Sevgili okurlarım bugün size çevremizde sık görülmekle birlikte yaşla birlikte ilerleyen hayatın her döneminde mutlaka fizyoterapi hizmeti alması gereken Duchenn Muskuler Distrofi (DMD) hastalığı hakkında bilgiler sunacağım.
Duchenne Musküler Distrofi (DMD) kas hastalıkları arasında en sık karşılaşılan hastalıktır. Sadece erkek çocuklarda görülen bir hastalıktır. Bu rahatsızlıkta kasların hareket yeteneğini sağlayan proteinlerden temel olan bir protein çeşidi eksik bulunmaktadır. Bu proteinin yokluğu sonucu kaslarda giderek zayıflamalar meydana gelmiş olup vücutta kas dokunun yerini yağ doku almış olur.
Hastalığın teşhisi genellikle 4-5 yaşlarında konmaktadır. Bazı Duchenn Muskuler Distrofi (DMD) tanısı konan çocuklarda yaşıtları ile arasında belirli bir farklılıklar olmamasına rağmen bazılarında ise belirgin vücutsal farklılıklar, fiziksel aktivite düzeyinde eksilmeler (koşma, yürüme, merdiven çıkma vb.) gözükmektedir. DMD tanılı çocuklarda erken yorgunluk problemi çok fazla görülmektedir. Hastalar uzun süre belirli bir aktiviteyi yapmakta zorlanırlar.
DMD hastalığında diğer dikkat çeken özelliklerden birisi de yürüyüşün farklılaşmasıdır. DMD tanısı konulan çocuklarda kalça ve omuz çevresi kaslarında başlayan zayıflık giderek ilerleyerek gövdede karın ve sırt kaslarının da zayıflaması sonucu, çocuklar yürüme sırasında karınlarını öne doğru çıkararak yürüyüş gerçekleştirirler. Bacak kaslarındaki zayıflığın ilerleyişi ile sık düşerler, yerden kalkma ve merdiven çıkma aktivitelerinde zorlanırlar ve ortalama 10-12 yaşlarında iken yürüme yeteneğini büyük ölçüde zayıflamalar olup kimisi tekerlekli sandalye kullanmak zorunda kalır. Bu aşamadan sonra kol kasları da giderek zayıflar ve çocuk kollarını kullanmakta da zorlanır. Hastalarda yürüme yeteneğinin zayıflaması ve ardından kaybolması sonucu çocuklarda skolyoz problemi de sık gözükmektedir.
Günümüzde Duchenne Musküler Distrofi (DMD) hastalığının kesin tedavisi malasef bulunamamıştır ama fizyoterapi uygulamalarımız sayesinde çocuklardaki kas kaybının ilerleyişini yavaşlatmaya ve yaşam kalitesini arttırmaya çalışmaktayız.
Duchenne Musküler Distrofi (DMD) tanılı hastalarımızda erken dönemde egzersizlere başlamamız çok önemli avantajlar sağlamaktadır. Egzersizler sayesinde çocuklardaki kas kuvveti korunmaya çalışılmaktadır. Fizyoterapi seanslarında DMD hastalarına kuvvetlendirme, germe egzersizleri ve solunum egzersizleri tedavilerinde kullandığımız metodlardandır. Germe ve kuvvetlendirme egzersizleri sayesinde çocuklarda kas kuvveti korunması ve arttırılmaya çalışılırken, solunum egzersizleri sayesinde ise erken yorulmanın önüne geçmeye çalışmaktayız. Eklemlerin korunmasında ise pozisyonlama, cihaz uygulamaları ve germe egzersizleri en erken dönemde başlanılan ve düzenli olarak uyguladığımız protokollerdendir. Bu sayede çocuklarda yürüme sırasında oluşacak dengesizliğin önüne geçmeye çalışırız. Çocuklarda ilerleyen dönemlerde gözüken parmak ucunda yürümenin önüne geçmek için uygulayacağımız egzersizlerin yanında gece uyurken sert plastikten yapılan ortezlerde kullanılabilmektedir. DMD tanılı çocuklarda havuz içi egzersizleri ve yüzme uygulaması da çok önemli yer kaplamaktadır. Havuz içinde yaptırabileceğimiz egzersizler sayesinde çocuklar kaldırma kuvvetinin etkisi ile hareketleri daha kolay gerçekleştirebilmekte ve kas kuvvetinin korunması daha rahat sağlanabilmektedir.
DMD’li hastaların ileri seviyelerinde ise yürümenin bırakılması sonucu en önemli cihaz tekerlekli sandalye olmaktadır. Bu kişilerde hayatlarını kolaylaştırmak için çeşitli değişiklikler yapmak gerekmektedir. Örneğin tekerlekli sandalyeleri vücut ölçülerine göre yapmak ve mümkünse akülü olmasıdır. Bunların yanında alafranga tuvalet kullanımı, asansörlü veya giriş katlardaki evlerin tercih edilmesi çocuğun ve ailenin yaşamını kolaylaştıracaktır.
Gördüğümüz üzere Duchenne Musküler Distrofi (DMD) tanılı hastalarda fizyoterapi hayatın her döneminde bulunmakta ve çok önemli yerde olmaktadır.
Saygılarımla.
Fzt. Nurullah Ertuğrul
instagram.com/fztnurullah
fztnurullahertugrul@gmail.com