ANKARA (AA) - Türkiye ve dünyada yılın ilk yarısında enerji sektörü yoğun gelişmelere sahne oldu.
Uluslararası piyasalarda yaygın olarak kullanılan Brent türü ham petrol ile ABD'nin Batı Teksas (WTI) türü ham petrolünün varil fiyatı 4 Ocak'ta son 2,5 yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Brent petrolün varil fiyatı 67,93 dolara, WTI türü ham petrolün varil fiyatı da 61,80 dolara kadar yükseldi.
İran'da hükümet karşıtı protestoların ülkenin petrol üretimini olumsuz etkileyeceği endişesi ve Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ile Rusya'nın üretim kesintisi anlaşmasını yılın sonuna kadar uzatması, petrol fiyatlarında yukarı yönlü hareketlenmeyi hızlandırdı.
Bir süre dalgalı bir seyir izleyen petrol fiyatlarında 11 Nisan'da bir rekor daha kırıldı. Gün içinde Brent petrolün varil fiyatı 71,33 dolara kadar çıkarak Aralık 2014'ten sonraki en yüksek seviyeye ulaştı.
- Akkuyu NGS'nin temeli atıldı
İşletme ömrü 60 yıl olan, bin 200 megavatlık dört üniteden oluşacak Mersin'deki Akkuyu Nükleer Güç Santrali'nin (NGS) temeli atıldı. İlk ünitesi 2023'te devreye alınacak nükleer santral tam kapasite devreye girdiğinde Türkiye'nin elektrik ihtiyacının yaklaşık yüzde 10'unu karşılayacak. Tarihi proje yaklaşık 20 milyar dolara mal olacak ve işletme döneminde 3 bin 500 kişiye istihdam sağlanacak.
Aksaray'ın Sultanhanı ilçesinde kurulan Tuz Gölü Yeraltı Doğal Gaz Depolama Tesisi'nde açılan ilk kavernalarda (suni mağara) dolum işlemine başlandı. 12 kavernadan oluşan projenin tamamlanmasıyla yaklaşık 1,2 milyar metreküp gaz depolanabilecek ve şebekeye günlük 40 milyon metreküp gaz verilebilecek.
- TANAP hizmete girdi
Azeri doğal gazını Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşıyan "Enerjinin İpek Yolu" Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı (TANAP) hizmete girdi. 2018 sonu itibarıyla hattan yaklaşık 1 milyar metreküp doğal gaz tedarik edilmesi planlanıyor.
Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ) Eskişehir'den 2019 yılının Haziran ayına kadar ilk etapta 2 milyar metreküp gaz alabilecek ve bu miktar her yıl 2 milyar metreküp artırılarak 2021'de 6 milyar metreküpe ulaşacak.
Ardahan'ın Posof ilçesi Türkgözü köyünden Türkiye'ye ulaşan boru hattı Kars, Erzurum, Erzincan, Bayburt, Gümüşhane, Giresun, Sivas, Yozgat, Kırşehir, Kırıkkale, Ankara, Eskişehir, Bilecik, Kütahya, Bursa, Balıkesir, Çanakkale, Tekirdağ ve Edirne olmak üzere 20 il ve 67 ilçeden geçiyor.
Yıllık kapasitesi toplam 16 milyar metreküp olacak proje ile 10 milyar metreküp doğal gazın Avrupa'ya, 6 milyar metreküp doğal gazın ise Türkiye'ye taşınması hedefleniyor.
Güney Gaz Koridoru'nun en büyük parçasını oluşturan bin 850 kilometre uzunluğundaki hattın Avrupa bağlantısını Trans Adriyatik Boru Hattı (TAP) oluşturuyor. Kasım ayında Türkiye-Yunanistan sınırında Meriç nehri kıyısında yapılan kaynakla TANAP'ın TAP'a bağlantısı da sağlandı.
Enerjide 2018'in ilk yarısında öne çıkan diğer bazı gelişmeler de şöyle:
3 Ocak
Yüksek Planlama Kurulunca, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından hazırlanan Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı (2017-2023) kabul edildi.
Türkiye'de en çok kullanılan akaryakıt türü olan motorine binde 5 biyodizel harmanlanması uygulamasına başlandı.
4 Ocak
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunca (EPDK), yıl boyunca elektrik piyasasında megavatsaat başına referans alınacak Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması maliyetleri belirlendi.
Rus enerji şirketi Gazprom, geçen yıl Türkiye'ye 29 milyar metreküp doğal gaz göndererek kendi ihracat rekorunu kırdığını duyurdu.
Gazprom İcra Komitesi Başkanı Aleksey Miller, TürkAkım doğal gaz projesinde iki hattın 700 kilometrelik bölümünün inşaatının tamamlandığını, projenin deniz kısmına yönelik inşaatta ise yüzde 38'lik kısmın yapıldığını bildirdi.
Brent türü ham petrol ile ABD'nin Batı Teksas (WTI) türü ham petrolün varil fiyatı son 2,5 yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Brent petrolün varil fiyatı 67,93 dolara, WTI türü ham petrolün varil fiyatı da 61,80 dolara kadar çıktı.
5 Ocak
Suudi Arabistan Bakanlar Kurulu, dünyanın en büyük petrol firması Saudi Aramco'nun anonim şirkete dönüştürülmesine karar verdi.
12 Ocak
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, 2017'de elektrik sektöründe 42 milyar liralık yatırımla Cumhuriyet tarihinin rekorunun kırıldığını açıkladı.
13 Ocak
Türkiye'nin ikinci nükleer güç santrali Sinop NGS için hazırlanan Çevresel Etki Değerlendirme başvuru dosyası Çevre ve Şehircilik Bakanlığına sunuldu.
15 Ocak
Rus enerji şirketi Gazprom, TürkAkım doğal gaz boru hattı projesine bu yılki yatırım miktarını bir önceki yıla göre yüzde 89,6 artışla 182,4 milyar rubleye yükselteceği açıkladı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından Kazan Soda Elektrik Üretim Tesisi'nin açılışı yapıldı.
17 Ocak
Ukrayna enerji şirketi Naftogaz Başkanı Andrey Kobolyev, şirketin bu yıldan itibaren Rus enerji şirketi Gazprom'dan doğal gaz satın alacağını duyurdu.
TürkAkım projesinde doğal gaz alım terminalinin inşaatına başlandı.
19 Ocak
Rus enerji şirketi Gazprom, TürkAkım doğal gaz boru hattı projesindeki ikinci hattın Türk karasularındaki inşası için gerekli izinlerin alındığını bildirdi.
22 Ocak
EPDK tarafından, Diyarbakır'ın 4, Çorum'un 3 ilçesi daha doğal gaz dağıtım bölgesi kapsamına alındı.
23 Ocak
EPDK'nin tahminine göre, Türkiye'nin bu yıl boyunca tüketeceği doğal gaz miktarının 54 milyar 523 milyon 999 bin 692 metreküp olacağı açıklandı.
ABD Başkanı Donald Trump, Amerikalı imalatçılara zarar verdiği gerekçesiyle ithal güneş panellerine yüzde 30 ek gümrük vergisi getirdi.
25 Ocak
Sermaye Piyasası Kurulu, Enerjisa Enerji AŞ'nin pay başına 6,25-7,50 lira fiyat aralığından halka arzına onay verdi.
28 Ocak
TürkAkım projesinin 930 kilometre uzunluğundaki birinci hattının açık deniz kısmındaki 530 kilometrelik bölümünün inşa edilmesiyle projede yolun yarısı geçildi.
31 Ocak
Rusya ile Suriye arasında Suriye'deki enerji tesislerinin restorasyonu, iyileştirilmesi ve inşaatına yönelik iş birliği anlaşması imzalandı.
Rus enerji şirketi Gazprom'un, Kuzey Akım 2 doğal gaz boru hattı projesinin inşaatı için Almanya'dan gerekli izinleri aldığı bildirildi.
1 Şubat
Elektrikte kapasite mekanizması desteğinden faydalanmak isteyen yaklaşık 21 bin megavatlık 30 santral Türkiye Elektrik İletim AŞ'ye başvuruda bulundu.
Avrupa'da rüzgar, güneş ve biyokütle gibi "yeni yenilenebilir" olarak adlandırılan kaynaklardan üretilen elektriğin miktarı ilk kez kömürü geride bıraktı.
2 Şubat
TürkAkım doğal gaz boru hattı projesinin Karadeniz'deki münhasır ekonomik bölgeleri ve kıta sahanlıkları içinde faaliyet gösteren deniz bölümü şirketinin faaliyetlerinin vergiye tabi olmayacağı açıklandı.
5 Şubat
Enerjisa Enerji AŞ'nin halka açılan yüzde 20 hissesi için gelen talep, arzın yaklaşık 5 katı oldu.
6 Şubat
Cengiz-Kolin-Kalyon (CKK) konsorsiyumu, yüzde 49 hissesini devralmayı planladığı Akkuyu NGS'nin ortaklığından çekilme kararı aldı.
7 Şubat
Avrupa Yatırım Bankasının, TAP projesi için 1,5 milyar avroluk finansman desteğini onaylandığı bildirildi.
Türkiye'nin ikinci FSRU'su (yüzer LNG depolama ve gazlaştırma ünitesi) olan Botaş-Dörtyol FSRU terminali Hatay'ın Dörtyol ilçesinde devreye alındı.
ABD'de günlük ham petrol üretimi tarihindeki en yüksek seviyeye ulaşarak rekor kırdı. ABD Enerji Enformasyon İdaresi verilerine göre, ülkenin ham petrol üretimi 27 Ocak-2 Şubat tarihlerinde, bir önceki haftaya göre günlük ortalama 332 bin varil artışla 10,25 milyon varile yükseldi.
9 Şubat
Lübnan'da ilk kez petrol ve doğal gaz arama sözleşmesi imzalandı. Başkent Beyrut'taki imza törenine Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Avn, petrol ve doğal gaz araması yapacak konsorsiyumda yer alan Fransa'nın Total, İtalya'nın ENI ve Rusya'nın Novatek şirketinden yöneticiler katıldı.
11 Şubat
Aksaray'ın Sultanhanı ilçesinde kurulan Tuz Gölü Yeraltı Doğal Gaz Depolama Tesisi'nde açılan ilk kavernalarda dolum işlemi başladı.
15 Şubat
EPDK tarafından BOTAŞ'a "Spot LNG İthalat Lisansı" verildi.
17 Şubat
Doğal gazda 2017'de çifte rekor kırıldı. Türkiye'nin doğal gaz tüketimi 2017'de 53 milyar 484 milyon metreküple tarihin en yüksek seviyesine ulaştı, bu dönemde doğal gaz ithalatında da 55 milyar 250 milyon metreküple rekor kırıldı.
19 Şubat
TürkAkım şirketi, projenin deniz bölümündeki iki hatta 884 kilometre boru döşendiğini ve inşaatın deniz kısmının yüzde 48'lik bölümünün tamamlandığını açıkladı.
22 Şubat
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Albayrak, güneş ve rüzgarda 1000'er megavatlık yeni ihaleler için çalışmalara başlandığını ve öncelikle rüzgarda dünyanın en büyük off-shore (denizin üstünde) projesini hazırladıklarını bildirdi.
Akkuyu NGS projesi ve Japonya ile imzalanan nükleer enerji santrali yatırımlarının, "Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar"da öngörülen teşvik ve desteklerden yararlanabileceği duyuruldu.
23 Şubat
Güney Kıbrıs Rum Yönetimi'nin Akdeniz'de tek taraflı doğal gaz arama çalışmaları kapsamında faaliyet gösteren İtalyan enerji şirketi ENI'ye ait sondaj gemisi Kıbrıs açıklarından ayrıldı.
26 Şubat
EPDK, Elektrik Piyasası Kapasite Mekanizması kapsamında yapılacak kapasite ödemelerine 2018 yılı için 1 milyar 407 milyon 116 bin 257 liralık bütçe ayrıldığını açıkladı.
13 Mart
Akkuyu NGS'de çalışmak üzere Rusya Ulusal Nükleer Araştırma Üniversitesinde nükleer enerji alanında eğitim gören Türk öğrencilerden 35 kişilik ilk grup mezun oldu.
14 Mart
Türkiye'de akaryakıt istasyonlarında banka ve kredi kartlarıyla yapılan harcamaların toplam tutarı geçen yıl bir önceki yıla göre yaklaşık yüzde 20 artarak 61 milyar 441 milyon 200 bin liraya ulaştı.
16 Mart
Avrupa Yatırım Bankası Yönetim Kurulunca, TANAP'a verilecek 932 milyon avroluk finansman paketi onaylandı.
28 Mart
EPDK verilerine göre, ocakta doğal gaz ithalatı aylık bazda ilk kez 6 milyar metreküpün üzerine çıktı.
30 Mart
Elektrik fiyatlarına ortalama yüzde 2,89 zam yapıldı.
2 Nisan
Türkiye Atom Enerjisi Kurumunca Akkuyu NGS'nin birinci ünitesi için inşaat lisansı verildi.
3 Nisan
Akkuyu NGS'nin temel atma töreni yapıldı.
11 Nisan
Brent petrolün varil fiyatı 71,33 dolarla Aralık 2014'ten sonraki en yüksek seviyeyi gördü.
23 Nisan
Dünyanın en çok petrol üreten ülkesi Rusya, şubat ayında üretiminde yaşanan düşüş nedeniyle üretimde liderliği Suudi Arabistan'a bıraktı.
30 Nisan
TürkAkım doğal gaz boru hattının derin sulardaki boru hattını döşeyen Pioneering Spirit gemisi Türkiye'nin Kıyıköy açıklarına kadar ulaştı.
Türkiye'nin elektrik ithalatı faturası yılın ilk çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 63,6 azalarak 11 milyon 133 bin 696 dolara düştü.
6 Mayıs
ABD Başkanı Donald Trump, ülkesinin İran nükleer anlaşmasından çekileceğini ve İran'a yönelik yaptırımların 90 ve 180 günlük periyotlarla yeniden uygulanmaya başlanacağını açıkladı.
23 Mayıs
Hakkari'nin Çukurca ilçesinde petrol kuyusu için ilk kazma vuruldu. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Albayrak, "Şemdinli'den Cizre'ye, Van'dan Siirt'e kadar alan içinde çok yoğun uçakla gravite veri toplama işlemine başladık. Bu, Türkiye'de ilk kez gerçekleştirilen bir adım." dedi.
Dünya Bankası İcra Direktörleri Kurulu, Tuz Gölü Yeraltı Doğal Gaz Depolama Tesisi'nin genişletme çalışmaları için kullanılacak 600 milyon dolarlık krediyi onaylandı.
24 Mayıs
AB Komisyonu ve Rus enerji şirketi Gazprom arasında 7 yıldır devam eden doğal gaz anlaşmazlığı, Gazprom'un rekabetçi davranmaya yönelik bağlayıcı taahhütler vermesiyle son buldu.
31 Mayıs
Türkiye'nin ilk yerli sondaj gemisi "Fatih" Kocaeli'den Akdeniz'e uğurlandı.
5 Haziran
Akdeniz'de petrol ve doğal gaz arayacak sondaj gemisi Fatih, Antalya'ya geldi.
7 Haziran
Türkiye'nin Yeni Bor Stratejisi açıklandı.
12 Haziran
Azeri doğal gazını Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşıyan TANAP'ın açılışı Eskişehir'de yapıldı.
22 Haziran
OPEC'in 174. Olağan Toplantısı Viyana'na yapıldı. OPEC tarafından petrol kesintisi kararına uyum oranının yıl sonuna kadar yüzde 100'e çekilmesi kararı alındı.
27 Haziran
Tuz Gölü Yeraltı Doğal Gaz Depolama Projesi Finansman İmza Töreni yapıldı.
Asya Altyapı Yatırım Bankası, Tuz Gölü Yeraltı Doğal Gaz Depolama Projesi'ne sağlanacak 600 milyon dolarlık krediyi onayladı.
(Sürecek)