ANKARA (AA) - Sağlık Bakanı Recep Akdağ, tütünle mücadele kapsamında kanunla yeni düzenlemelerin hayata geçirileceğini belirterek, "Buradan çok açık ifade ediyorum, bu mücadeleyi 2008'lerde çok yoğun biçimde başlatan irade, bugün de aynı kararlılığa sahip. Bunu, tütün endüstrisine açıkça ifade ediyorum." dedi.
Grand Ankara Hotel'de düzenlenen "Tütünle Mücadelede Güncel Adımlar" toplantısında, tütünle mücadele kapsamında hazırlanan kamu spotu ile Sağlık Bakanlığı ve Yeşilay Cemiyetince yapılan "Yeşil Dedektör" uygulamasına ilişkin tanıtım gerçekleştirildi.
Bakan Akdağ, toplantıda yaptığı konuşmada, sigara ile mücadelede 2008 yılından itibaren önemli düzenlemeler yapıldığını belirterek, Türkiye'nin Dünya Sağlık Örgütünün (DSÖ) tüm kriterlerini karşılayan tek ülke olduğunu söyledi.
Tütünle mücadele alanında önemli çalışmalara imza atıldığını dile getiren Akdağ, "Türkiye'de 2008'de sigara içme oranı erişkinlerde yüzde 31'lerdeyken, bu oran 2012'de yüzde 27'lere kadar indi. Kısa süre için büyük bir mesafedir." diye konuştu.
Türkiye İstatistik Kurumunun verilerine göre, 2012'de yüzde 27 olan sigara içme oranlarının tekrar yüzde 30'un üstüne çıktığını gösterdiğini dile getiren Akdağ, Bakanlık olarak DSÖ ile birlikte düzenli saha çalışması yapıldığını anlattı. Akdağ, "Ancak ilk veriler, oranlar tıpkı Türkiye İstatistik Kurumunun bulduğu oranlara yakın olduğunu, maalesef benzerlik gösteriyor. Bu, yüzde 31'lere razı olamayız." dedi.
- "Tütün endüstrisinin hiç acıması yok"
Bunda tütün endüstrisinin payının çok büyük olduğunu dile getiren Akdağ, şunları kaydetti:
"Tütün, aslında yasal olarak satılan zehirli bir maddedir. Tütün endüstrisinin hiç acıması yok. Çocukları, gençleri hedef alıyor. Biz tedbirler aldıkça, onlar da gizli saklı şekilde, toplumdan çekindikleri için açık yapmıyorlar ama kendi tedbirlerini alıyorlar. Birkaç hafta önce bir örnek verildi. Tütün endüstrisi gençleri cezbetmek için yakışıklı bir erkekle alımlı bir kadını, iki arkadaşmış gibi ellerinde kendi markalarına ait sigaralarını vererek, kafe, restoran gibi toplu yaşanılan yerlerde oturtarak, bu kişilerin ellerinde sigaralarının gösterilmesi sağlıyor. Tütün endüstrisi o kadar acımasız ki, imkan bulduğu her yerde çocuk işçi çalıştırmaktan vazgeçmiyor.
Uluslararası bir çalışmaya göre, tütüne bağlı hastalıktan her ölen kişiden bir tütün firması 7 bin dolar para kazanıyor. Yani bu endüstri aslında bir zehir pazarlıyor. Buradan çok açık ifade ediyorum, bu mücadeleyi 2008'lerde çok yoğun biçimde başlatan irade, bugün de aynı kararlılığa sahip. Bunu, tütün endüstrisine açıkça ifade ediyorum. Biz, bu gücü milletimizden ve milletimizin lideri olan sayın Cumhurbaşkanımızdan alıyoruz. Şunu çok iyi biliyoruz. En üst seviyede politik liderliğin çok güçlü desteği olmadan bu mücadeleyi kazanamazsınız. Zaten, Türkiye'de biz DSÖ'nün 6 kriterini birlikte uygulayabildiysek, bunu güçlü bir politik liderlikle uygulayabildik."
- "Tütün şirketleri bizimle görüşmeye cesaret edememişlerdi"
Bakanlığı devrettikten sonraki dönemde, birçok uluslararası toplantıda kendisine yönelik "Siz, tütün endüstrisiyle nasıl pazarlık yapabildiniz, onları nasıl razı ettiniz?" yönünde soru sorulduğunu belirten Akdağ, şu ifadeleri kullandı:
"Endüstriyle bir kere bile görüşmedim. Ben görüşmediğim gibi birlikte çalıştığımız müsteşarımız, bürokratlarımız, Sağlık Komisyonu Başkanımız Sayın Cevdet Erdöl dahil hiçbiri de görüşmemişti. Tütün şirketleri, bizimle görüşmeyi gereksiz görmüşlerdi. Muhtemelen bizimle görüşmeye cesaret edememişlerdi. Çünkü, kararlılığı arkamızda duran çok güçlü siyasi iradeyi fark etmişlerdi. Dolaylı yollara gittiler. Mesela, yaptığımız kanunları, hizmet sektöründeki kuruluşları örnek göstererek Anayasa Mahkemesine gittiler. Şükürler olsun ki sağduyu uygulamalarımız hala devam ediyor."
Tütünle mücadelede Yeşilay ile birlikte yürütülen çalışmalara da ağırlık verileceğini de anlatan Akdağ, Yeşil Dedektör'ün hayata geçirildiğini, vatandaşların bu uygulamayı kullanmaya çağırdı. Akdağ, çalışmayla vatandaşın ihlalin olduğu yeri kolaylıkla bildirebileceğini anlattı.
- "Kapatma cezalarına daha ağır şekilde devam edeceğiz"
Yeni uygulamalar hakkında da bilgi veren Bakan Akdağ, açık ve kapalı alan tanımlamalarında değişiklik yapılacağını söyledi. Restoranların açık alanlarına ilişkin yeni düzenlemelerin hayata geçirileceğini aktaran Akdağ, şöyle devam etti:
"Kanunumuzu yaparken zamanında tütün ürünlerinin dışarıdan görülecek şekilde satılmasına mani olacak bir madde yazmıştık. Aslında, gerek camekandan gerekse satış yapılan tezgahların arkasından görünmesine yasak getirmekti. Şimdi anlıyoruz ki camekandan gözükmesi hususundaki uygulama devam ediyor, diğeri uygulanamıyor. Dolayısıyla iş yeri son uğrak yerlerde bunları sergiliyor, satıyorlar. Şimdi, hazırlanan kanun maddesiyle, sigara kapalı dolaplarda bulunacak, görünmeyecek şekilde olacak. Biri istediğinde buradan verilecek.
Üçüncü olarak 'düz paket' uygulamasını yapmayı düşünüyoruz. Bunun da kanun maddesini hazırlamış durumdayız. Bunda, sigara paketinin tüm yüzeylerinde uyarılar yer alıyor ve markası ancak küçük bir yerde görülecek şekilde oluyor. Böylece, marka bir cazibe haline getirilemeyecek. Dünya Sağlık Örgütünün burada yetkilileri de var. Bu da benim bir tavsiyem olsun. Artık 'düz paket' uygulaması da genel bir öneri haline getirilmeli. Çünkü, artık paketlerin iki yüzünde yüzde 65'e ulaşan uyarılar yetmiyor."
Üzerinde durdukları bir başlığın da denetlemeler olduğunu belirten Akdağ, "Bunun için denetlemeleri ciddi şekilde artırmaya başladık. Denetlemelerle ilgili bir enerji kaybı vardı, bunu artık yerine koyuyoruz. Ayrıca, okul çevrelerinde sigara satılan büfeler ya da küçük dükkanlarda sigarının tane ile satılması söz konusu. Kolluk kuvvetlerimizi, savcılarımızı meseleye karşı hassas olmaya davet ediyorum. Çocuklara sigara satanlar, gerekirse kanunun öngördüğü en ağır cezalara çarptırılmalıdır. Bundan sonra, ağır para cezalarını takiben kapatma cezalarına da daha ağır şekilde devam edeceğiz." diye konuştu.
- "Avusturalya'da bugün bir paket sigaranın satış fiyatı 80 lira"
Sağlık Bilimleri Üniversitesi Prof. Dr. Rektörü Cevdet Erdöl da tütün kontrolünde başarının ancak sürdürülebilirlikle mümkün olabileceğinin altını çizdi.
Denetlemelere ağırlık verilmesi gerektiğini vurgulayan Erdöl, alınacak yeni tedbirlerin toplum sağlığına önemli katkı olarak geri döneceğinden emin olduğunu söyledi.
TBMM Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu Başkanı Vural Kavuncu, bunun ciddi bir halk sağlığı sorunu olduğunu ve birçok insanın sigaraya bağlı nedenlerden ötürü yaşamını yitirdiğini ve hayat kalitesinin düştüğünü dile getirdi.
Türkiye'nin akciğer kanseri açısından Avrupa'da en yüksek oranlara sahip ülkelerden biri olduğunu belirten Kavuncu, sigara kullanım sıklığının az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde yüksek olduğuna dikkati çekti.
Kavuncu, yeni düzenlemelerle caydırıcılığın artırılacağını anlatarak, "Arka arkaya zamlar, eleştiri alabilir. Avusturalya'da bugün bir paket sigaranın satış fiyatı 80 liraymış, 2010 yılına kadar da bugünkü parayla 120 liraya kadar da çıkarmayı düşünüyorlar. Şimdi, 'Haksızlık' diyenler çıkabilir ama ben öyle değerlendirmiyorum. Çünkü sigara ve yol açtığı rahatsızlıkların maddi ve manevi sıkıntısını sigara içmeyenler de çekiyor. Bu haklı olan bir durum değildir. O yüzden caydırıcılığın olması gerekiyor." açıklamasında bulundu.
AK Parti Adana Milletvekili Necdet Ünüvar da her bir sigaranın insan ömründen 12 dakika çaldığını ifade ederek, sigaranın kullanıcısı dışında dumanından etkilenen diğer kişileri de olumsuz etkilediğine vurgu yaptı. Bunun için her türlü tedbirin alınması ve toplum sağlığının korunması gerektiğine işaret eden Ünüvar, bu kapsamda Türkiye'nin çalışmalarının dünyaya örnek olduğunu söyledi.
Türkiye Yeşilay Cemiyeti Genel Başkanı Mücahit Öztürk de tütünle mücadele kapsamında dünyada örneği olmayan uygulamaların hayata geçirildiğini ve önemli başarılar elde edildiğini kaydetti.
Bakanlık ile birlikte yürütülen "Yeşil Dedektör" uygulaması hakkında bilgi veren Öztürk, bağımlılıkta özendiricilik ve rol modelliğin çok önemli olduğunu ifade etti. Öztürk, çocukların bu şekilde bağımlılık yapan maddelerle tanıştığına işaret ederek, yapılacak çalışmalarla bunun önüne geçilmeye çalışılacağını dile getirdi.
Konuşmaların ardından Sağlık Bakanı Akdağ, Erzurum'da sahada canlı olarak yapılan Yeşil Dedektör uygulamasını izledi.
Bir vatandaş, bulunduğu kapalı bir ortamda sigara içilmesi üzerine, telefonundan Yeşil Dedektör'ü kullanarak ihbarda bulundu. Bakan Akdağ da ihbarda bulunan vatandaşa, milletin sağlığına verdiği katkıdan ötürü teşekkür etti.
Daha sonra Bakan Akdağ ile Yeşilay Genel Başkanı Öztürk, Yeşil Dedektör uygulamasını tüm yurtta kullanıma açtı.
AA