Ege Üniversitesi (EÜ) Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Özlem Çakal Arslan ve araştırma ekibi, biberondan yazar kasa fişine kadar günlük hayatta kullanılan birçok materyalde bulunan "Bisfenol A" maddesinin kullanımının yasaklanmasının ardından, bu maddenin türevleri olarak kullanılmaya başlanan kimyasalların, sağlığa zararlı olup olmadığına yönelik geliştirdikleri proje kapsamında araştırma yapacak. Dünyada ilk kez yapılacak çalışmada, maddenin tümör ve kansere neden olup olmadığı da araştırılacak.
EÜ Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Özlem Çakal Arslan, biberondan yazar kasa fişine kadar günlük hayatta kullanılan birçok materyalde bulunan Bisfenol A (BPA) maddesinin kullanımının yasaklanmasının ardından bu maddenin türevleri olarak kullanılmaya başlanan kimyasalların güvenli bir kimyasal olup olmadığını belirlemek üzere araştırma ekibiyle proje hazırladı. Çevresel bir kirletici olarak BPA türevlerinin, ekosistem sağlığına yönelik önemli etkilere sahip olması nedeni ve sucul canlılara etkilerinin kapsamlı bir şekilde araştırılması amacıyla geliştirilen proje, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından kabul aldı. Projeyle ilgili Doç. Dr. Arslan'ı ziyaret eden EÜ Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, Ege Üniversitesi olarak bu tür çalışmalara her zaman maddi ve manevi destek verdiklerini söyledi.
Üç doktora tezi çıkacak bilimsel bir çalışma
Çevre alanında TÜBİTAK 1001 projesi kabul alan Doç. Dr. Arslan'ı tebrik eden Rektör Budak, "Günlük hayatımızda kullandığımız birçok materyalde bulunan bu kimyasalın kanserojen etkilerinin yanı sıra endokrin sistemimize etkileri bulunuyor. Özlem hocamız ve araştırma ekibi, bu kimyasalın sucul bitkiler ve sucul hayvanlar üzerindeki etkilerini araştıracak. Bu kapsamlı projeden üç doktora tezinin çıkması da söz konusu. Ege Üniversitesinin araştırma üniversitesi olma yolunda, bu tür çalışmaların önemi çok büyük. Değerli hocamızı ve araştırma ekibini tebrik ediyorum" dedi.
Tümör ve kansere neden olup olmadığı da araştırılacak
İlk etapta insan sağlığına zararları nedeniyle kullanımı yasaklanan Bisfenol A'nın türevlerinin sucul ortamda yaşayan canlılar üzerindeki etkilerini araştıracaklarını dile getiren Doç. Dr. Arslan, "Maddenin toksik seviyesi, büyüme etkisine ne gibi zararları var, araştıracağız. Midyelerde, tümör ve kanser oluşumuna sebep olup olmadığını test edeceğiz. Son olarak da embriyo gelişimi insanlarla yüzde 85 oranında benzerlik gösteren denizkestanelerinin embriyoları yumurta ve spermleri üzerinde bu kimyasalın etkilerini araştıracağız. "Hangi seviyelerde etkilidir, kısırlığa neden oluyor mu veya döllenmeyi engelliyor mu, oluşan yavrularda gelişimsel anormalliklere neden oluyor mu ve genetik hasara neden oluyor mu" gibi soruların cevaplarını arayacağız" diye konuştu.
"Dünyada ilk"
Projenin, yeni olan ve üretime giren söz konusu kimyasalların toksik profilinin oluşturulmasında önemli bir çalışma olduğuna değinen Doç. Dr. Arslan, çalışmanın dünyada bir ilk olduğunu kaydetti. Doç. Dr. Arslan, "Aynı zamanda ilerleyen teknolojiyle çevreyi de korumak adına sürdürülebilir çevre, sürdürülebilir ekonomi anlamında, bu kimyasalların hem doğal yaşam hem insan sağlığı hem de çevre için zararlı olup olmadığının belirlenmesi bizim için çok önemli. Öğrencilerimizin tezlerinin yanı sıra uluslararası anlamda birçok yayının çıkmasını planlıyoruz. Bu çalışma, söz konusu kimyasalların toksik etkilerinin belirlenmesi açısından dünyada ilk kez yapılacak. Bu kimyasallar; bebek biberonundan CD'lere, mürekkepten kağıda, bankamatik kartlarına kadar bir çok üründe yoğun olarak kullanılıyor. İçinde plastik bulunan her şeyin içinde bulunuyor. Özellikle son zamanlarda gündemde olan mikro plastik kirliliği ve plastik kirliliğine neden olan materyallerin ham maddelerini oluşturuyor" dedi. Doç. Dr. Arslan, desteklerinden dolayı Rektör Budak'a teşekkür etti.