BRÜKSEL (AA) - HASAN ESEN - Avrupa Parlamentosunun (AP) yeni başkanı salı günü yapılacak seçimle belli olacak. Aşırı soldan aşırı sağa 8 grubun da kendi adayları ile katıldığı seçimde galibi, gruplar arasındaki pazarlıklar ve ittifaklar belirleyecek.
AP Başkanı Martin Schulz'un yeniden aday olmayacağını açıklamasının ardından başlayan süreçte sona yaklaşıldı. AP başkanlığı seçimi, 17 Ocak'ta Strazburg'ta yapılacak. Adayların konuşmalarının ardından oy verme işlemine geçilecek.
- İlk turlarda sonuca ulaşılması beklenmiyor
Seçimlerin ilk üç turunda, salt çoğunluk aranacak. Grupların üyeleri üzerindeki etkisini sınırlandırmak için gizli oylama yapılacak.
İlk üç turda salt çoğunluk sağlanamazsa dördüncü ve son tura geçilecek. Bu kez en çok oyu alan iki aday yarışacak ve seçilebilmek için basit çoğunluk aranacak. 2014 yılındakinin aksine seçim öncesi, grupların adaylar üzerinde görüş birliğine varamaması nedeniyle, yeni başkanın seçimin son tura kalması bekleniyor.
AP başkanlığı için, sekiz grup da kendi adayıyla seçime katılma kararı aldı. Buna karşın, seçimlerin son turunun, Hristiyan demokratların çatı yapılanması Avrupa Halk Partisinin (EPP) adayı İtalyan Antonio Tajani ve Sosyalistler ve Demokratlar Grubunun (S&D) İtalyan lideri Gianni Pittella arasında geçmesi bekleniyor.
- Aşırı soldan aşırı sağa adaylar
Aşırı sol ve komünistler de seçime bir İtalyalı ile katılıyor. Seçimde, 52 üyeli Avrupa Birleşik Solu-Kuzey Yeşil Solun (GUE-NGL) adayı Eleonora Forenza olacak. Bazı üyeleri PKK'nın AB terör örgütleri listesinde çıkarılmasını isteyen grubunun adayının kazanma şansı bulunmuyor. Ancak Sosyalist Pittella, kazanabilmek için grubun desteğine muhtaç.
S&D lideri Pittella'nın grubunun 189 oyunun neredeyse tamamını alacağı öngörülüyor. EPP ile ittifak yapmaması halinde kazabilmek için aşırı sol dahil tüm sol tandaslı gruplar ile Liberallerin (ALDE) desteğine ihtiyacı var. AP'de merkez sağla merkez sol partileri arasındaki mevcut koalisyonu sona erdirme taahhütünde bulunan Pittella, kemer sıkma politikalarına karşı ekonomiye yeniden odaklanma sözü verdi. Türkiye'yle üyelik müzakerelerinin geçici olarak dondurulması teklifini destekleyen Pittella, haklarında gözaltı kararı bulunan firari HDP Van Milletvekili Tuğba Hezer Öztürk ve HDP Şırnak Milletvekili Faysal Sarıyıldız ile görüştü.
50 üyeli Yeşiller-Avrupa Serbest İttifakı (Verts/ALE) adına İngiliz Jean Lambert yarışacak. 50 üyeli grubun, AB'den ayrılma kararı alan İngiltere'den bir isimle seçime katılması merak konusu olurken, Liberallerin lideri Guy Verhofstadt'ın, diğer isimlere karşı elini güçlendirmek için ileri turlarda bu ittifakın desteğini alması gerekecek.
Avrupa Liberaller ve Demokratlar İttifakının (ALDE) adayı ise, grubun lideri Verhofstadt. 63 yaşındaki eski Belçika Başbakanı, federalist görüşleriyle biliniyor. Türkiye karşıtlığında aşırı sağcılarla aynı görüşleri paylaşan Verhofstadt, son olarak Yunanistan'daki sekiz darbeci askerin iade edilmemesini istedi. 68 üyeli ALDE'nin liderinin, son turda AP başkan yardımcılığı ya da komite başkanlıkları gibi pozisyonlar karşılığında Pittella veya Tajani'den birini desteklemesi bekleniyor. AB karşıtı Beş Yıldız Hareketi ile seçimler öncesi yapmak istediği ittifak, ALDE üyelerinin engeline takılan Verhofstadt'a ancak Pittella'nın çekilmesi durumunda şans veriliyor.
Hristiyan Demokratların oluşturduğu EPP, 63 yaşındaki İtalyan Tajani'ni aday gösterdi. Tajani, favori adaylardan biri olarak ön plana çıksa da, eski İtalya Başkanı Silvio Berlusconi'yle olan yakınlığı tartışmalara neden oluyor. Grup içi ön seçimde 217 üyeden 94'ünün oyunu alarak aday olabilen eski gazeteci Tajani, "değişim" sözü verdi. Tajani'nin, seçilme şansı yüksek olsa da, son turda AB karşıtı aşırı sağ partiler ile liberallerin desteğini alması gerekecek.
Avrupalı Muhafazakarlar ve Reformcular (ECR), ismi ön planda olmayan Belçikalı Helga Stevens'i aday gösterdi. Muhafazakar ve merkez sağ partilerin oluşturduğu grubun 74 üyesinin bir kısmının EPP adayı Tajani'ye destek vereceği öngörülüyor.
Doğrudan Demokrasi ve Özgürlük Avrupası (EFDD) grubu, İtalyan üyeyle seçime girenlerden. İngiltere'nin AB'den ayrılma kampanyasını yürüten sağcı UKIP Partisinin eski genel başkanı Nigel Farage'ın eşbaşkanlığını yaptığı 44 üyeli grubun adayı Piernicola Pedicini olacak. Pedicini, UKIP gibi AB karşıtı olan İtalya'daki Beş Yıldız Hareketinin de üyesi aynı zamanda.
Aşırı sağ Özgürlükler ve Uluslar Avrupası (EFN) kendi adayıyla seçime katılıyor. Liderliğini aşırı sağcı Fransız Marine Le Pen'in yaptığı grubun adayı, Romanyalı Laurentiu Rebega olacak. Türkiye karşıtı olan 39 üyeli grup, AB'nin kendisine de karşı çıkıyor.
- Adayların görüşleri
Seçime günler kala Politico gazetesi, EFDD grubunun adayı Pedicini hariç tüm adayları bir araya getiren bir panel düzenledi. Burada yaptıkları konuşmalara göre, katılımcı adayların tamamı İngiltere'nin AB'den gerçekten ayrılacağını söyledi.
AB ordusunun kurulmasını Laurentiu Rebega (EFN), Guy Verhofstadt (ALDE) ve Helga Stevens (ECR) desteklerken, Eleonora Forenza (GUE-NGL) ve Jean Lambert (Verts/ALE) karşı çıktı. Seçimin iki güçlü adayı Antonio Tajani (EPP) ile Gianni Pittella (S&D) ise görüş bildirmedi.
AB ile ABD arasındaki Transatlantik Ticaret ve Yatırım Ortaklığı (TTIP) anlaşmasını, Eleonora Forenza (GUE-NGL), Gianni Pittella (S&D), Laurentiu Rebega (EFN) ve Guy Verhofstadt (ALDE) hala mümkün görürken, diğerleri Donald Trump'ın ABD başkanı seçilmesinin ardından müzakerelerin çöktüğünü söyledi.
İngiltere'nin AB'den çıkmasının ardından İngilizce'nin AB'nin ana çalışma dillerinden biri olarak kalması fikrine sadece Laurentiu Rebega (EFN) karşı çıktı. Rebega ayrıca, hukukun egemenliği ilkesini ihlal ettiği gerekçesiyle hakkında soruşturma başlatılan Polonya'ya ceza verilmesine de karşı çıkan tek aday oldu.
Adayların tamamı, Brüksel ile Strazburg'ta binaları bulunan AP için tek bir yer seçilmesini isterken, seçilebilmek için diğer aday ya da gruplarla irtibata geçmediklerini söylediler.
AA