeki gelişmeler neticesinde ortaya çıkan ihtiyaçların karşılanması ve lisanslı kuruluş sayısının artması sebebiyle, SKAAS sisteminin kapasitesinin arttırılması ve yenilenmesi için 'SKAAS 3' projesi 2017 yılında tamamlanmıştır. Halihazırda Türkiye'deki bütün televizyon yayınlarıyla uydudaki 150 radyo yayını kesintisiz olarak alınmakta ve arşivlenmektedir. 1 Ocak'tan bugüne medya hizmet sağlayıcı kuruluşların yayınlarına yönelik 965 adet izleme ve değerlendirme raporu düzenlenmiş ve Üst Kurul tarafından 300 kuruluşa toplam 35 milyon 9 bin 272 lira tutarında 994 adet idari para cezası verilmiştir."
-Şikayetler
İzleyicilerin, RTÜK İletişim Merkezine yayınlarla ilgili görüş ve düşüncelerini iletebildiklerini anımsatan Yerlikaya, "Bu kapsamda, yılın başından bugüne kadar Üst Kurula gelen vatandaş bildirimleri 125 bin 482 adet olarak gerçekleşmiştir. Bu dönemde yayınlanan programlar hakkındaki en yoğun şikayet yüzde 23 ile 'genel ahlak, manevi değerler ve ailenin korunması ilkesine aykırılık' kıstasına göre gerçekleşmiştir. Aynı dönemde gelen bildirimler program türüne göre incelendiğinde; kuşak programları yüzde 34, dizi filmler yüzde 18, beceri ve direnç yarışmaları yüzde 13,5, tele alışveriş yüzde 8 ve sohbet programları yüzde 4 oranıyla ilk beş sırada yer almıştır." diye konuştu.
AA