BRÜKSEL (AA) - ATA UFUK ŞEKER - Avrupa Birliği (AB), enerji ithalatından birlik ülkelerinde üretilen uçaklara kadar çeşitli satış işlemlerinin ABD doları ile gerçekleşmesinden duyduğu rahatsızlık nedeniyle küresel ticarette avronun daha önemli bir rol üstlenmesine yönelik çalışmaları hızlandırmaya hazırlanıyor.
Avrupa'nın enerji ithalatından kendi ürettiği uçakların alımlarına kadar çeşitli ticari işlemlerin dolar üzerinden gerçekleşmesini sert bir dille eleştiren AB Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker de yaşanan bu durumu "saçmalık" olarak nitelendiriyor.
Küresel ticarete doların tahakküm etmesinden rahatsızlık duyan AB Komisyonu'nun, yıl sonuna kadar avronun uluslararası rolünü güçlendirecek çeşitli tedbirler alması ve bu alanda yeni düzenlemeler açıklaması bekleniyor.
Ticari işlemlerde dolar yerine başka para birimlerinin kullanımı konusunda AA muhabirine değerlendirmelerde bulunan uzmanlar, avro para biriminin daha yaygın hale gelmesi için birlik ülkelerin öncelikle ekonomi ve para politikalarını daha uyumlu hale getirmeleri gerektiği görüşünü savunuyor.
Merkezi Brüksel'de bulunan bağımsız düşünce kuruluşu Bruegel'in kıdemli uzmanı Francesco Papadia, "Küresel ticarette hakim para birimi dolar olmakla birlikte avro ikinci konumda bulunuyor. Bu açıdan bakıldığında avro zaten bir uluslararası para birimi durumunda. Avro, dolardan daha az olmakla birlikte yen, sterlin ve yuandan daha fazla kullanılıyor." dedi.
- "ECB, avronun uluslararası ticarette oynayacağı rol için çalışma yapıyor"
Avronun uluslararası ticarette oynağı rolle ilgili Avrupa Merkez Bankası'nın (ECB) çeşitli çalışmalar yaptığını anımsatan Papadia, "Bu çalışmalarda, yıllar içinde avronun uluslararası rolünün değiştiğini görüyoruz. Yani bu sabit bir durum değil ve ileride değişkenlik gösterebilir. Krizler sırasında bu çoğunlukla düştü ama bu değişiyor ve gelecekte yükselebilir." değerlendirmesinde bulundu.
AB Komisyon Başkanı Juncker'in avronun küresel ticarette kullanımının şimdiki haline göre daha fazla artırılması yönündeki açıklamasının "makul" olduğunu belirten Papadia, "Doların küresel para birimi rolünü tersine çevirmek için koşulların oluştuğunu düşünmüyorum. Avro bu sayede yükselebilir, ancak dolar gibi küresel ticarette hakim para haline gelemez." diye konuştu.
Papadia, bir para biriminin uluslararası rolünü genişletmenin büyük ölçüde özel sektöre bağlı olduğunu, avronun gelecekteki rolünün, özel sektörün davranışına ve politikalarına bağlı olacağını anlattı.
Avronun durumunun gelişmesi için Avro Bölgesi finansal sisteminin daha istikrarlı bir hal almasının, bankacılık birliğinin tamamlanmasının ve sermaye piyasası birliğinin geliştirilmesinin çok önemli olacağına dikkati çeken Papadia, bu alanlarda atılacak adımların avronun uluslararası rolüne büyük ölçüde yardımcı olacağını sözlerine ekledi.
- "Siyasi meşruiyet gerektiren bazı kararların alınması gerekir"
Düşünce kuruluşu Avrupa Politika Merkezi'nin (EPC) Politika Analisti Marco Giuli de, "Avrupa’daki bazı kesimler, çok kutuplu bir dünyada avronun jeopolitik olarak değerli bir varlık olduğunu anlamaya başlıyor." dedi.
Avronun küresel ticarette rezerv para statüsüne ulaşmasının "uzun bir yolculuk" olduğuna işaret eden Giuli, "Bir para birimi resmi açıklamayla küresel rezerv statüsüne ulaşamaz. Avronun küresel bir para birimi haline gelmesinin en etkili yolu onun kurumsal mimarisini tamamlamaktır." değerlendirmesinde bulundu.
Giuli, bunun için düşük riskli ve güvenli bir "Avrupa bonosu" çıkartılması gibi mali kapasite ve siyasi meşruiyet gerektiren bazı kararların alınması gerektiğine işaret ederek, AB üyesi ülkelerin bununla ilgili gerekli adımları atması gerektiğini vurguladı.
AB Komisyonu Başkanı Juncker, geçtiğimiz günlerde, "Avrupa’nın enerji ithalatının yaklaşık yüzde 2'si ABD'den gelmesine rağmen yılda 300 milyar avroluk ithal enerji faturasının ABD doları olarak ödenmesi saçmalık. Avrupalı şirketlerin, Avrupa uçaklarını avro yerine dolarla almaları saçmadır." ifadelerini kullandı.
Avronun uluslararası rolünü güçlendirmek için AB Komisyonunun yıl sonuna kadar yeni girişimlerde bulunacağını açıklayan Juncker, "Avro, yeni ve daha bağımsız bir Avrupa'nın yüzü ve enstrümanı haline gelmeli." değerlendirmesinde bulundu.
Avrupa Birliği'nin resmi para birimi olan ve 1 Ocak 2002'de dolaşıma giren avroyu 28 AB üyesi ülkenin 19'u kullanıyor. Avro Bölgesi olarak adlandırılan bu 19 ülkenin para politikası, Avrupa Merkez Bankası (ECB) ve üye ülkelerin merkez bankalarından oluşan Avro Sistemi tarafından yürütülüyor.
Avro, küresel döviz piyasalarında ABD dolarından sonra en çok işlem gören ikinci para birimi konumunda bulunuyor.
AA