KAHİRE (AA) - Mısır ve Kuveyt, ABD Başkanı Donald Trump'ın ABD'nin İran ile nükleer anlaşmadan ayrılması kararına tepki gösterdi.
Mısır Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, "ABD Başkanı Donald Trump'ın İran ile nükleer anlaşmadan resmi olarak çekilmesi kararının, bölgenin güvenlik ve istikrarını tehdit edecek herhangi bir silahlı çekişmeye yol açmamasını ümit ediyoruz." denildi.
Açıklamada, İran'a da "nükleer silahsızlanma taahhütlerini yerine getirmesi ve Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun (UAEA), anlaşmayla elde ettiği haklarına riayet etmesi çağrısı yapıldı.
Kuveyt Dışişleri Bakan Yardımcısı Halid el-Carullah da yaptığı açıklamada, İran ile imzalanan nükleer anlaşmanın önemine vurgu yaparak, "Kuveyt, başından itibaren bölgede güvenlik ve istikrara katkı sağlayan anlaşmayı memnuniyetle karşıladı. Anlaşmanın varlığı, yokluğundan daha iyidir." ifadesini kullandı.
ABD Başkanı Trump, uzun zamandır dünya kamuoyunda merakla beklenen İran kararını Beyaz Saray'da düzenlediği basın açıklamasıyla duyurmuştu.
Trump, 2015'te yapılan nükleer anlaşmanın İran tarafından kendi amaçları için kullanıldığını savunarak, "Öyleyse bugün ABD'nin İran'la nükleer anlaşmadan ayrılacağını ilan ediyorum. Tahran'a en üst düzey ekonomik yaptırımları yeniden getireceğiz." ifadelerini kullanmıştı.
- İran nükleer anlaşmasının arka planı
İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK) 5 daimi üyesi (ABD, İngiltere, Çin, Fransa ve Rusya) ve Almanya, İsviçre’deki uzun müzakerelerden sonra Temmuz 2015'te Tahran yönetiminin nükleer çalışmalarının kontrol altına alınmasına dair bir anlaşma yapmış ve bu Ocak 2016'ta yürürlüğe girmişti.
İran'ın nükleer güç tesislerinde denetim yapma hakkı sağlayan anlaşma sayesinde UAEA yetkilileri, santrifüjlerin üretimi, depolanması ve montajıyla ilgili tesislere erişim yetkisine sahip oldu.
Anlaşmayla Tahran yönetimi, çalışmalarını, nükleer güç tesisinde kullanılabilecek yüzde 3 düzeyinde zenginleştirilmiş uranyum üretme kapasitesinde sınırlandırma ve 20 bin olan santrifüj sayısını 10 yıl boyunca 5 bin 60 ile sınırlı tutma sözü verdi. Nükleer silah üretiminde kullanılan uranyumun ise yüzde 90 düzeyinde zenginleştirilmesi gerekiyor.
İran’ın nükleer faaliyetlerini sınırlama sözüne karşılık Batılı ülkeler İran’ın ekonomisini etkileyen yaptırımları kaldırma sözü verdi. İran, ülke dışındaki 100 milyar dolarlık dondurulmuş varlıklarına erişim hakkını, dünya pazarlarına petrol satma imkanını elde etti.
Ancak ABD Başkanı Donald Trump, İran ile yapılan anlaşmaya karşı çıktı. Trump, Kasım 2016'daki başkanlık seçimi öncesi ve sonrasında anlaşmayı, "dünyanın en kötü anlaşması" olarak niteledi. Trump, İran'ın balistik füze programını kapsamaması ve üzerinden 10 yıl geçtikten sonra İran'ın yeniden nükleer çalışmalarına dönmesine imkan veren hükümler içermesi nedeniyle anlaşmanın "kusurlu" olduğunu belirtti.
AA