Otomobil ithalatında son dönemde görülen yüksek artış, organize ya da bireysel çeşitli suistimal iddialarını da beraberinde getirdi. Gümrük kapılarından da konuyla ilgili Gümrük Müsteşarlığı ve Gelir İdaresi Başkanlığına çok sayıda ihbar ve şikayet iletildi.
Bu ihbarların büyük bölümünde ithalatçıların düşük vergi ödemek için araç fiyatlarını gümrükte gerçek değerinin altında gösterdiği ve bu yolla yüksek tutarlarda vergi kaçırdığı belirtilirken, kiralama şirketleri aracılığıyla yapılan otomobil ithalatındaki patlama da yetkililerin dikkatini çekti.
Maliye Bakanlığına gelen ihbarlarda da otomotiv dışındaki sektörlerde faaliyet gösteren bir çok firmanın, taşıt kiralama şirketi kurduğu, bu şirketler için Hazineden teşvik belgesi aldığı ve daha sonra da otomotiv ithalatına yöneldiği belirtildi. Yatırım malı gibi Türkiye'ye gelen bu otomobiller için de vergi muafiyetinden yararlanıldığı vurgulandı.
Söz konusu tespit ve ihbarlar üzerine Devlet Bakanı Hayati Yazıcı'nın talimatıyla Gümrük Müsteşarlığı Teftiş Kurulunca soruşturma açıldı. Lüks otomobiller başta olmak üzere otomotiv ithalatının her yönüyle ele alındığı soruşturmanın derinleştirilerek devam ettiği bildirildi.
ARAÇ KİRALAMA ŞİRKETLERİ DE ARAŞTIRILIYOR
Gümrük Müsteşarlığından sonra Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı da otomotiv ithalatı için kapsamlı bir inceleme başlattı.
Gelirler Kontrolörlerinin yürüttüğü incelemede, öncelikle Sanayi ve Ticaret Bakanlığından araç kiralama şirketleriyle ilgili bilgi istendi.
Gelir İdaresi söz konusu Bakanlıktan araba ithalatı için “uygunluk belgesi” alan araç kiralama şirketlerinin isim listesini talep etti. Gümrüklerden de otomotiv sektörüne ilişkin ithalat rakamları alındı.
Başta Almanya olmak üzere çeşitli otomobil ithal ettiğimiz çeşitli ülkelerdeki otomotiv firmalarından da Türkiye'ye satılan araçlarla ilgili bilgi istenmesi kararlaştırıldı.
Gelirler Kontrolörleri, bu bilgiler ışığında sektörde geniş çaplı bir araştırma yürütecek. Bu araştırmada, otomotiv ithalatında vergi kayıp ve
açağına neden olan unsurlar tespit edilecek, suistimal durumunda bunun nasıl işlediği irdelenecek. Daha sonra da firma bazında incelemeye geçilecek.
GELİN ARABASINDAN ŞİRKET ARABASINA
Bu arada Gümrük Müsteşarlığı yetkililerine göre, 20 yıl önce “çeyiz eşyası”, daha sonra “sakat arabası” olarak Türkiye'ye vergisiz sokulan lüks otoda son moda “kiralama şirketiyle ithalat” oldu. Bir yetkili, konuyla ilgili şu değerlendirmeyi yaptı:
“20 yıl önce Türkiye'ye vergisiz olarak son derece lüks otomobiller sokuluyordu. Bunların büyük bölümü Türklerle evlenen Romenlerin, Yugoslavların, Almanlar ve diğer ülke vatandaşlarının 'çeyiz eşyası' adı altında ülkeye getiriliyor ve bu arabalar için o zamanki adıyla tek bir kuruş Taşıt Alım Vergisi ödenmiyordu.
İdare buradaki suistimal üzerine yeni düzenlemeye gitti ve çeyiz arabalarının önü kesildi. Bu defa çeyiz arabalarının yerini sakat arabaları aldı.
Yine vergisiz olarak sakat arabası adı altında çok sayıda lüks otomobil girdi. Mevzuat değişikliği ile bunu da önledik.
Şimdiki moda ile kiralama şirketi aracılığıyla ithalat. Taşıt kiralama şirketi kuruluyor. Ama bunlar sözde kiralama şirketi. Asıl amaç ithalat.
Şirket, Sanayi ve Ticaret Bakanlığından uygunluk belgesi alıyor. Sonra Hazineye gidip Yatırım Teşvik Belgesi alıyor.
Daha sonra yatırım malı göstererek, ÖTV'siz, KDV'siz otomobil ithalatına başlanıyor. Burada teşvik belgesi ile düzenlenen vergi muafiyetinden yararlanılıyor.
Araç Türkiye'ye giriyor. Araç, piyasadaki fiyatın biraz altında vatandaşa satılıyor, ancak devir yapılmıyor. Aracı alan vatandaş, bunu istediği gibi kullanıyor, araç eskidiğinde ya da satılmak istendiğinde o günkü rayiç bedel üzerinden kiralama şirketine satış yapılıyor.”
Gelir İdaresi Başkanlığı yetkilileri de, yurt içindeki kiralama şirketlerinin yanı sıra yurt dışında faaliyet gösteren kiralama şirketlerine devir yoluyla da Türkiye'ye sokulan otomobiller için gümrükte düşük vergi ödendiği yolunda tespitler bulunduğunu belirtti.
Yetkililer, bu nedenle yurt dışındaki otomotiv firmalarından da bilgi alınması gerektiğine dikkati çekti.