İZMİR/KONYA (AA) - MUSTAFA YILDIRIM - METİN BOLAT - Fetullahçı Terör Örgütü'nün (FETÖ) 15 Temmuz darbe girişimi ve örgütün yapılanmasına yönelik yurt genelinde yürütülen mücadele kapsamında açılan 3 bin 300’ü aşkın davada, FETÖ sanıkları hakim karşısına çıkarılıyor.
FETÖ'nün 15-16 Temmuz 2016 tarihlerinde gerçekleştirdiği, 250 vatandaşın şehit edildiği hain darbe girişiminin ardından cumhuriyet başsavcılıklarınca yürütülen soruşturmalar sonucu, hain darbe planıyla Türkiye Cumhuriyeti Devleti ve seçilmiş hükümetine karşı harekete geçen örgüt mensupları ile örgüte destek sağlayanlar hakkında iddianameler hazırlandı.
AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, yurt genelinde hem darbe teşebbüsü hem örgüt üyeliği hem de örgüt adına işlenen suçları kapsayan 3 bin 300'ü aşkın davada, aralarında dönemin bazı generallerinin de bulunduğu darbeci askerler ile örgütle bağlantılı oldukları gerekçesiyle meslekten ihraç edilen yargı mensupları ve kamu çalışanları ile FETÖ'ye finansal destek sağlayan iş adamlarından hesap soruluyor.
Türkiye'nin ABD'den iadesini istediği FETÖ elebaşı Fetullah Gülen'in "bir numaralı sanık" olduğu direkt darbe girişimiyle ilgili davalarda, 15 Temmuz'daki hain teşebbüs sırasında sivillerin üzerine ateş açan, helikopterlerden ve uçaklardan TBMM'ye, kamu binalarına ve halka bomba yağdıran darbeciler ile bunlara destek verenler yargılanıyor.
Darbeci askerler hakkında "anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs etme, TBMM'yi ortadan kaldırmaya veya görevini yapmasını engellemeye teşebbüs etme, Türkiye Cumhuriyeti hükümetini ortadan kaldırmaya veya görevini yapmasını engellemeye teşebbüs etme" suçlarından Ankara, İstanbul, Muğla, İzmir, Adana, Bursa, Erzurum, Kırklareli, Denizli, Malatya, Gaziantep, Adıyaman, Siirt, Elazığ, Isparta, Samsun, Hatay, Diyarbakır, Antalya, Batman, Sakarya, Bolu ve Zonguldak'taki mahkemelerde 78 dava açıldı. Bu 23 ilde açılan davalarda, büyük çoğunluğu meslekten ihraç edilen askerler olmak üzere bin 426'sı tutuklu 2 bin 914 sanık bulunuyor.
Sanıklar arasında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a yönelik suikast girişimi ve 2 polisin şehit edildiği saldırıyı gerçekleştiren darbeci askerler ile cuntacı general Semih Terzi'yi vurarak darbenin seyrini değiştiren Ömer Halisdemir'i şehit edenler de bulunuyor.
- "Çatı iddianame" kabul edildi
Ankara Cumhuriyet Başsavcılığınca, Genelkurmay Başkanlığındaki eylemlerle ilgili 26'sı general 221 şüpheli hakkında hazırlanan ve 17. Ağır Ceza Mahkemesince kabul edilen "çatı iddianamesi"nde, FETÖ mensuplarınca Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın öngördüğü düzeni ortadan kaldırmak ve bu düzen yerine başka bir düzen getirmek amacıyla hain darbe teşebbüsünde bulunulduğu belirtiliyor.
FETÖ elebaşı Fetullah Gülen'in bir numaralı şüpheli gösterildiği iddianamede, FETÖ'nün asker üyelerinden oluşan ve "Yurtta Sulh Konseyi" üyesi olarak tespit edilen 38 şüpheli de yer alıyor.
Buna göre, "Yurtta Sulh Konseyi", Akın Öztürk, Ahmet Bican Kırker, Ahmet Özçetin, Ali Kalyoncu, Ali Osman Gürcan, Ali Yazıcı, Bilal Akyüz, Cemil Turhan, Doğan Öztürk, Erhan Caha, Ertuğrul Terzi, Fırat Alakuş, Gökhan Şahin Sönmezateş, Hakan Evrim, Halil Gül, İlhan Talu, Kubilay Selçuk, Mehmet Dişli, Mehmet Partigöç, Mehmet Şahin, Muhsin Kutsi Barış, Murat Aygün, Murat Koçyiğit, Mustafa Barış Avıalan, Muzaffer Düzenli, Orhan Yıkılkan, Osman Kardal, Osman Kılıç, Osman Ünlü, Ömer Faruk Harmancık, Özcan Karacan, Özkan Aydoğdu, Ramazan Gözel, Savaş Kabaklı, Semih Terzi, Sinan Sürer, Turgay Sökmen ve Ünsal Coşkun'dan oluşuyor.
Sanıklar, "anayasayı ihlal", "cebir ve şiddet kullanarak TBMM'yi ortadan kaldırmaya teşebbüs", "cebir ve şiddet kullanarak Türkiye Cumhuriyeti hükümetini ortadan kaldırmaya teşebbüs", "silahlı terör örgütü yönetmek ve üyesi olmak" suçlarının yanı sıra darbe girişimi kapsamında Türkiye'de işlenen "cumhurbaşkanına suikast", "250 vatandaşı şehit etme", "2 bin 735 vatandaşı öldürmeye teşebbüs" ve "üst düzey komutan ve devlet yöneticilerinin hürriyetini sınırlama" suçlarından da yargılanacak.
Mahkemenin, yargılamaya 22 Mayıs'ta başlamayı planladığı öğrenildi.
FETÖ'nün darbe girişimi sırasında Ankara'da gerçekleştirilen eylemlere ilişkin de şu ana kadar 15 dava açıldı.
Davalarda 518'i tutuklu 747 sanık yargılanıyor. Başkentteki ilk dava, Astsubay Ömer Halisdemir'in şehit edildiği, Gölbaşı'nda bulunan Özel Kuvvetler Komutanlığındaki (ÖKK) eylemlerle ilgili açıldı.
- Cumhurbaşkanına suikast girişimi davası
Darbe teşebbüsü sırasında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a suikast için giden darbeci askerler, Muğla 2. Ağır Ceza Mahkemesinde yargılanıyor.
FETÖ elebaşı Fetullah Gülen'in bir numaralı sanık olduğu davanın 20 Şubat'ta başlayan duruşmasında iki numaralı sanık eski Tuğgenerel Gökhan Şahin Sönmezateş, üç numaralı sanık eski Binbaşı Şükrü Seymen ile aralarında Çiğli 2. Ana Jet Üs Komutanlığının "üs imamı" olarak anılan eski Astsubay Başçavuş Zekeriya Kuzu'nun da bulunduğu eski SAT, MAK, Özel Kuvvetler üyeleri ve helikopter pilotları savunma yaptı.
İddianamede, Fetullah Gülen'in de aralarında bulunduğu 3'ü firari 44'ü tutuklu 47 sanığın "cumhurbaşkanına suikast", "anayasayı ihlal", "yasama organına karşı suç", "hükümete karşı suç", "silahlı terör örgütü yöneticisi olma", "yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle kasten öldürme", "yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle kasten öldürmeye teşebbüs etme", "kasten öldürmeye teşebbüs", "zincirleme şekilde cebir ve tehdit kullanarak kişiyi hürriyetinden yoksun kılma", "neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama", "zincirleme şekilde silahla tehdit", "cumhurbaşkanına hakaret", "zincirleme şekilde kamu görevlisine görevi nedeniyle hakaret", "kamu malına zarar verme", "mala zarar verme", "nitelikli olarak konut dokunulmazlığının ihlali" ve "nitelikli yağma" suçlarından cezalandırılmaları isteniyor.
- FETÖ'nün "sır kutusu" Öksüz hakkındaki ilk iddianame
FETÖ'nün darbe girişimi sırasında Sakarya Valiliğini işgal eden 198 askerin aralarında bulunduğu, 121'i tutuklu 200 şüpheli hakkında Sakarya Cumhuriyet Başsavcılığınca hazırlanan ve örgütün "Hava Kuvvetleri imamı" Adil Öksüz'ün şüpheli olarak yer aldığı ilk iddianame, 2. Ağır Ceza Mahkemesince kabul edildi.
FETÖ elebaşı Fetullah Gülen ve firari Adil Öksüz'ün de aralarında bulunduğu sanıkların yargılanmasına 3 Nisan'da başlanacak.
- İstanbul
FETÖ'nün 15 Temmuz darbe girişimi sırasında AK Parti İstanbul İl Başkanlığı, İstanbul Valiliği ve AKOM'u işgal girişiminin de aralarında bulunduğu çok sayıdaki eyleme ilişkin açılan 13 dava, İstanbul'daki ağır ceza mahkemelerinde görülüyor.
Bu davalarda da 242'si tutuklu 627 sanık, yargı karşısında hesap veriyor.
- Eski Orgeneral Huduti de hakim karşısında
Malatya'daki 2. Ordu Komutanlığında FETÖ'nün darbe girişimine ilişkin tutuklanan, aralarında dönemin 2. Ordu Komutanı Orgeneral Adem Huduti, 2. Ordu Kurmay Başkanı ve Garnizon Komutanı Avni Angun, 7. Ana Jet Üs Komutanı Emin Ayık ile rütbeli askerler, subay ve astsubaylarla erlerin bulunduğu 28'i tutuklu 76 sanık da hakim karşısına çıktı.
Eski 2. Ordu Komutanı Orgeneral Huduti, FETÖ sanıkları arasındaki en yüksek rütbeli isim olarak göze çarpıyor.
- İzmir
İzmir'de 2. Ağır Ceza Mahkemesince görülen duruşmada 152'si tutuklu 270 sanık, Aliağa Ceza İnfaz Kurumu Kampüsü'nde hazırlanan salonda hakim karşısına çıktı.
Yargılananlar arasında tamamı TSK'dan ihraç edilen, "Yurtta Sulh Konseyi"nce Manisa ve İzmir'de sözde "sıkıyönetim komutanı" ilan edilen tutuklu sanıklar Ege Ordusu Komutanlığı Kurmay Başkanı Tümgeneral Memduh Hakbilen, NATO Kara Komutanlığı Kurmay Başkanı Tümgeneral Salih Sevil, Bornova 57. Topçu Tugay Komutanı Tuğgeneral Mehmed Nuri Başol, Amfibi Deniz Piyade Tugay Komutanı Tuğamiral Halil İbrahim Yıldız, Foça Batı Görev Grup Komutanı Tuğamiral Yaşar Çamur, Hava Teknik Okulları Komutanı Tümgeneral Ahmet Cural, Ulaştırma Personel ve Eğitim Komutanı Tümgeneral Mustafa İlter, İstihkam Okulu ve Eğitim Merkezi Komutanı Tuğgeneral Osman Nadir Saylan, Ege Deniz Bölge Komutanı Tuğamiral Süleyman Manka, Hava Eğitim Komutanlığı Kurmay Başkanı Tuğgeneral Veyis Savaş ve Gaziemir Hava Sınıf Okulları Komutanı Tuğgeneral Ersal Ölmez de bulunuyor.
- Diğer iller
Bolu'da ise dönemin Bolu 2. Komando Tugayı Komutanı Tuğgeneral İsmail Güneşer'in de arasında bulunduğu 3'ü tutuklu 10 asker hakkında "anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs" ve "terör örgütüne üye olmak" suçlamasıyla dava açıldı.
Zonguldak'ta tutuklu 4 eski rütbeli asker hakkında "anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs" suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapis istemiyle açılan davanın görülmesine 2. Ağır Ceza Mahkemesinde başlandı.
Gaziantep'te FETÖ'nün darbe girişimine ilişkin eski 106.Topçu Alay Komutanı Albay Turgut Çelebi ile o dönem komutanlıkta görevli 12'si tutuklu 35 asker hakkında beşer kez ağırlaştırılmış müebbet hapis istemiyle dava açıldı.
Denizli'de görülen davada ise aralarında Garnizon ve eski 11. Komando Tugay Komutanı Tuğgeneral Kamil Özhan'ın da olduğu 44'ü tutuklu 64 sanık yargılanıyor.
Adıyaman'da "darbeye teşebbüs ve terör örgütü üyeliği" suçundan tutuklanan ve meslekten ihraç edilen Adıyaman İl Jandarma Komutanlığında görevli Yarbay Gurbet Keskin, sanık sandalyesinde oturanlar arasında bulunuyor.
FETÖ'nün darbe girişimine ilişkin Hatay'daki iki davada 51 tutuklu sanık yargılanıyor. Darbeci Tuğgeneral Semih Terzi'nin emri doğrultusunda 2 tabur Özel Kuvvetler Komutanlığı personelini darbe girişiminde kullanmak amacıyla Ankara'ya götürmek istediği gerekçesiyle tutuklanan ve Hava Kuvvetlerinden atılan 6 asker de sanıklar arasında yer alıyor.
FETÖ'nün darbe girişimine ilişkin soruşturmada tutuklanan ve TSK'dan ihraç edilen eski Diyarbakır İl Jandarma Komutanı Albay Hasan Ceyhun Keleş hakkında üç kez ağırlaştırılmış müebbet ve 15 yıla kadar hapis istemiyle dava açıldı.
Siirt'te çeşitli rütbelerdeki askeri personel hakkında yürütülen soruşturma kapsamında açılan davada 120'si tutuklu 320 sanık bulunuyor.
FETÖ'nün darbe girişimi sırasında Batman'da "Askere karşılık vermeyin." emri verdiği iddia edilen eski Batman Emniyet Müdürlüğü Çevik Kuvvet Şube Müdürü Tufan Rudarlı ile Batman Emniyet Müdürlüğünde görevli dönemin Emniyet Amiri Ümit Eyvazoğlu hakkında üçer kez ağırlaştırılmış müebbet ve 15 yıla kadar hapis cezası istemiyle ayrı ayrı dava açıldı.
Fetullahçı Terör Örgütü'nün (FETÖ) darbe girişimine ilişkin soruşturma kapsamında dönemin Samsun Garnizon Komutanı Tuğgeneral Mehmet Şükrü Eken'in üç kez ağırlaştırılmış müebbet ve 10 yıldan 15 yıla kadar hapisle cezalandırılmasının talep edildiği davanın görülmesine de Samsun 3. Ağır Ceza Mahkemesinde başlandı.
Elazığ Cumhuriyet Başsavcılığınca, aralarında dönemin Hozat 51. Motorlu Tugay Komutanı Tuğgeneral Abdulkerim Ünlü'nün de bulunduğu tutuklu 61 askeri personel hakkında dava açıldı.
Bursa'da darbe girişimiyle ilgili 2 davada ise 6'sı tutuklu 20 sanık yargılanıyor.
Isparta'da görülen 3 davada da 53 tutuklu sanık adalete hesap veriyor.
Kırklareli'nde Lüleburgaz 65. Mekanize Piyade Tugay Komutanlığına bağlı kışladan, zırhlı askeri araçlarla İstanbul'a gitmek üzere yola çıkan ve vatandaşlar tarafından otoban girişinde durdurulan, aralarında eski Tugay Komutanı Tuğgeneral Cemalettin Doğan, eski Yarbay Latif Çiçek, eski Binbaşı Servet Arslan ile 55. Mekanize Piyade Tugay Komutanı Tuğgeneral Bekir Koçak'ın da olduğu 81 sanık, 1. Ağır Ceza Mahkemesince yargılanıyor.
Şırnak'taki "15 Temmuz" soruşturmasında ise 49'u tutuklu 385 asker hakkında üçer kez ağırlaştırılmış müebbet ile 15 yıla kadar hapis cezası istemiyle hazırlanan iddianame mahkemeye sunuldu.
- İlk kararlar "ağırlaştırılmış müebbet"
Görülen davalarda şu ana kadar Erzurum ve Adana'da emsal niteliğinde 2 karar verildi.
Erzurum'da örgütün sözde "Erzurum Sıkıyönetim Komutanı" olan, dönemin Erzurum Jandarma Bölge Komutanlığı Kurmay Başkanı Kurmay Albay Murat Koçak ile sıkıyönetim komutanları atama listesinde ismi bulunan eski Harekat ve Asayiş Şube Müdürü Kurmay Binbaşı Murat Yılmaz'a, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verildi. Bu karar, FETÖ'nün darbe girişimiyle ilgili ilk karar oldu.
Adana 11. Ağır Ceza Mahkemesinde sonuçlanan davada da TSK'dan ihraç edilen 5 subay ağırlaştırılmış müebbet hapse çarptırıldı.
- FETÖ/PDY'ye yönelik diğer davalar
Darbe girişimiyle ilgili davalar ve soruşturmaların yanı sıra yurt genelinde FETÖ/PDY'ye yönelik çok sayıda dava açıldı.
FETÖ'nün emniyet, yargı ve iş dünyası yapılanmasında yer alanlar ile örgütle bağlantılı kişilere yönelik soruşturmalar sonucunda açılan davalarda, sanıklardan bazıları hakkında ağırlaştırılmış müebbet hapis istenirken, bazılarının da 15 yıla kadar hapisle cezalandırılmaları talep edildi.
Bunun yanı sıra 17/25 Aralık'tan itibaren 15 Temmuz darbe girişimine kadar geçen süreçte FETÖ üyelerinin kurduğu kumpaslara ilişkin de çeşitli davalar açıldı.
Sanıklar arasında meslekten ihraç edilen hakim ve savcılar ile tanınan iş adamları, üniversitelerin kurucuları ve eski rektörleri, polis, asker ile çeşitli kamu görevlileri bulunuyor.
Kayseri'de açılan davaların sanıkları arasında iş adamları Hacı, Memduh ve Şükrü Boydak, Hamdi Kınaş, Halit Gazezoğlu ve eski ÖSYM Başkanı Ali Demir ile örgütün sözde "il imamı" Sıtkı Baş da bulunuyor.
Karabük'teki davada Adil Öksüz'ün tutuklu kardeşi eski Karabük Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Başkan Yardımcısı Yrd. Doç. Dr. Ahmet Öksüz'ün de bulunduğu 16 akademisyen yargılanıyor.
İzmir'de sözde "Karşıyaka eyaleti"ne yönelik soruşturma kapsamında haklarında dava açılan ve tutuklu yargılanan 14 sanık arasında "silahlı terör örgütü yöneticisi olmak" ve örgütün "okullar ve dershaneler Türkiye sorumlusu" suçlamaları yöneltilen örgüt elebaşı Fetullah Gülen'in yeğeni Mehmet Mezher Gülen de bulunuyor.
İzmir'de örgüte finans sağladıkları iddia edilen 4 iş adamı arasında Küçükbay Holding Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Küçükbay, gayrimenkul, otomotiv, akaryakıt sektöründeki yatırımlarıyla tanınan ve kapatılan Gediz Üniversitesinin kurucu üyelerinden Abdullah Kavuk, oğlu Metehan Kavuk ile kuyumcu Şeref Sipahi yer alıyor. 4 iş adamının dosyaları, "örgütün ana sponsorlarından oldukları" iddiasıyla diğer dosyalardan ayrıldı.
Uşak'ta görülen davada sanıklar arasında örgüt yapılanmasında "bürokrasi imamının yardımcısı" olduğu iddia edilen iş adamı Hazim Sesli ile eski Organize Sanayi Bölgesi Başkanı Ali Yıldırım da yer alıyor.
Denizli’de görülen davalarda tutuklu sanıklar arasında kapatılan TUSKON'un genel sekreteri Mustafa Muhammet Günay ve eski Denizli Ticaret Odası Başkanı Necdet Özer ile örgütün sözde 3 il imamı bulunuyor.
Edirne'de FETÖ/PDY soruşturması kapsamında açılan davada aralarında FETÖ elebaşı Fetullah Gülen'in de bulunduğu 15'i tutuklu 40 sanık yargılanıyor.
- İllere göre davaların dağılımı
Örgütün yapılanmasına yönelik 51 ilde 19 bin 919 sanık hakkında açılan 3 bin 284 davanın illere göre dağılımı şöyle:
"Konya'da 154'ü tutuklu 321 sanık hakkında 116 dava, Afyonkarahisar'da 9'u tutuklu 16 sanık hakkında 2 dava, Edirne'de 46'sı tutuklu 102 sanık hakkında 3 dava, Kırklareli'nde 121'i tutuklu 252 sanık hakkında 32 dava, Bursa'da 154'ü tutuklu 415 sanık hakkında 41 dava, Eskişehir'de 32'si tutuklu 114 sanık hakkında 2 dava, Balıkesir'de 247'si tutuklu 434 sanık hakkında 38 dava, Yalova'da 47'si tutuklu 103 sanık hakkında 1 dava, Erzurum'da 72'si tutuklu 93 sanık hakkında 58 dava, Kars'ta 17 sanık hakkında 1 dava, Erzincan'da 276 sanık hakkında 217 dava, Iğdır'da 140 sanık hakkında 2 dava, Samsun'da 74’ü tutuklu 204 sanık hakkında 12 dava, Çorum’da 16'sı tutuklu 32 sanık hakkında 1 dava, Amasya’da 22’si tutuklu 63 sanık hakkında 2 dava, Tokat'ta 35 sanık hakkında 5 dava, Sinop'ta 24'ü tutuklu 78 sanık hakkında 1 dava, Çankırı'da 138'i tutuklu 198 sanık hakkında 7 dava, Kayseri'de 349 sanık hakkında 75 dava, Sivas'ta 65'i tutuklu 90 sanık hakkında 19 dava, Kırıkkale'de 140'ı tutuklu 270 sanık hakkında 20 dava, Kırşehir'de 160'ı tutuklu 335 sanık hakkında 47 dava, Yozgat'ta 21'i tutuklu 23 sanık hakkında 3 dava, Niğde'de 59'u tutuklu 85 sanık hakkında 7 dava, Rize'de 99 sanık hakkında 9 dava, Diyarbakır'da 120 sanık hakkında 1 dava, Siirt'te 55 sanık hakkında 1 dava, Adana'da 443'ü tutuklu 848 sanık hakkında 140 dava, Hatay'da 949'u tutuklu 2 bin 526 sanık hakkında 170 dava, İzmir'de 86'sı tutuklu 151 sanık hakkında 11 dava, Uşak'ta 21'i tutuklu 111 sanık hakkında 1 dava, Denizli'de 97'si tutuklu 179 sanık hakkında 4 dava, İstanbul'da bin 200 sanık hakkında 200 dava, Mersin'de 238'i tutuklu 502 sanık hakkında 76 dava, Antalya'da 631'i tutuklu bin 127 sanık hakkında 173 dava, Isparta'da 411'i tutuklu 561 sanık hakkında 86 dava, Burdur'da 300'ü tutuklu 560 sanık hakkında 50 dava, Muğla'da 396'sı tutuklu 895 sanık hakkında 60 dava, Gümüşhane'de 69'u tutuklu 82 sanık hakkında 78 dava, Giresun'da 90 sanık hakkında 27 dava, Bayburt'ta 75 sanık hakkında 1 dava, Ordu'da 140'ı tutuklu 322 sanık hakkında 146 dava, Van'da 30 sanık hakkında 25 dava, Karabük'te 171 sanık hakkında 108 dava, Zonguldak'ta 80'i tutuklu 97 sanık hakkında 4 dava, Sakarya'da 6'sı tutuklu 10 sanık hakkında 1 dava, Kocaeli'de 604 dava, Gaziantep'te 841'i tutuklu bin 496 sanık hakkında 190 dava, Şanlıurfa'da 743'ü tutuklu bin 258 sanık hakkında 59 dava, Kahramanmaraş'ta 584'ü tutuklu bin 425 sanık hakkında 15 dava ve Malatya'da 486'sı tutuklu bin 884 sanık hakkında 332 dava."
Adliye kaynakları, bu davalar arasında birlikte hareket ettikleri belirlenen sanıklarla ilgili dosyaların yanı sıra çok sayıda sanık hakkında tek tek açılan dosyaların da bulunduğunu belirtti.
AA