ANKARA (AA) - ZEHRA ULUCAK - Dünya genelinde 2018 yılında etkili olan doğal afetler binlerce kişinin ölümüne ve büyük maddi kayıplara yol açtı.
Bu yıl en fazla can kaybına neden olan afetler arasında depremler ilk sırada yer alırken, muson yağmurlarının yol açtığı sel ve heyelanlar ikinci sırada yer aldı.
Kuvvetli fırtınalar, orman yangınları ve yanardağlar da yüzlerce kişinin ölümüne yol açan afetler oldu.
Almanya, Fransa, Belçika, Hollanda ve Polonya’da ocak ayında etkili olan Friederike Fırtınası en az 12 kişinin ölümüne neden oldu.
Yılın ikinci ve üçüncü ayında etkili olan depremlerde çok sayıda kişi yaşamını yitirdi.
Pasifik Okyanusu'nun güneyindeki Papua Yeni Gine'de 6 Mart’ta kaydedilen 6,7 büyüklüğündeki depremde en az 55 kişi hayatını kaybetti. Ülkede şubat sonu ve mart başında meydana gelen depremlerde 125 kişi yaşamını yitirirken binlerce kişi evlerini kaybetti.
Kenya’da nisan ayında ülke genelinde etkili olan şiddetli yağışların yol açtığı sel ve heyelanlarda en az 100 kişi öldü, 260 bin kişi evsiz kaldı.
Hindistan’ın özellikle Racastan ve Uttar Pradeş eyaletlerinde mayıs ayının ilk günlerinde etkili olan kum fırtınasında 125’den fazla kişi hayatını kaybetti.
ABD'nin Hawaii eyaletindeki Kilauea Yanardağı'nın 4 Mayıs’ta faaliyete geçerek lav ve duman püskürtmesinin ardından bölgeden binlerce kişi tahliye edilirken ada 6,9 büyüklüğünde depremle sarsıldı. Hawaii’de 5 Haziran'a kadar 9 bin 900 deprem meydana geldiği bildirilirken, Kilauea Yanardağı'ndan püsküren lavlar 600'den fazla evi yok etti.
Guatemala'da 3 Haziran’da Fuego Yanardağı patladı. Yanardağda meydana gelen patlamalarda 194 kişi öldü, 234 kişi kayboldu. Afetten toplam 1,7 milyon kişi etkilendi. Patlamalar ve püsküren lavlar El Rodeo köyünü yok etti.
- Hindistan’da muson yağmurları
Hindistan Merkez Su Komisyonu (CWC) tarafından temmuz ayı ortalarında açıklanan rapora göre, 1 Haziran'da başlayan ve ülkeyi etkisi altına alan muson yağmurları nedeniyle 91 bölgede meydana gelen sel ve toprak kaymasında 55 bin ev hasar gördü, 1 milyondan fazla hayvan telef oldu.
Hindistan İçişleri Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, ülkenin tamamında etkili olan muson yağmurlarının yol açtığı sel ve heyelanlar nedeniyle temmuz ayında 569 kişinin yaşamını yitirirken, temmuz ayı başından 17 Ağustos'a kadar 868 kişi yaşamını yitirdi.
Kerala eyaletinde, haziran ayında muson mevsiminin başlamasıyla şiddetli yağışların neden olduğu sel ve heyelanlarda 30 Ağustos itibariyle 488 kişi hayatını kaybetti.
- Asya kıtasındaki afetlerde binden fazla kişi öldü
Güney Asya, Güneydoğu Asya ve Doğu Asya'yı temmuz ayında etkisi altına alan afetlerde binden fazla kişi yaşamını yitirdi.
Hindistan’da bu yıl muson yağmurları bine yakın can alırken, Japonya'da 6 Temmuz’da başlayan şiddetli yağışların yol açtığı sel ve toprak kaymalarında 222 kişi yaşamını yitirdi. Japonya’daki 31 eyalette, şiddetli yağışlardan dolayı iki haftada 700'den fazla toprak kayması meydana geldi. Ülkede 9-22 Temmuz tarihlerinde etkili olan aşırı sıcaklar nedeniyle de 80 kişi hayatını kaybetti.
Nepal'de temmuz sonu itibariyle 3,5 ayda meydana gelen doğal afetlerde 455 kişi hayatını kaybetti. Nisan ayı ortasından itibaren yaşanan afetler, ülkede 3 bin 775 evin hasar görmesine neden olurken, maddi kaybın yaklaşık 30 milyon dolar olduğu tahmin ediliyor.
Çin'de temmuz ayında etkisini gösteren muson yağmurlarının etkisiyle 28 bölgede meydana gelen sellerde 86 kişi hayatını kaybetti, 13 kişi kayboldu. Ülkede şiddetli yağmurlar nedeniyle 2,18 milyon hektarlık alan sular altında kaldı, 30 bin ev hasar gördü ve yaklaşık 23 milyon kişi sellerden etkilendi.
Pakistan Ulusal Afet Yönetimi Otoritesi (NDMA), 31 Temmuz itibariyle ülkede son 40 günde muson yağmurları nedeniyle 60 kişinin öldüğünü açıkladı. Ülkede ayrıca mayıs ayında 45 dereceye kadar yükselen sıcaklar, çoğu hasta ve yaşlı 70'e yakın Pakistanlının hayatını kaybetmesine sebep oldu.
Tayland'da ise muson yağmurlarından 78 bin 334 kişi etkilendi.
Filipinler'in başkenti Manila ve Luzon Adası'nda temmuzda etkisini gösteren şiddetli yağışların yol açtığı sel ve toprak kaymaları nedeniyle 25 kişi hayatını kaybetti. Ülkenin orta kesimi ve Luzon Adası'nda etkili muson yağmurlarının neden olduğu zararın yaklaşık 52,6 milyon dolar olduğu kaydedildi.
Filipinler'in kuzey kıyılarını 14 Eylül’de etkisi altına alan ve gücünden dolayı "süper" olarak adlandırılan Mangkhut Tayfunu'nda 100’den fazla kişi yaşamını yitirdi.
Vietnam'da temmuz ayında büyük yıkıma yol açan "Son Tinh" tayfunu nedeniyle 32 kişi öldü, 5 binden fazla ev zarar gördü, 17 bin hayvan telef oldu. Ülkede yılın ilk 10 ayında meydana gelen doğal afetlerde 185 kişinin öldüğü ya da kaybolduğu bildirildi.
- Endonezya'da bu yıl 2 bin 374 doğal afet yaşandı
Endonezya’nın Lombok Adası'nda 29 Temmuz’da meydana gelen 6,4 büyüklüğünde depremde 16 kişi hayatını kaybetti, 160'tan fazla kişi yaralandı.
Lombok Adası’nda 5 Ağustos’ta 7 büyüklüğünde deprem meydana geldi. Depremde 460'tan fazla kişi hayatını kaybetti. Depremin ardından geçen 25 günde bin 973 artçı deprem meydana geldi. Depremlerde 563 kişi ölürken 7 binden fazla kişi yaralandı.
2018’in en büyük afetlerinden biri Endonezya’da yaşandı. Ülkenin Sulawesi Adası’nda 28 Eylül’de meydana gelen 7,5 büyüklüğündeki deprem ve ardından oluşan tsunamide 2 bin 256 kişi hayatını kaybetti.
Endonezya genelinde 1 Ocak - 10 Aralık tarihlerinde yaşanan 2 bin 374 afette 4 bin 211 kişi hayatını kaybetti.
- ABD’de kasırgalar onlarca hayata mal oldu
ABD'nin tedirginlikle beklediği Florence kasırgası 14 Eylül’de Kuzey Carolina'ya ulaştı. Kasırganın yol açtığı afet ve kazalarda 51 kişi öldü. Kuzey Carolina eyaleti Tarım Dairesinden yapılan açıklamada, kasırga nedeniyle tarım ve hayvancılıkla ilgili zararın 1,1 milyar doları geçtiği kaydedildi.
ABD'nin güneydoğusunu 11 Ekim’de vuran Michael Kasırgası'nda ise 35 kişi öldü.
Öte yandan, Batı Afrika ülkesi Nijerya'da ağustos ayına etkili olmaya başlayarak eylül ayı sonuna kadar devam eden şiddetli yağışların yol açtığı sellerde 242 kişi öldü. 12 eyalette etkili olan şiddetli yağışların yol açtığı sellerden 19 bin 369 kişi etkilendi ve 5 bin 732 ev sular altında kaldı.
Hindistan’ın Tamil Nadu eyaletinin sahil kesimlerini 16 Kasım’da vuran Gaja kasırgasında 46 kişi yaşamını yitirdi.
Suudi Arabistan'da kasım ayında etkili olan şiddetli yağışların neden olduğu sel felaketinde 35 kişi öldü.
Irak'ta 23 Kasım’da etkili olan şiddetli yağışlar sonucu meydana gelen selde 21 kişi öldü, 180 kişi yaralandı, en az 3 bin ev hasar gördü. Musul vilayetinde, 1 Aralık’ta, şiddetli yağışlar sonucu meydana gelen sel felaketi nedeniyle acil durum ilan edildi.
İran'ın Kermanşah eyaletinde, 25 Kasım’da meydana gelen 6,4 büyüklüğündeki depremde 729 kişi yaralandı.
- Orman yangınları
Yunanistan'ın başkenti Atina yakınlarındaki ormanlık alanlarda 23 Temmuz’da başlayan yangınların meskun bölgelere sıçraması sonucu 99 kişi yaşamını yitirdi, 187 kişi yaralandı, yüzlerce ev ve araç kül oldu.
Kanada'nın British Columbia eyaletinde 16 Ağustos’ta 566 noktada etkili olan orman yangınları nedeniyle olağanüstü hal ilan edildi.
Almanya’nın Brandenburg eyaletindeki Treuenbrietzen ile Jüterbog kentleri arasında ağustos ayında çıkan orman yangınından dolayı bölgedeki 3 köy tahliye edildi, yaklaşık 300 hektarlık alanın yandığı belirtildi.
ABD’nin California eyaletinde temmuz ayı sonunda kontrol altına alınamayan yangınlarda 8 kişi yaşamını yitirirken bin 500 bina kül oldu.
California’nın kuzey ve güney kesimlerini 8 Kasım’da etkisi altına alan yangınlarda ise 88 kişi öldü, yaklaşık 200 kişiden haber alınamadığı bildirildi. Eyaletin kuzeyindeki Paradise kasabasında başlayan orman yangınları yaklaşık 14 bin ev, 514 iş yeri ve 4 bin 265 binayı yok etti.
Toplamda 620 kilometrekarelik alanı etkisi altına alan yangın, California tarihinin "en büyük ve en çok can kaybının yaşandığı" orman yangını olarak kayıtlara geçti.