ANKARA (AA) - ADHAM KAKO - Türkiye, Rusya ve İran, Suriye'de süren iç savaşa siyasi çözüm çabalarına hız verdi. Birleşmiş Milletler (BM) gözetimindeki sürecin tıkanıklığı Astana ve Soçi'deki toplantılarla aşmaya çalışan garantör ülkeler, anayasa yazımına Batılı ülkelerin de katılması için Cenevre'de çabalarını sürdürecek.
Suriye'de yüz binlerce sivilin hayatına mal olan iç savaş, 8. yılına girdi. Krize siyasi çözüm bulma çabaları ise 2012'den bu yana sürüyor.
İsviçre'nin Cenevre kenti, rejim ve muhalifler arasında ve Birleşmiş Milletler (BM) gözetiminde şimdiye kadar 9 toplantıya ev sahipliği yaptı. Ancak rejimin askeri çözümden yana tavrı ve Batılı ülkelerce baskı uygulanmaması, sürecin 2016 yılında tıkanmasını sebep olmuştu.
Türkiye ve Rusya'nın girişimiyle Aralık 2016'ta ilan edilen ateşkes, 1 yıl aradan sonra Cenevre'de yeni turların önünü açacak Astana sürecini başlattı.
İran'ın da katıldığı üç ülke, Ocak 2017'den bu yana Kazakistan'ın başkenti Astana'da 10 toplantı gerçekleştirdi. Astana süreci, sahadaki çatışmaları, "Gerginliği Azaltma Bölgeleri" anlaşmasıyla büyük ölçüde dindirdi.
Astana sürecinin ikinci yılının başında, garantör ülkeler, BM ve Suriyeli tarafların oluşturduğu ve toplam bin 600 kişinin katıldığı Ulusal Diyalog Kongresi için Soçi'de bir araya geldi.
30-31 Ocak'ta düzenlenen Ulusal Diyalog Kongresi'nde anayasa komitesi kurulması kararı alındı. Türkiye, Rusya ve İran, Astana sürecinin, BM çatısında BM Güvenlik Konseyi'nin 2254 sayılı kararı uyarınca öngörülen siyasi çözüm müzakerelerine alternatif olmadığını sık sık vurguladı.
Garantör ülkeler, bu nedenle anayasa komitesi çalışmalarının Cenevre'de sürmesi gerektiği konusunda da mutabık kaldı.
- Siyasi çözümde anayasa dönemeci
Cenevre, uzun bir aradan sonra dün ilk defa önemli bir toplantıya ev sahipliği yaptı.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ve İranlı mevkidaşı Cevad Zarif, BM Cenevre Ofisinde, bir araya gelerek Suriye'nin anayasasını yazacak komitenin en kısa sürede kurulması için çabalarını yoğunlaştırma kararı aldı.
Toplantıya katılan kaynaklardan alınan bilgiye göre, garantör ülkeler, Suriye krizinin çözümünde Batılı ülkelerin de yer alması için toplantılarını Cenevre'de yapacak.
Halihazırda anayasa taslağına ilişkin kararın alınabilmesi için teknik prosedürler hazırlanıyor.
Komitenin ilk toplantısını Ocak 2019'da Cenevre'de yapması planlanıyor.
Anayasa komitesinde rejim, muhalefet, Suriyeli aydın ve sivil toplum temsilcilerden ellişer kişi olmak üzere toplam 150 kişi yer alacak. Komite, ülkenin yeni anayasa metnini hazırlayacak.
- Suriye'nin geleceği için önemli bir adım
Anayasa komitesinin belirlenmesi ülkede 8 yıldır süren iç savaşın son bulması ve krize siyasi çözüm arayışları için önemli bir adım olarak görülüyor.
Komitenin çalışmalarına başlamasıyla muhalifler, BM ve uluslararası güçlerin gözetiminde Suriye'nin yeni anayasa çalışmalarında söz sahibi olacak.
Anayasanın yazılmasıyla ülke içindeki ve dışındaki Suriyeliler, kendi kaderlerini belirleyecek seçimlere gidecek.
- Süreç İstanbul Zirvesi ile hızlanmıştı
BM Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura, garantör ülke temsilcileri, rejim ve muhalefet heyetleriyle Soçi'deki kongreden sonra birçok toplantı yaptı.
Cenevre'de 10-11 Eylül'de düzenlenen görüşmelerde Türkiye, Rusya ve İran'dan teknik heyetler, Çalışma Grubu oluşturma kararı aldı. Ancak sene sonunda görevi devredecek De Mistura, görüşmelerden sonuç alınamayacağının sinyalini verdi.
Sürecin hızlanması için Batılı ülke temsilcilerinin de katılımına önem veren Türkiye, 27 Ekim'de İstanbul'da Almanya, Fransa ve Rusya liderlerinin katıldığı dörtlü zirveyi düzenledi.
Zirvede liderler, komitenin 31 Aralık'a kadar kurulması konusunda mutabık kaldı.