ANKARA (AA) - AHMET FURKAN MERCAN - Türkiye’nin Maputo Büyükelçisi Zeynep Kızıltan, Türkiye'nin Mozambik'e 2011 yılında temsilciliğini açtığını, iki ülke ilişkilerinde bu yıldan itibaren ivme yakalandığını belirterek, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın geçen yılki ziyaretinin dönüm noktası olduğunu söyledi.
10. Büyükelçiler Konferansı için Ankara’da bulunan Büyükelçi Kızıltan, iki ülke ilişkilerini AA muhabirine değerlendirdi.
Mozambik’in 1975 yılında özgürlüğüne kavuştuğunu hatırlatan Kızıltan, Türkiye’nin Mozambik'i ilk tanıyan ülkelerden olduğunu anlattı.
- "Cumhurbaşkanı düzeyinde ilk resmi ziyaret"
Türkiye’nin 2011 yılında başkent Maputo’ya büyükelçiliğini açtığını kaydeden Kızıltan, bu tarihten itibaren karşılıklı ilişkilerde “gözle görülür” artış yaşandığını, Türkiye-Mozambik İş Konseyi’nin 2015 yılında toplandığını, daha sonra çeşitli iş heyetlerinin karşılıklı toplantılar ve iş ziyaretleri gerçekleştirdiğini ifade etti.
Kızıltan, "Bu heyetlerin ziyaretleri geniş ilgi uyandırdı. Ancak dönüm notası Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 23-24 Ocak 2017’de yaptığı Mozabik ziyareti oldu. Bu aynı zamanda iki ülke arasında Cumhurbaşkanı düzeyinde ilk resmi ziyarettir." dedi.
Bu ziyarete 150’ye yakın iş insanının iştirak ettiğini anımsatan Kızıltan, yapılan toplantılarda siyasi istişarelerin yanı sıra ekonomi, turizm, kültür alanında temel anlaşmalar imzalandığını söyledi.
Kızıltan, görüşmelerde resmi pasaportlara vize muafiyeti getiren anlaşmanın da imzalandığını dile getirerek, şunları kaydetti:
"Baş başa ve heyetler arası görüşmelerde ilişkilerin daha ileri seviyeye taşınması yönünde siyasi irade ortaya kondu. İş Forumu'na Mozambik’ten 600 iş insanı katıldı. Ziyaret sonrası epey hareketlenme oldu. Ziyaret tarihi olan Ocak 2017'de ticari hacmimiz 120 milyon dolar civarındaydı. Sayın Cumhurbaşkanımız o ziyarette hedefimizi 250 milyon dolar olarak ilan etti. Bu hedefe doğru şimdi gayret ediyoruz. Hatta şu an 162 milyon dolar seviyesini gördük. Buna yönelik 'kuvvetli arzu' var ve biz hedefe ulaşabileceğimize inanıyoruz."
- "En büyük ihtiyaç altyapı yatırımları"
Kızıltan, Mozambik’e yatırım yapan ülkeler arasında ortak tarih ve dil avantajı dolayısıyla Portekiz ve Brezilya’nın, Afrika’ya özel ilgi duyan ülkeler arasında olduğu bilinen Çin’in ve deniz yolundan yakınlık gösteren Hindistan’ın yer aldığını belirtti.
Çin’in altyapı ve eğitim, Hindistan’ın sağlık ve tarım, Portekizce konuşan ülkelerin de birçok alanda yatırım yaptığını söyleyen Kızıltan, "En büyük ihtiyaç altyapı yatırımlarınadır. Türkiye’den bir firmanın şubat ayında çimento fabrikasının açılışı yapıldı. Resmi törene Mozambik Cumhurbaşkanı da iştirak etti." diye konuştu.
Ülkenin zengin doğalgaz ve kömür kaynakları ve tarım arazilerine sahip olduğunu kaydeden Kızıltan, bir başka Türk firmasının Mozambik'in kuzeyinde bulunan Nacala limanına yatırım yaptığını, bu yatırımla ülkeye elektrik sağlanmasının planlandığını vurguladı.
Kızıltan, özel konut projelerinin de Türk firmalarının hedefleri arasında olduğunu belirterek, ülkede serbest sanayi bölgelerine ihtiyaç duyulduğunu da anlattı.
- "TİKA çalışanları vilayet vilayet geziyor"
"Tercihli ticaret ve çifte vergilendirmenin önlenmesi alanlarında anlaşmaların imzalanması yönünde çalışmalarımız var." diyen Kızıltan, bu çalışmaların Türk iş insanlarının ülkede faaliyet kapsamlarını kolaylaştıracağını dile getirdi.
Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı’nın (TİKA) 2017’nin Mayıs’ında Mozambik’te ofis açtığını anımsatan Kızıltan, "Artık bir koordinatörümüz var. TİKA çalışanları vilayet vilayet geziyorlar. Mozambik yararına ne varsa tespit ediyorlar ve geliştirmeye çalışıyorlar. Şimdiye dek TİKA önemli mesleki eğitim projesine imza attı." dedi.
Eğitim burslarının Afrika ülkelerinde çok önemli olduğunu dile getiren Kızıltan, bu eğitim yılında Mozambik’li 8 öğrencinin Türkiye burslarından yararlanacağını söyledi.
FETÖ konusunda Türkiye’nin hassasiyetlerinin Mozambik yetkililerine her fırsatta anlatıldığını belirten Kızıltan, "15 Temmuz hain darbe girişiminden sonra Mozambik resmi makamlarına düzenli olarak bilgi paylaşımında bulunuyoruz. FETÖ’yle mücadele ve okullarının teslim alınması için kurulan Türkiye Maarif Vakfı da Mozambik’i ziyaret etti. Mozambik makamlarının hassasiyetlerimizi anladıklarını düşünüyorum. Bu konuda çalışmalarımız devam ediyor." dedi.
Dünya çapında turistler için Mozambik’in "popüler" bir tatil yeri olduğunu kaydeden Kızıltan, sözlerini şöyle sürdürdü:
"2 bin 700 kilometre sahil şeridi var. Mozambik’in bakir ve doğal plajları turistler için çok ilgi çekici. Su sporları ve deniz safarileri yapılabiliyor. Vahşi yaşam alanları da mevcut. Başkentte, Portekiz döneminden kalma tarihi kale var. Mozambikliler çok sıcakkanlı insanlar. Uçaktan indikten sonra sizi güler yüzlü ve sakin insanlar bekliyor olacak. Aşağı yukarı Türkiye büyüklüğünde bir ülke ancak 28 milyon nüfusu var. Nüfus çok genç ve bu genç nüfusun ülkenin geleceğini inşa etmesi bekleniyor. Türk Hava Yolları’nın Mozambik’e haftada 3 kez doğrudan uçuşu var. Bu uçuşlar Ekim 2015'te başladı ve ilişkilere de çok katkısı oldu."
AA