BERLİN (AA) - ERBİL BAŞAY - Almanya, geçen hafta yapılan genel seçimin ardından "Jamaika koalisyonu" olarak adlandırılan koalisyon hükümetinin oluşturulması için görüşmelere hazırlanıyor.
Seçimden yüzde 33 oy oranıyla birinci çıkan Hristiyan Demokratik Birlik (CDU/CSU) yeniden hükümeti kurma görevini üstlenirken, 2013'ten bu yana koalisyon ortağı olan Sosyal Demokrat Parti (SPD), tarihinin en düşük oy oranı olan 20,5 ile seçmenin kendisine muhalefet görevini verdiğini savunarak hükümette yer almayacağını açıkladı.
Meclisteki partiler, seçimde yüzde 12,6 oranında oy alan aşırı sağcı Demokrasi için Alternatif (AfD) ile koalisyon kurmak istemediğini bildirirken, CDU/CSU da yüzde 9,2 oranında oy alan Sol Parti ile hükümette yer almayı reddediyor.
Meclisteki milletvekili aritmetiğine göre ise CDU/CSU'nun içinde olmadığı bir hükümet kurulamıyor.
Bu durumda, hükümeti kurmak için tek seçenek CDU/CSU'nun, seçimlerden yüzde 10,7 ile 4. çıkan Hür Demokrat Parti (FDP) ve yüzde 8,9 oy oranıyla 6. sıradaki Yeşiller ile ortaklık yapması kalıyor.
"Jamaika" koalisyon seçeneği, ismini Hristiyan Sosyal Birlik Partinin (CSU) siyah, liberal Hür Demokratların (FDP) sarı, Yeşillerin de yeşil parti renklerinin Jamaika bayrağını çağrıştırmasından alıyor.
- Jamaika koalisyonu 2 eyalette denendi
Almanya'da şimdiye kadar federal düzeyde denenmeyen Jamaika koalisyonu yerelde 2 eyalette tecrübe edildi.
İlk kez 2009'da Saarland'da kurulan "Almanya tarihinde yeni bir dönem" ve "Tarihi proje" olarak nitelenen yerel Jamaika koalisyonu, FDP'deki iç çekişmeler ve partilerin çıkar çatışmaları nedeniyle 2012'de başarısızlıkla sonuçlandı.
İkinci kez 28 Haziran'da Schleswig-Holstein eyaletinde kurulan siyah-sarı-yeşil koalisyonunun da sürdürülebilir olup olmayacağını zaman gösterecek.
- Süreç uzun olabilir
Federal düzeyde muhtemel Jamaika koalisyonunun kurulması için partiler arasındaki pek çok çetin konunun aşılması gerekiyor. Bu nedenle Başbakan Angela Merkel'in "sağ kolu" olarak nitelenen Başbakanlık Daire Başkanı Peter Altmaier, koalisyonun kurulmasının 2018'e sarkabileceğini belirtmişti.
CDU/CSU ile SPD arasında 2013'te koalisyon hükümetinin kurulması yaklaşık 3 ay sürmüştü.
- FDP ve Yeşiller görüşmelere bir an önce başlanmasını istiyor
FDP ve Yeşiller ön görüşmelerin başlaması konusunda acele edilmesini isrterken CDU lideri Merkel, önce konuyu kardeş partisi Hristiyan Sosyal Birlik Parti (CSU) ile müzakere etmek istiyor.
FDP ve Yeşiller ile yapacağı istikşafi görüşmelere geçmeden önce Merkel, CSU ile CDU arasındaki görüş ayrılıklarını gidermek ve ortak adımları belirlemek için CSU yöneticileriyle 8 Ekim'de konuyu ele alacak.
Merkel'in FDP ve Yeşiller ile istikşafi görüşmeleri 15 Ekim'de Aşağı Saksonya eyaletinde yapılacak eyalet meclisi seçimlerinden sonra başlatacağı öngörülüyor.
- Yeşillerden ön görüşmeye yeşil ışık
Yeşiller, Berlin'de düzenlenen delegeler toplantısında, CDU/CSU'dan istikşafi görüşmeler için gelecek davetin kabul edilmesi yönünde karar aldı.
Kararda, bunun partinin otomatik olarak hükümete katılacağı anlamına gelmediği, görüşmelerin yapıcı geçmemesi durumunda muhalefette kalınacağı ifadesi de yer aldı.
FDP Genel Başkan Yardımcısı Wolfgang Kubicki, Merkel'den Jamaika görüşmeleri için acele etmesini isteyerek, "Herkes sorumluluğun bilincinde. Bu nedenle uzun süre beklemek için sebep yok." dedi.
Buna karşın FDP Genel Başkanı Christian Linder ise Jamaika koalisyonu konusunda aşılması gereken yüksek engellerin bulunduğunu belirterek, matematiksel olarak mümkün olduğunu, ancak tüm partilerin seçmenlerine karşı sorumluluklarının olduğunu vurguladı.
- Sığınmacı sayısında üst sınır belirlenmeli
Jamaika koalisyonun kurulması için partilerin uzlaşmaya gideceği konuların başında ülkeye alınacak sığınmacı sayısında üst sınırın belirlenmesi bulunuyor.
CSU'nun mutlaka koalisyon sözleşmesinde yer almasını istediği sığınmacı üst sınırına Başbakan Merkel, FDP ve Yeşiller karşı çıkıyor.
Ülkeye kabul edilen sığınmacı sayısını yılda 200 bin ile sınırlamak isteyen CSU'nun bu talebinden vazgeçip geçmeyeceği merak ediliyor.
Yeşiller, Almanya'daki sığınmacıların aile birleşimini kolaylaştırmak isterken, CDU/CSU bu talebe karşı çıkıyor. FDP de iltica talebi reddedilenlerin sınır dışı edilmesi durumunda, iltica hakkı kazanların ailelerinin ülkeye gelmesinin kolaylaştırılabileceğini belirtiyor.
FDP ve Yeşiller, nitelikli göçün sağlanması için puan sistemine dayalı göç yasasının uygulanmasını isterken, CDU/CSU bu konuda itirazları olmasına rağmen iki partinin talebine karşılık vermesi bekleniyor.
- Enerji ve iklim politikaları
FDP ve CDU'nun ekonomi kanadı Yenilenebilir Enerji Yasası'nın yürürlükten kalkmasını isterken, Yeşiller 2030'a kadar, ülkenin enerjisinin tümüyle yenilenebilir enerjiden sağlanması için hazırlıkların tamamalanmasını talep ediyor.
Tüm partiler Paris İklim Anlaşması'ndan yana görüş belirtiyor, ancak bunun uygulaması konusunda partiler arasında görüş ayrılığı bulunuyor.
Yeşiller Partisi 20 kömürlü santralin gelecek yasama yılı içinde kapatılmasını ve 2030'dan sonra içten yanmalı motorlu otomobillerin satılmamasını istiyor. FDP ve CSU bu talebe karşı çıkıyor.
- Avrupa politikası
FDP, Avrupa'da tasarruf politikasının sürdürmek ve Yunanistan gibi rekabet edebilir olmayan ülkelerin gelecekte "Avro Bölgesi"nden atılmasını savunuyor.
Yeşiller ise Yunanistan'ın kesinlikle kalmasını istediği Avro Bölgesi'nin daha demokratik yapıya kavuşturulmasını talep ediyor.
- Güvenlik politikası
Her 3 parti, artan terör tehdidi nedeniyle polis sayısının artırılması konusunda hemfikirken, CDU/CSU güvenlik kamerasıyla izlenen yerlerin artmasını, askerlerin de ülke içince görev yapmasını ve kişilerle ilgili daha fazla istihbari faaliyet yürütülmesini savunuyor.
- Vergi politikası
Vergi konularında partilerde görüş ayrılıkları bulunuyor. Yeşiller 100 bin avrodan fazla geliri olanların en yüksek vergi diliminden vergi ödemesi yönünde görüş bildirirken, FDP hem vergi oranlarının düşürülmesi, hem de üst vergi dilimi sınırının aşağıya çekilmesini istiyor.
CDU ve Yeşiller mali işlem vergisinden yana olurken, FDP buna karşı çıkıyor.
- Eğitim politikası
Almanya'da eğitim konularıyla eyaletler ilgileniyor. Yeşiller ve FDP bu konuda federal hükümetin söz sahibi olmasını istiyor.
CDU ve özellikle CSU, eğitimin, eyaletlerin konusu olduğunu savunarak değişikliğe gidilmesini istemiyor.
Partilerin görüş ayrılıkları yaşadığı konularda anlaşması durumunda Almanya'da federal düzeyde ilk Jamaika koalisyonu kurulacak.
Eğer anlaşma sağlanamazsa, şimdiye kadar hükümete katılmayı reddeden SPD'nin ikna edilmesi denenecek.
Koalisyon kurulmaması ise durumunda Almanya'daki siyasetçiler erken seçimi düşünmek zorunda kalacak.
AA