ANKARA (AA) - YEŞİM SERT KARAASLAN - Kanserin önlenmesi için tarama, tanı ve bakıma yönelik çalışmalarını artıran Sağlık Bakanlığı verilerine göre, bir yılda Türkiye'de 5 milyon kişi kanser taramasından geçirildi.
AA muhabirinin Sağlık Bakanlığından aldığı bilgiye göre, kanserle mücadele Türkiye'nin sağlık stratejisi içinde çok önemli yer tutuyor.
Kanserin önlenmesine yönelik önemli çalışmalara imza atan Bakanlık, kanser programını dört aşamada yürütüyor. Programın ilk aşamasını kanser kayıtçılığı oluşturuyor. Sağlıklı verilerin elde edilebilmesi için kayıtçılığa önem veren Bakanlık, bu kapsamda önemli çalışmalara imza attı. Türkiye'de 2002'de sadece iki ilde bulunan kanser kayıt merkezi sayısı, yeni programın hayata geçirilmesiyle tüm illerde yaygınlaştırıldı. Bugün, 81 ilin tümünde kanser kayıt merkezleri görev yapıyor.
Kanserlerin üçte biri önlenebilir ve üçte biri de erken teşhis ve tarama ile tedavi edilebileceğinden programın ikinci aşamasında kanserin önlenmesine yönelik çalışmalar gerçekleştiriliyor. Avrupa Birliği tarafından da tavsiye edilen tüm faaliyetler, Kanser Daire Başkanlığı tarafından vatandaşlara sunuluyor. Kanserin önlenmesine yönelik tütün mamulünün kullanılmaması, sigara içilmemesi, evde veya iş yerinde pasif içiciliğe maruz kalınmaması için farkındalık artırıcı ve gerektiğinde yasal yaptırımlar için düzenlemeler hazırlanarak hayata geçiriliyor.
Kanserden korunmada yeterli fiziksel aktivitenin önemine değinilerek, bu kapsamda çeşitli etkinlikler düzenleniyor, bisiklet kullanımı teşvik ediliyor, sporun önemine dikkat çekiliyor. Aşırı kilonun hastalık gelişiminde önemli bir faktör olduğunun altı çizilerek, buna yönelik çeşitli eylem planları hazırlanarak uygulamaya geçiriliyor.
Sağlıklı beslenmenin önemi vurgulanarak, vatandaşların yeterli ve uygun bir beslenme alışkanlığını yaşam biçimi haline dönüştürmesi için farkındalık artırılıyor. Bu kapsamda, yüksek kalorili gıdalardan ve şekerli içeceklerden uzak durulması, alkol ve sigara tüketilmemesi, aşırı güneş ışınına maruz kalınmaması, solaryumdan kaçınılması gerektiğinin altı çiziliyor. İş yerlerinde kansere yol açabilecek etkenlerden korunulması gerektiği belirtiliyor.
Anne adaylarına yönelik kampanyalarla emzirmenin kanser gelişim riskini düşürdüğü vurgulanıyor. Çocukların, Hepatit B ve HPV aşılama programlarına alınması; rahim ağzı, kolorektal ve meme kanseri toplum tabanlı tarama programlarına katılımın sağlanması gerektiği ifade ediliyor.
Kanser önleme çalışmaları kapsamında, tütün ve tütün mamullerinin kullanılması engellenmeye çalışılıyor. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu tarafından, "Sağlıklı Beslenme ve Hareketli Yaşam Programı", "Tuzun Azaltılması", "Radon Haritalama Programı" gibi programlar ile kanserin önlenmesi çalışmaları yürütülüyor.
- Ek tetkik isteme oranı yüzde 10'un altına indirilecek
Üçüncü aşamada ise kanser tarama ve erken teşhis için çalışmalar yapılıyor. Her kanserin tarama yapılmaya uygun olmadığı için tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de meme, rahim ağzı ve bağırsak kanserine yönelik taramalar gerçekleştiriliyor.
Türkiye'de tarama programları, Kanser Erken Teşhis Tarama ve Eğitim Merkezi (KETEM) ve aile sağlığı merkezlerinde yürütülüyor. Bu çerçevede geçen yıl 5 milyon kişiye kanser taraması yapıldı. Kanser taramalarında son iki yıl içinde önemli adımlar atıldı. Rahim ağzı kanseri taramalarında HPV DNA testine geçilerek, sonuçlar vatandaşlara 10 gün sonra internetten ulaştırıldı. Ayrıca, dünya standartlarında Ulusal Mamografi Raporlama Merkezi kuruldu.
Mamografiler iki radyolog tarafından değerlendiriliyor ve sonuçlar 10 gün içinde sorgulanabiliyor. Bu merkez ile ek tetkik isteme oranı yüzde 10'un altına inerek Avrupa Birliği kalite kriterleri düzeyine getirilerek daha hızlı sonuçlara ulaşılması sağlanıyor.
Dördüncü aşamayı ise tedavi ve palyatif bakım kapsıyor. Türkiye’de kanser hastalarının tedavi planlamaları 29 sağlık bölgesinde gerçekleştiriliyor. Türkiye, kanser tedavileri konusunda dünyanın gelişmiş ülkeleri ile benzer sonuçlara sahip bulunuyor.
AA