KARAMAN (AA) - MEHMET ÇETİN - Karaman'da, 1976 yılında alınan kararla sit alanı ilan edilmesinin ardından hasar gören evlerinin tamiratını dahi yapamayan Madenşehri köylüleri, yeni ev yapılamadığı için gençlerin evlenemediğinden yakınıyor.
Çevresinde Hitit ve erken Hristiyanlık dönemine ait yerleşim yerlerinin bulunduğu Karadağ'ın kuzeyinde yer alan Madenşehri'nde köylüler, yıllardır tarihi kalıntılarla iç içe yaşayarak bu eserlere gönüllü bekçilik ediyor. Yakınlardaki eski yapılardan alınan taşların kullanıldığı evleriyle dikkati çeken köy, adeta açık hava müzesini andırıyor.
Su ihtiyacının uzun süre Roma ve Bizans döneminden kalma sarnıçlardan sağlandığı köyde 40'dan fazla tescilli dini yapı kalıntısı, lahit parçaları, gün yüzüne çıkarılmış İç Anadolu Bölgesi'nde tek olan piramit mezar ve birçok tarihi kalıntı bulunuyor.
- Evler çökme riskiyle karşı karşıya
Madenşehri sakinleri, bölgenin 43 yıl önce sit alanı ilan edilmesinden bu yana pek çok sıkıntı yaşıyor. Yıllardır evlerinde hiçbir düzenleme yapamayan köylülerin yeni ev inşa etmesine de izin verilmiyor.
Sürekli göç veren köyde tamir edilmeyen eski evlerde yaşayanların çoğunluğunu yaşlılar oluşturuyor. Özellikle kış aylarında, kar ve yağmur nedeniyle çatısı olmayan evler akarken bazıları ise çökme riski taşıyor.
Köyde kalan gençlerin en büyük sorunu ise yeni ev olmadığı için evlenememek. Köyde evlenecek yaştaki genç kızlar genellikle başka köylere gelin gidiyor. Genç erkeklere ise köylerinde ev olmadığı için kimse kız vermiyor. Evlenecek gençlere Karaman kent merkezinde oturmaları şart koşuluyor.
- "Hak sahiplerine uygun şartlarda devredilecek"
Sorunun çözümü amacıyla köyün başka bir yere taşınması yönünde başlatılan çalışmalarda sona gelindi. Köyün 2 kilometre uzaklıktaki alana taşınması için imar planı hazırlanıp parseller çıkarıldı. Su altyapısının ihalesi yapıldı. Devlet tarafından yaptırılıp, hak sahiplerine uygun şartlarda verilecek evlerin, ihale yapıldıktan sonra 550 günde teslim edilmesi planlanıyor.
Madenşehri köyü muhtarı Durmuş Ali Demir, AA muhabirine yaptığı açıklamada, tarihi çok eskilere dayanan köyün bulunduğu bölgenin birçok medeniyete ev sahipliği yaptığını söyledi.
Köyün 1976'da sit alanı ilan edildiğini belirten Demir, "O tarihten bu yana köyde çivi bile çakamıyoruz. Küçük bir tamiratı yaptığımızda ceza ödüyoruz. Köylümüz yıllardır anlatılmaz sıkıntılar çekiyor, hepimiz mağduruz." dedi.
- "Taşınmanın bir an önce gerçekleşmesini bekliyoruz"
Yeni ev yapılamadığı için gençlerin de evlenemediğini anlatan Demir, şöyle konuştu:
"Evlenecekler ya babasının, akrabasının ya da köyden taşınan birisinin evine oturacak. Onlar da eski evler, bakımsız. Tamir etmek yasak. Köyümüzden bir genç evlenmek istediğinde karşı taraf 'önce ev' diyor. O yüzden köye kimse gelin gelmek istemiyor. Kızlar burada oturmak istemeyince gençler göç etmek zorunda kalıyor. Köy hep 80 hane kaldı. Gençler gidiyor, ihtiyarlar kalıyor. 2018 yılında köyümüzün yeni yerine taşınması kesinleşti. 2-3 aya kadar tapularımızın verileceği söylendi. 80-90 bin lira kredi çıkarılacak, 2 yıl ödemesiz 10 yılda ödenecek. Bu taşınmanın bir an önce gerçekleşmesini bekliyoruz."
Evinin damının çökmemesi için karları temizleyen 75 yaşındaki Mustafa Buğur ise yıllardır köyün taşınmasını beklediğini dile getirerek, "Artık taşınacak deniyor. Ben görür müyüm bilmem. Bu yaşta dam çökmesin diye karları temizliyorum. İnşallah taşınır, biz de kurtuluruz." diye konuştu.
- "Evlenen köyden gidiyor"
Köy sakinlerinden İsmail Kondu da köyün gençlerine kimsenin kız vermediğine işaret ederek, "Evlenen köyden gidiyor. Kızlar köyde kalmamayı şart koşuyor. Köyde kalacağım diyenle kimse evlenmiyor. Genç köyden gitse şehirde rezil oluyor çünkü kalifiye eleman değil." ifadelerini kullandı.
Madenşehri'nde doğduğunu, 85 yıldır burada yaşadığını aktaran Hatice Şahin, şöyle konuştu:
"Yıllardır akrabamın evinde oturuyorum. Çık dese bu yaşta nereye gideceğim. Bu köyden başka yerde yaşamadım ki. Evlenen babasıyla oturmak zorunda. Bu yüzden gençler sıkıntı çekiyor. Köyde evlenecek çağda 2 kız, 30 oğlan var. Kızlar evlenip başka yerlere gidiyor. Köyümüzün oğlanlarıyla evlenmiyorlar."
- " Köyün taşınması kesinleşti"
Karaman İl Genel Meclisi Başkanı Adem Kapar, Madenşehri'nin kültürel varlıkları ile önemli turizm potansiyeli barındıran bir yer olduğunu bildirdi.
Köyün taşınmasının çeşitli gerekçelerle bugüne kadar yapılamadığına işaret eden Kapar, şunları kaydetti:
"Köylüler tarihle iç içe yaşamaya devam etmişler. Buraya gönüllü olarak bekçilik yapmışlar. Köyün taşınması kesinleşti. Köyün yeni yerinin imar planı onaylandı. Su altyapısı ihalesi yapıldı. Parseller askıya çıktı. Bir aylık askı sürecinin ardından evlerin yapımı için ihale süreci başlayacak. Böylece yıllardır devam eden köyün mağduriyeti giderilmiş olacak. Köye gittiğimizde insanlar taleplerini bize anlatıyordu. Özellikle gençler yeni ev yapılamadığı için kendilerine kimsenin kız vermediğinden şikayet ediyorlardı. İnşallah yeni yerleşim yeriyle birlikte onlar da köyden taşınmamış olacaklar. Bölgede turizmin gelişmesi için yeni çalışmalar, kurtarma kazıları yapılacak. Köylüler turizmden de gelir elde edecek."