BAKÜ (AA) - RUSLAN REHİMOV - Azerbaycan'da, Ermeniler tarafından 1918'de yapılan ve 50 bin kişinin hayatını kaybettiği katliamın kurbanları anılıyor.
Ermenilerin 102 yıl önce gerçekleştirdiği katliam, Azerbaycan tarihinin en ağır ve feci katliamlarından biri olarak kabul ediliyor.
Çarlık Rusyası'nın son dönemlerinde, daha önceden Azerbaycan'ın çeşitli bölgelerine yerleştirilmiş Ermeniler, otorite boşluğundan da faydalanarak çevre köy ve kasabalardaki Azerbaycanlıları katlederek onların topraklarını ele geçirmeye başladı.
1905'ten itibaren örgütlenen ve silahlanan Ermeniler, başta Bakü olmak üzere tüm bölgelerde karışıklıklar çıkararak Azerbaycanlıları yıldırma politikası yürüttü.
Rusya'da 1917'de yapılan devrimin ardından Bakü'de yönetimi ele geçiren Bolşeviklerin Ermeni lideri Stepan Şaumyan'ın da desteğini alan Ermeni ve Bolşevik çeteleri, Azerbaycanlılara karşı saldırıları artırdı.
1918 yılında 30 Mart ve 3 Nisan arasında Bakü, Şamahı, Kuba, Haçmaz, Lenkeran, Hacıkabul, Salyan, Zengezur, Karabağ, Nahçıvan ve diğer bölgelerde Ermeni ve Bolşevik çeteler, 50 bin Azerbaycanlıyı katletti.
Ermenilerin katliamı, Osmanlı Devleti'nin Harbiye Nazırı Enver Paşa'nın talimatıyla kurulan Kafkas İslam Ordusu'nun Azerbaycan'a yardıma gelmesi ve ülkeyi çetelerden temizlemesiyle son buldu.
Azerbaycan'da 1918'de Ermeniler tarafından uygulanan mezalim ve katliam, "soykırım" olarak kabul ediliyor ve dünyaya anlatılması için çeşitli çalışmalar yürütülüyor.
Merhum Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev, 1998'de imzaladığı kararnameyle 31 Mart'ın "Azerbaycanlılar Soykırım Günü" olarak anılmasına karar vermişti.
- "Katliamı, Kafkas İslam Ordusu durdurdu"
Dönemi araştıran Azerbaycanlı tarihçi, milletvekili Prof. Dr. Anar İskenderli, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 31 Mart 1918'de Ermeni Taşnaklar ve Bolşeviklerce Bakü'deki Müslüman Türk ahaliye karşı daha önceden düşünülen ve planlanan bir soykırım gerçekleştirildiğini bildirdi.
İskenderli, Ermeni çetelerin sadece Bakü ile yetinmediğini, Şamahı ve Kuba kazalarında daha vahşice bir katliam yaptığını belirtti.
28 Mayıs 1918'de bağımsızlığını ilan eden Azerbaycan Cumhuriyeti'nin oluşturduğu araştırma komisyonunun hazırladığı 36 ciltlik raporda, katliamla ilgili detaylı bilgilerin yer aldığına dikkat çeken İskenderli, katliamların "Kafkas İslam Ordusu" ismi verilen Osmanlı ordusunun 15 Eylül 1918'de Bakü'yü kurtarmasıyla sona erdiğini anlattı.
İskenderli, Ermenilerin bu topraklardaki Türk ve Müslüman ahaliyi yok ederek kendilerine "Büyük Ermenistan"ı kurmak istediğini belirterek "Kafkas İslam Ordusu olmasaydı, Azerbaycan Cumhuriyeti de en fazla bir ay yaşardı. Bu ordu, Azerbaycan'ın bağımsızlığı için 1130 şehit verdi. Kafkas İslam Ordusu'nun, Azerbaycan tarihindeki rolünü asla unutamayız." ifadelerini kullandı.