ERZURUM (AA) - ZEHRA MELEK ÇAT - Geçmişte kadınların örtünmek amacıyla kullandığı ehrama genç kızların artık rağbet göstermemesi sebebiyle harekete geçen bir grup kadın, koyun yününden dokunan ehramı çeşitli nakış teknikleriyle süsleyerek, ayakkabıdan cüzdana, kravattan cekete, masa örtüsünden anahtarlığa farklı ürünler üretmeye başladı.
Geçmişte özellikle Erzurum, Bayburt, Erzincan, Elazığ, Ağrı, Van ve Kayseri gibi illerde kadınlar tarafından örtünmek amacıyla kullanılan ve koyun yününden üretilen kumaşlardan yapılan ehram, halen söz konusu iller başta olmak üzere birçok kentteki kadınlarca geleneksel giysi olarak kullanılıyor.
Modern kumaşların yaygınlaşmasının da etkisiyle eskiden kadınların yaygın olarak kullandığı ve gelinlik kızlarının çeyizinin olmazsa olmaz kıyafetleri arasında olan ehrama, son yıllarda rağbet azaldı.
Bu geleneksel kıyafetin yok olmaya yüz tutması üzerine, Erzurum'da bir süre önce Kuzeydoğu Kalkınma Ajansının (KUDAKA) desteğiyle "Dünya Turizmi Erzurum Ehramı ile Tanışıyor" projesi başlatıldı.
Ehramın tanıtılması ve kullanımının artırılması amaçlanan proje çerçevesinde halk eğitim kurslarında eğitim alan kadınlar, yine proje kapsamında kentte faaliyet gösteren Erzurum Aktif İş Kadınları Dostluk ve Dayanışma Derneği (ERAKDAY) bünyesinde kurulan atölyede ehram üretmeye başladı.
Valilik, Atatürk Üniversitesi, Aziziye Belediyesi ve Aziziye Kaymakamlığının destekleriyle kurulan atölyede ehram üreten kadınlar, koyun yününün işlenmesiyle elde edilen iplikleri dokuyarak elde ettikleri ehram kumaşından perde, yatak örtüsü, bohça, masa-sehpa örtüsü, pano, telefon kılıfının yanı sıra erkekler için yelek, atkı, anahtarlıktan, bayanlar için panço, pelerin, yelek, şal, küpe, tokaya varıncaya kadar pek çok ürün üretiyor.
Piyasaya sürülen bu ürünlerle ehrama adeta yeniden can veren kadınlar ehram kumaşları çeşitli nakış teknikleriyle süsleyerek, ayakkabıdan cüzdana, kravattan cekete, masa örtüsünden anahtarlığa kadar pek çok alanda kullanımını sağlayarak gelecek kuşaklara aktarıyor.
ERAKDAY Derneği Başkanlığını da yürüten el sanatları öğretmeni Hülya Saltuklu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ehramın tamamen yünden dokunan yöresel bir kumaş olduğunu belirtti.
-"Yazın serin, kışın sıcak tutuyor"
Saltuklu, genellikle el tezgahlarında üretilen ehramı kadınların dışarıda örtünmek için kullandıklarını ifade ederek, ehramın, bünyesindeki yünün özelliği sebebiyle yazın serin kışın da sıcak tuttuğunu anlattı.
Koyunların belli sürelerde kırkıldığını ardından bu yünlerin tokaçlarla yıkanarak temizlendiğini dile getiren Saltuklu, "Lif boyları 20 santimetreye yakın olan yünler taraklarda taranarak, lifler düzgün hale getirilir. Bükülerek iplik haline getirilen yün daha sonra dokunarak ehram yapılır." dedi.
Saltuklu, ehramın 18. yüzyıldan itibaren Erzurum ve çevresinde örtünmek amacıyla kullanıldığını hatırlatarak, şunları kaydetti:
"Şu an ehram çok yaygın kullanılmıyor. Biz de bu sanatın unutulmaması için çalışma yaptık. Örtünmek için değilse de günün isteklerine uygun yeni ürünler tasarladık. Ehramı el dokuması bir kumaş olarak değerlendiriyoruz. Erkek, bayan giyimi, ev dekorasyonları, hediyelik eşyalar, süslemeler yapıyoruz. Yüne fazla rağbet olmadı. Biz saf yünü alıyoruz, kendimiz iplik ve ehram yapıyoruz. Bir ehramın maliyeti 150-200 lira. Ehramın üzerine de nakış ve el sanatı teknikleri uyguluyoruz."
Saltuklu, bir süre önce KUDAKA desteğiyle "Dünya Turizmi Erzurum Ehramı ile Tanışıyor" projesi kapsamında ehram atölyesi açtıklarını ifade etti.
Bu atölyede bir meslek lisesinde olması gereken tüm makinelerin olduğunu dile getiren Saltuklu, halk eğitim kurslarında eğitilen kadınların atölyede çalışarak hem gelir sağladığını hem de ehramı gelecek kuşaklara aktardığını sözlerine ekledi.
AA