Türkiye'de Savunma Bakanı, dört yıldızlı 15 asker ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ı içine alan Yüksek Askeri Şura’nın yıllık toplantısında Genelkurmay Başkanı ve Türk birliklerinin komutanlarının seçimi yapıldı. 4 gün süren toplantının önemi, AKP hükümetinin 2002’de iktidara gelmesinden bu yana ordu ve yargı kurumlarının belini kırmaya çalışırken yapılıyor olmasıydı. Bu iki kurum Türkiye’yi yıllardır bilfiil yönetti ve bu süre zarfında dört askeri darbe yaşandı.
İki yıldır ordu, Kara Kuvvetleri Komutanı Işık Koşener’i İlker Başbuğ’un halefi olarak Genelkurmay Başkanlığı'na hazırlıyordu. Erdoğan hükümeti Koşaner'in bu makama gelişini engelleyecek bir gerekçe bulamasın diye, komutana bu süre boyunca sakin kalması mesajı verildi.
Erdoğan hükümeti, ordu, muhalif partiler ve PKK ile ilişkilerinde kritik bir siyasi döneme giriyor. Erdoğan’, orduya karşı istediği bitirici başarıyı henüz gerçekleştiremedi. Ordu, birlik komutanları olarak seçtiği bazı isimlerden vazgeçerek ödünler verdi, ancak General Koşener’i getirerek bir başarı da elde etti. Erdoğan ise Hasan Iğsız’ın Kara Kuvvetleri Komutanlığı'na getirilmesini engelledi, sonunda Erdal Ceylanoğlu, Kara Kuvvetleri Komutanı olarak atandı.
General Koşener 62 yaşında. Türkiye, Kuzey Kıbrıs’a çıkarma yaptığında komando birliğine komutanlık yapıyordu. Aşırılıkçı bir laik. Birçok subay Koşaner'in Erdoğan hükümetinin girişimlerine karşı durmakta selefi Başbuğ’dan daha kararlı olduğunu düşünüyor. Türkiye’nin laikliğiyle ilgili bütün konularda ise aşırılıkçı bir tavır takınıyor. Kendisi Türkiye’nin güneydoğusundaki Kürtlerle de yakınlaşmaya karşı çıkıyor.
Ordu mevkilerinin doldurulmasının yükü ortadan kaldırılınca Erdoğan, anayasa referandumuna kanalize oldu. 12 Eylül'de 'evet' kararı çıkarsa, Anayasa Mahkemesi'nin üye sayısı 11’den 17’ye, HSYK üyelerinin sayısı 7’den 22’ye çıkacak. Ayrıca Aralık ayında Balyoz davasına adı karışanların yargılanmasına başlanılacak. Gelecek yıl Temmuz'da ise Erdoğan genel seçime gidecek.
ERDOĞAN KAZANAMASA DA YÜKSEK MAKAMLARI BELİRLEMEK İSTİYOR
Erdoğan referandumda kazanamazsa, AKP ile ordu arasındaki çekişme sürecek. Bu yüzden hükümet, ordudaki yüksek makamlara gelecek isimleri kendisi belirlemek istiyor. Yine bu yüzden teröristlerle ateşkese varmaya çalışıyor. Sınırda saldırılar artmasına rağmen hükümet, BDP başkanı Salahaddin Demirtaş’ın ateşkes çağrısını olumlu karşıladı. Çünkü PKK saldırıları, AKP’nin halk desteğini olumsuz etkiledi. Referanduma giden Erdoğan hükümetini endişelendiren nedenlerden biri bu.
ÖCALAN'LA GİZLİ BAĞLANTI KURULDU
Yakın kaynaklara göre hükümet yetkilileri, Abdullah Öcalan’la cezaevinde gizli bağlantılar kurdu ve ‘demokratik özek yönetim’ şeklindeki önerinin incelenmesi de dahil, Öcalan’a bazı sözler verdi. Ayrıca hükümet Öcalan’ın ailesiyle görüşmesine de onay verdi. Bu durum 1999’da hapse girmesinden bu yana ilk defa yaşanıyor. Hükümetin bütün adımlarına karşı olara Öcalan, Kürt siyasilere ateşkes çağrısı yaptmaları emrini verdi.
KOŞANER GELMEDEN ANLAŞMAK PKK'NIN LEHİNE OLUR
Işık Koşener Genelkurmay Başkanlığını devralmadan önce Erdoğan hükümetiyle anlaşmaya varmak, PKK’nın lehine. Böylelikle Koşener’in hükümetle çekişmesinin kurbanı olmazlar.
PKK ATEŞKESİN MEYVESİNİ TOPLAYABİLİR
Erdoğan hükümetinin anayasa değişikliği için gereksinim duyduğu halk desteğini toplamak noktasında, PKK'nın ateşkes kararının önemi büyük. PKK da bunun meyvesini sonradan toplayabilir. Özellikle de Erdoğan muhalif partiler ve laik yargı ile mücadeleye hazırlanmışken…
YENİ TÜRKİYE ARTIK KURULUYOR
Türkiye’deki bütün bu iç gelişmeler, ‘Yeni Türkiye’nin, yani ekonomik ve demokratik gelişimi felç eden askeri rejimin vesayetinden kurtulmuş Türkiye’nin kurulma devresinde olduğuna işaret ediyor.
ASKERİ YÖNETİM YERİNE OTORİTER YÖNETİM Mİ GELECEK?
AB yıllardır Türkiye’ye ordunun etkisni hafifletme ve anayasadaki çatlakları kapatma çağrısı yapıyor. Laik ve dindar birçok Türk bu eğilimin yanında olsa da AKP’ye güvenmiyorlar ve askeri yönetimin yerini otoriter bir yönetimin alacağını düşünüyorlar. Zira, AKP hükümeti birçok kişiyi hayalkırıklığına da uğrattı.
BU HÜKÜMET BASIN ÖZGÜRLÜĞÜNÜ SINIRLADI
Bu hükümet basın özgürlüğüne sınır getirdi ve yargı emriyle internet sitelerini kapattırdı. Ayrıca iktidar partisi için rahatsızlık oluşturan herkesin konuşmalarının dinlenip kaydedilmesi için yargı kuralları getiriyor.
Bu arada içeride tüm bu gelişmeler olurken Erdoğan, dış rollere yoğunlaşmak için yeterli zaman bulamaz. Yine de Erdoğan İsrail’in el koyduğu Türk gemilerini geri getirdi ve İsrail’le ilişkilerini kesmedi. Suriye ile İsrail arasındaki arabuluculuğa gelince; Washington Filistin-İsrail sürecinde direkt müzakereleri canlandırmak için yol bulmaya kendini adamış durumda. Fransa daha öncesinde İsrail-Suriye dosyası için bir yetkili atadı. Böylelikle Erdoğan’a gelecek haftalarda daha da ateşlenecek iç savaşlarını bitirip bu işlere dönmek için zaman kazandı.
Çünkü ülkenin içindeki bu mücadele, yeni Türkiye’nin ve AKP’nin geleceğini belirleyecek. AKP ülkenin bütün mevkilerindeki tahakkümü ile ordunun yerini mi alacak, yoksa laik muhalefet AKP'yi yenilgiye mi uğratacak, ilerleyen günlerde göreceğiz.
* Londra’da Arapça yayımlanan El Şarkulevsat gazetesi, 12 Ağustos 2010, Arapçadan çeviri: Halil ÇELİK
ntvmsnbc