MUĞLA (AA) - DURMUŞ GENÇ - Nesli tehlike altında bulunan caretta carettalar, Muğla'nın Ortaca ilçesi İztuzu sahiline ilk yumurtaları bırakmaya başladı.
Dalyan Mahallesi'ndeki İztuzu sahiline gelen caretta carettalar, yumurtalarını kazdıkları 50-60 santimetrelik çukurlara bırakıyor. Yavrular, yumurtadan yaklaşık 50 gün sonra çıkarak denize ulaşacak.
Caretta carettaların yumurtlama döneminde sorun yaşamaması için ise Deniz Kaplumbağaları Araştırma Kurtarma ve Rehabilitasyon Merkezince (DEKAMER) çeşitli önlemler alınırken, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi de alanda kumsal koruma ve araştırma çalışmaları yapıyor.
Pamukkale Üniversitesi Öğretim Üyesi DEKAMER Müdürü Prof. Dr. Yakup Kaska, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğünün desteğiyle her yıl kumsaldaki yuvaları koruma ve izleme çalışması yaptıklarını söyledi.
Caretta carettaların yumurtlama döneminin genellikle mayısta başladığını belirten Kaska, "Akdeniz'de ilk yuvanın Dalyan İztuzu'nda gerçekleştiğini tespit ettik. Şu ana kadar iki yuva tespitimiz oldu. Ekiplerimiz yuvaların tespiti ve koruma çalışmalarına başladı." dedi
Prof. Dr. Kaska, bir dişi caretta carettanın iki haftada bir olmak üzere sezonda 3 ila 5 yuva yapabildiğini, yumurtlamanın eylül ayına kadar sürdüğünü dile getirdi.
- "Yavru çıkışları eylül sonlarına kadar devam ediyor"
Yavru çıkışlarının yuvanın oluşturulmasından 50 gün sonra başladığına işaret eden Kaska, "Yavru çıkışları eylül sonlarına kadar devam ediyor. Dolayısıyla mayıstan eylül sonuna kadar kumsallarımız deniz kaplumbağaları nedeniyle koruma altında. İztuzu sahilindeki her yuva kafesleniyor. Böylece yuvaya zarar verebilecek tilki ya da diğer zararlı hayvanlar önleniyor. Kumsaldan en üst sayıda yavruyu denize göndermek için çalışıyoruz." diye konuştu.
Yakup Kaska, deniz kaplumbağalarının yuvalarını merak edenlere, merkezlerindeki örnek modeli gösterdiklerini dile getirdi.
DEKAMER'in yaptığı çalışmalarla uluslararası alanda ismini duyurduğunu anlatan Kaska, şöyle konuştu:
"Yaralı ve bakıma muhtaç caretta carettaların bakımında merkezimiz şu anda Türkiye'nin önemli bir ihtiyacını karşılıyor. Eskiden sadece yuvalar ve yuvadaki carettalar korunuyordu ancak merkezimizde son yıllarda yaralı kaplumbağaların tedavisi de yapılıyor. Bunlardan da iyileşenleri zaman içerisinde tekrar doğal ortamına gönderiyoruz. Biz merkezimizde hem tedavi ediyoruz hem de kumsaldaki kaplumbağaları koruyup denizle buluşturuyoruz."
Prof. Dr. Kaska, caretta carettaların en çok olta yutması, misina kesmesi, tekne pervanesi kesmesi ya da sürat motoru çarpmasından yaralandığını, vatandaşların özellikle caretta carettaların yaşam alanlarının bulunduğu bölgelerde daha dikkatli olmalarını istedi.
- "Yuvaları koruma altına alıyoruz"
DEKAMER Alan Sorumlusu Şenol Menzek ise ilk yuvayı bulmanın sevincini yaşadıklarını söyledi.
Yuvayı koruma altına aldıklarını belirten Menzek, "Plajda bulunan iki kazık arasındaki mesafeyi ölçüyoruz. Daha sonra denize olan yarı ıslak, kuru ve ıslak kuma olan uzaklığı ölçerek, yuvayı tespit ediyoruz. Sonra kafesleme işlemini gerçekleştiriyoruz. Kum kafesi, gören kişilerin daha dikkatli hareket etmesi ve bilinçli olması açısından önem taşıyor. Ayrıca tilki ve porsuk gibi hayvanların zarar vermesini önlüyor." şeklinde konuştu.
Şenol Menzek, bu dönemden sonra yuvaların artacağına işaret ederek, geçen yıl 628 yuva oluştuğunu, bu yıl ise 500'den fazla yuva olmasını beklediklerini dile getirdi.
Kuluçka döneminin 45 gün ile 2 ay arasında olduğunu anlatan Menzek, "Daha sonra yavrular çıkmaya başlıyor. 2 ay sonunda yuvayı açıyoruz ve yumurtadan çıkamayan yavruları çıkarıyoruz. Yumurtaları sayıyoruz. Tüm bunları toplayarak veri oluşturuyoruz. Bu verilerle gelecek yılları izleme olanağı sağlıyoruz." dedi.
Orta Doğu Teknik Üniversitesinde yüksek lisans yapan Esra Atalay Tuna ise DEKAMER'e gönüllü olarak bir hafta önce geldiğini ifade etti.
Mayıs ayı ortasına kadar İztuzu Plajı'nda gönüllü çalışacağını dile getiren Tuna, her sabah saat 05.00'te uyanarak yuva tespiti yaptıklarını anlattı.
Caretta carettaların nesli tükenmekte olan bir tür olduğuna dikkati çeken Esra Atalay Tuna, "Bir yuvayı kurtardığınız zaman, yani tilki ve porsuk gibi hayvanlardan ve yuvaya zarar veren insanlardan kurtarmak, bin tane carettayı kurtarmak anlamına geliyor. Bu çok önemli. Çünkü denize ulaşan bin carettadan sadece bir tanesi yetişkinliğe ulaşabiliyor. Tekrardan yumurtadan çıktığı sahile dönüyor ve çoğalma şansları artıyor." diye konuştu.
AA