BARSELONA (AA) - HASAN ESEN - İspanya'nın doğusundaki Katalonya Özerk Yönetiminde halk, yarın erken seçim için sandığa gidecek.
İspanya ve özellikle de bölgenin geleceği açısından kilit öneme sahip seçimlerde, 135 üyeli yerel parlamentonun yeni üyeleri belirlenecek.
Ayrılıkçılar ile birlik yanlıları arasında geçecek erken seçimin, bölgede bağımsızlık ilanıyla tırmanan krizi çözmesi beklenmiyor.
1 Ekim'de yapılan yasa dışı bağımsızlık referandumu ve 27 Ekim'deki tek taraflı bağımsızlık ilanı sonrası merkezi hükümetin aldığı karar neticesinde yapılacak seçim, ayrılıkçılar ile birlik yanlısı "anayasacıların" mücadelesine sahne olacak.
Araştırma şirketi GESOP'un İspanya medyasında yayımlanan 19 Aralık tarihli son anketine göre, iki grup arasında çok az oy farkı bulunuyor. Yüzde 82 gibi yüksek bir katılımın beklendiği seçimleri, 68-70 milletvekiliyle ayrılıkçıların kazanacağı tahmin ediliyor.
Lideri Oriol Junqueras hapiste olan ayrılıkçı Katalonya Cumhuriyetçi Solu (ERC), yüzde 23,3 oy ve 36-37 milletvekiliyle ilk sırada yer alıyor.
ERC'yi birlik yanlısı Vatandaşlar (C's) yüzde 23,2 ve 31-32 sandalyeyle takip ediyor.
Üçüncü sırada ise hakkında tutuklama kararı bulunan ve Belçika'ya kaçan Carles Puigdemont'un liderlik ettiği Katalonya Avrupa Demokrat Partisi (PDeCAT) ve Katalonya Demokratik Uyuşmanın (CDC) oluşturduğu ayrılıkçı "Katalonya İçin Birlikte" koalisyonu yer alıyor. Koalisyonun oy oranının yüzde 18, çıkaracağı milletvekili sayısının da 26-27 olacağı tahmin ediliyor.
Birlik yanlısı Katalonya Sosyalist Partisi (PSC), yüzde 15,4 oy ve 20-21 sandalyeyle parlamentoda dördüncü sırada yer alıyor.
Aşırı solcu ve ayrılıkçı Halk Birliği Adaylığı Partisinin (CUP), yüzde 4,9 ile 5-6 sandalye, birlik yanlısı Katalonya Halk Partisinin (PP) de yüzde 4,8 ile 4-5 sandalye elde etmesi bekleniyor.
Bu iki blok dışında olan aşırı sol görüşlü Podemos Partisinin Katalonya'daki kolu "Catalunya en Comu Podem"in (Cec Podem) ise yüzde 8,7 oy ve 10-11 sandalyeyle yeni parlamentoda temsil edilmesi öngörülüyor. Cec Podem'in desteğinin hükümet kurmada kritik öneme sahip olması öngörülüyor.
Hükümet kurabilmek için 135 sandalyeli parlamentoda 68 sandalye almak gerekiyor. Mevcut durumda ne ayrılıkçı ne de birlik yanlısı partiler tek başına iktidar olamayacağından koalisyon hükümeti kurulması gerekecek. Hükümet kurulamaması durumunda ise bir yıl içinde yeniden seçime gidilmesi gündeme gelecek ve belirsizlik daha da artacak.
- Seçim kampanyası sona erdi
Tek taraflı bağımsızlık ilanı sonrası İspanya Anayasası'nın 155. maddesini işleterek Katalonya Özerk Yönetimini görevden alan, yerel parlamentoyu fesheden ve 21 Aralık'ta erken seçime gidilmesi kararı veren Başbakan Mariano Rajoy, kampanyanın son erdiği salı gününü Barselona'da geçirdi. Rajoy, bir mitingde yaptığı konuşmada, "Normalliğe, anayasaya ve mantığa dönüp dönmeyeceğimizi bu seçimler belirleyecek." dedi.
C's lideri Ines Arrimadas da seçim sonuçlarının birkaç oyla belirlenebileceğini ifade ederek "Bu yüzden, bu bağımsızlık talebi kabusuna son vermek ve yeni bir uyum ve sağduyu dönemi başlatmak için hiç kimse evde kalmamalı." diye konuştu.
- Hapisten ve Brüksel'den kampanya
PDeCAT lideri Carles Puigdemont, seçim yasakları öncesi partisinin Barselona'da yaptığı son mitinge katılanlara video konferansla seslendi. Puigdemont, "Bu kez mesele seçimin kazanılması değil, mesele ülkenin ya da Rajoy'un kazanması." diye konuştu.
Puigdemont'un tutuklu yardımcısı ve ERC lideri Oriol Junqueras da kampanyasını Madrid'deki hapishaneden yürüttü. Haftada 10 telefon görüşmesi hakkı olan Junqueras, Katalan radyosuna verdiği mülakatlar, makaleler ve yazdığı şiirlerle kampanya yaptı.
Junqueras yanlıları, salı günü önce Katalan liderinin tutulduğu hapishane önünde, akşam saatlerinde de memleketi Sant Vicenc dels Horts'ta toplandı. Kefaletle serbest bırakılan eski Katalonya Parlamentosu Başkanı Carme Forcadell, etkinlikte yaptığı konuşmada, "Ya özgürlüğümüz ve onurumuz kazanacak ya da baskı ve 155 kazanacak. Halka gidiyor ve oylarınızı istiyoruz. Oylarımız sizin özgürlüğünüz." ifadelerini kullandı.
Puigdemont Brüksel'de ve Junqueras da hapiste olması nedeniyle oy kullanamayacak.
- Bağımsızlık yanlısı partiler
ERC, anketlere göre, seçimi kazanacak parti olacak. 2015'teki seçimlerde 62 sandalye kazanan Junts pel Si (Evet İçin Birlikte) koalisyonunda yer alan parti, bağımsızlık yanlısı görüşüyle öne çıkıyor. Partinin lideri Oriol Junqueras 27 Ekim'deki tek taraflı bağımsızlık ilanı sonrası tutuklandı.
PDeCAT ve CDC seçime Junts per Catalunya (Katalonya İçin Birlikte) koalisyonuyla giriyor. Bağımsızlık ilanı sonrası Belçika'nın başkenti Brüksel'e kaçan PDeCAT'in lideri ve eski Katalonya Özek Yönetimi Başkanı Carles Puigdemont, kampanyasını video konferans ve sosyal medya üzerinden yürüttü.
Aşırı solcu CUP, bağımsızlık yanlısı olmasına rağmen diğer partilerin aksine sadece İspanya'dan değil, AB ve NATO'dan da ayrılmak, önemli kurumları ulusallaştırmak istiyor.
- Birlik yanlısı partiler
Inees Arrimadas liderliğinde ve özek yönetimdeki ana muhalefet partisi olan C's, 2015 seçimlerinde yüzde 18 oyla 25 sandalye kazandı. Katalan milliyetçiliğine karşı olan parti, anketlerde ikinci sırada yer alıyor.
PSC, İspanya Sosyalist İşçi Partisinin (PSOE) Katalonya kolu olarak biliniyor. 2015'te 16 milletvekili çıkaran parti, bu kez 20-21 sandalyeyle oyunu artırıyor.
Muhafazakar Katalonya Halk Partisi (PP), Başbakan Mariano Rajoy'un lideri olduğu Halk Partisinin (PP) Katalonya kolu olarak faaliyet yürütüyor. Parti bir önceki seçime 11 koltuk kazansa da özerk yönetiminin feshedilmesi kararı sonrası Katalonya'da oy kaybetmesi bekleniyor.
- Kilit parti
Aşırı sol görüşlü Podemos Partisinin Katalonya kolu Cec Podem, bu iki grubun dışında yer alıyor ve vereceği olası destekle kilit parti olarak öne çıkıyor.
Seçimin ardından Katalonya'da mevcut durumun devam etmesi halinde hem bölge hem de İspanya genelinde ekonomi ve siyasetin olumsuz etkilenmesi söz konusu.
1 Ekim'deki referandumun ardından Katalonya'da 3 binden fazla şirket merkez ofisini başka yere taşırken 2 bin 587 kişi işten çıkarıldı.
Turist sayısında yüzde 20'ye yakın bir düşüşün kaydedildiği bölgede, bağımsızlık yanlısı girişimlerin 2018'de Katalonya ekonomisine toplamda 6 milyar avro zarar verebileceği ve mevcut istikrarsızlığın devamı halinde İspanya'nın ekonomik büyüme tahminlerini düşürülebileceği belirtiliyor.
- Süreç
1 Ekim'de yapılan yasa dışı bağımsızlık referandumunun ardından 27 Ekim'de tek taraflı bağımsızlık ilanı kararı alan Katalonya yerel parlamentosu, aynı gün Senatonun onayı ile anayasanın 155. maddesini uygulayan İspanya hükümeti tarafından feshedilmiş, 21 Aralık’ta erken yerel seçime gidileceği açıklanmıştı.
Yerel hükümet yetkilileri gözaltına alınmış, bazıları tutuklanmış, eski Katalonya Özerk Yönetimi Başkanı Puigdemont, 4 eski bakanla Belçika'ya kaçmıştı.
Öncelikle İspanya'nın ulusal egemenliği ve birliğini korumayı hedefleyen merkezi hükümet, 21 Aralık'ta ilk aşamada bağımsızlık yanlılarının Katalonya yerel parlamentosundaki çoğunluğu kaybetmesini istiyor.
Başbakan Rajoy, Katalonya'daki bağımsızlık girişimlerinin sadece anayasaya uygun şekilde, ideolojik olarak devam etmesine müsaade edeceklerini söylerken, daha önce olduğu gibi yasa dışı adımların atılması halinde 155. maddenin yine uygulanabileceği uyarısında bulunuyor.
AA