İSTANBUL (AA) - HATİCE ŞENSES - Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının desteği, sanayi ve üniversite iş birliğiyle gerçekleştirilen proje kapsamında Türk bilim insanları, akciğer kanserine yönelik yerli, genetik tanı kiti üretti.
"Akciğer Kanserinde Moleküler Tedavi Hedeflerinin Saptanması Amaçlı ve Yeni Nesil Dizileme Tabanlı Tanı Kiti" başlıklı projenin yürütücüsü Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Genetik Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fatma Ajlan Tükün, AA muhabirine yaptığı açıklamada, sanayi ve üniversite iş birliği kapsamında üretilen tanı kitiyle, akciğer kanserinde tedavi hedefi olan tüm genetik değişikliklerin saptanıp, birkaç aşamada yapılabilecek testlerin tek çalışmada sonuca ulaşması ve bu sayede de bireysel tedavinin gerçekleştirilebilmesinin hedeflendiğini söyledi.
Tükün, "Sanayi Tezleri Projelerinin Desteklenmesi" programı kapsamında yapılan çalışmayla daha ucuz ve bireyselleştirilmiş tedaviye kapı açılmasının amaçlandığını belirterek, kitin yeni nesil DNA dizileme platformlarına özgün olarak tasarlanmasıyla uygulama aşamasında, özellikle fiyat açısından büyük bir avantaj sağladığını ifade etti.
"Ülkemiz açısından oldukça önemli olan ve yurt dışı kitlere bağlı olduğumuz bir konuda araştırmacılarımız yerli bilgi birikimi ve iş gücü kullanarak akciğer kanserinde mevcut moleküler tedavi hedeflerini saptamaya yönelik bir tanı kiti geliştirdi." diyen Tükün, projenin aynı zamanda sanayi ve üniversite iş birliğinde gerçekleştirilen ve bu kapsamda da Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca desteklenen bir çalışma olduğunu aktardı.
Projenin özellikle bireyselleştirilmiş tedavinin tüm gelir gruplarına ulaştırılması açısından oldukça önemli olduğunu vurgulayan Tükün, şöyle devam etti:
"Proje, üniversite ayağında Ankara, Okan ve Konya Gıda ve Tarım üniversiteleri, sanayi ayağında da Düzen Laboratuvarlar Grubunun iş birliğinde yürütülerek başarılı bir şekilde tamamlandı. Tanı kitlerinin üretilmesiyle amaç, hasta yararını gözetmektir. Normal şartlarda oldukça pahalı olan bu tarz tanı işlemlerinin yeni nesil DNA dizi platformları kullanılarak daha hızlı, ucuz ve yüksek güvenilirlikle yapılması mümkün olmaktadır. Dünyada, akciğer kanserine yönelik kitlerle genlerin ayrı ayrı taranması mümkündür. Ancak bizim ürettiğimiz tanı kitiyle akciğer kanserinde tedavi hedefi olan tüm genetik değişiklikler saptanıyor ve birkaç aşamada yapılabilecek testler, bu kitle tek çalışmada sonuca ulaşıyor. Maliyet ve zaman kazanımından daha da önemlisi bu sayede yerli üretim sağlanıyor."
- "Kit ile hangi gende mutasyon olduğu tespit edilebiliyor"
Son yıllarda farklı mutasyonlar saptanan akciğer kanseri olguları için kişisel bazda, moleküler tedavi yöntemleriyle geliştirilen ilaçların pazara sunulduğuna işaret eden Tükün, "Bu sayede sağ kalım oranında artış sağlanıyor ve hastanın bundan yararlanabilmesi için ilaçların etki mekanizmaları farklılığını ve doğru ilaç seçimi için o hastada hücre içerisindeki moleküler mekanizmada meydana gelen değişikliklerin tespit edilmesi gerekiyor." ifadelerini kullandı.
Prof. Dr. Tükün, tanı kitleriyle de hangi gende mutasyon olduğu tespit edilerek, hastaya doğru ilacın verilmesinin sağlanabildiğini vurgulayarak, kişilerin bu tedavilerden faydalanabilmesi için akciğer kanseriyle ilişkili bazı genlerinin taranarak değişimlerin saptanması, sonrasında tespit edilen değişimlere göre ilaç yönlendirmesinin yapılmasının önerildiğini anlattı.
Bu testin yaptırılması için hekimin talep etmesi gerektiğini dile getiren Tükün, sözlerini şöyle tamamladı:
"Doktor testi, hastalığın süreci içerisinde istediği zaman yaptırıyor. Kit şu an aktif şekilde küçük hücreli olmayan akciğer kanseri için geçerli olarak kullanılabiliyor. Günümüzde akciğer kanseri de dahil pek çok kanser türünde moleküler genetik çalışmalar hem tanıda hem de bireyselleştirilmiş tedavi olarak isimlendirilen hastaya uygun tedavinin belirlenmesinde oldukça önem kazanmıştır. Testten bu anlamdaki beklentimiz, mevcut ihtiyacın yerli bir üretimle karşılanmasıdır."
AA