Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Kûtü'l-Amâre zaferinin yıl dönümü olarak kutladığı “Kut Bayramı”, İngilizlerin isteği üzerine 1952 yılında müfredattan çıkarılmış ve bir daha kutlanmamıştı.
1.Büyük Paylaşım Savaşı’nda İngiltere, sömürgesi olan Hindistan güzergahını güvence altına alabilmek ve petrol bölgelerinin hakimi olmak için Irak Cephesini açmıştı. İngiltere’nin Hindistan’daki birliklerini Ortadoğu’ya kaydırarak Basra’yı ele geçirmesinin ardından Enver Paşa, Teşkilat-ı Mahsusa kurucularından Süleyman Askeri Bey’i Basra’yı geri almak üzere görevlendirmişti. Süleyman Askeri Bey’in başarısız olarak yaşamına son vermesinın ardından önce Nurettin Paşa ardından da Halil Paşa Irak cephesinde görevlendirilerek İngilizlere karşı çetin bir muharebe verildi.
BİR MİLYON İNGİLİZ STERLİNİ TEKLİF ETTİLER
Kûtü'l-Amâre savaşında İngilizler aldıkları ağır yenilginin ardından Halil Paşa’ya kuşatmayı kaldırması karşılığında bir milyon İngiliz sterlini teklif etmiş ve Halil Paşa bu teklifi reddetmişti. Lawrence “Osmanlı Türkleri içinde devletlerinin hayat ve varlığının kritik bir safhaya girdiğini hissedenler yok değildi. Onlar, devletlerinin mevcudiyetini devam ettirebilmek için fevkalade fedakarlıklara ihtiyaç olduğunu hissetmenin bilinciyle her şeyi yapmışlardır.” diyerek Kûtü'l-Amâre zaferinin Osmanlı tarihindeki ehemmiyetini vurgular.
'KUT BAYRAMI' ADINI VERİYORUM
Halil Paşa Kut Zaferi’nin ardında yayınladığı mesajda: “Arslanlar! Bugün Türklere şeref, şan; İngilizlere kara meydan olan şu kızgın toprakların güneşli havasında, şehitlerimizin ruhu şad ve handan uçuşuyorlar. Hepinizin pak alınlarınızdan öperek, hepinizi tebrik ederim. Bize 200 yıldan beri tarihimizde okunmayan bir vak’ayı kaydettiren Allah’a hamd ve şükürler olsun. Allah’ın azametine bakınız ki, 1500 senelik İngiliz tarihine böyle bir vak’ayı ilk defa sizin süngülerinizle yazdırdı. Bugüne ‘Kut Bayramı’ adını veriyorum. Ordumun her ferdi her yıl bu günü kutlarken, şehitlerimize Yasinler, Tebarekeler, Fatihalar okunsun.” diyerek 29 Nisanı Kut Bayramı ilan etmiştir.
BRİTANYA ORDUSU'NUN HEZİMETİ
Türkiye’nin NATO’ya girdiği tarih olan 1952 yılına kadar Türk silahlı Kuvvetleri’nin bayram olak kutladığı Kûtü'l-Amâre zaferi için tarihçi İlber Ortaylı, “29 Nisan 1916 bir imparatorluğun genç komutanlarının Britanya ordusuna itibar kaybettiren bir zafer kazanmasıdır" dedi.
İlber Ortaylı “Kûtü'l-Amâre Zaferi Britanya kamuoyunda hiddetli bir tepki yarattı. İngiltere iki asır boyunca Napolyon savaşları dahil hiçbir yerde I. Cihan Harbi’ndeki kadar uzun ve kırıcı savaşlardan geçmemiştir. Çarpıştığı temel düşman kuvveti Türk İmparatorluğu’nun ordularıdır. Bunun Britanya yönetici çevrelerinde yarattığı hiddet Mondros Mütarekesi’nde ve müteakiben görülecektir.” diyerek bu zaferin İngiltereyi nasıl sarstığını anlatıyor.
İşte Kut'ül Amare Zaferi FOTOGALERİ
VARLIK VE YOKLUK SAVAŞINDA KAZANILAN ZAFER
İngiltere Kut yenilgisinin, itibarını sarsması sebebiyle Kut zaferinin bayram olarak kutlanmamasını istemişti. Kut Bayramı sömürgeleştirilmiş ve sömürgeleştirilmesi planlanan coğrafyaların varlık ve yokluk savaşında kazandığı bir zafer olarak büyük bir ilham kaynağıdır."
KUT-ÜL AMARE SAVAŞINDA NELER OLDU?
Yeni kurulan Osmanlı 6. Ordusu'nun Komutanlığı'na atanarak 5 Aralık'ta Bağdat'a varan Mareşal Colmar Freiherr von der Goltz Paşa'nın emriyle Irak ve Havalisi Komutanı Miralay (Albay) 'Sakallı' Nurettin Bey'in birlikleri 27 Aralık'ta Kut'u kuşattı. İngilizler Kut'u kurtarmak için General Aylmer komutasındaki kolorduyla hücuma geçti ancak, 6 Ocak 1916 tarihli Şeyh Saad Muharebesi'nde 4.000 askerini kaybederek geri çekildi. Bu muharebede 9. Kolordu Komutanı Miralay 'Sakallı' Nurettin Bey görevinden alındı ve yerine Enver Paşa'nın kendisinden bir yaş küçük olan amcası Mirliva Halil Paşa (Kut) getirildi.
İngiliz Ordusu, 13 Ocak 1916 tarihli Vadi Muharebesi'nde 1.600, 21 Ocak Hannah Muharebesi'nde 2.700 askeri kaybederek geri püskürtüldü. İngilizler mart başında tekrar taarruza geçti. 8 Mart 1916'da Sabis mevkiinde Miralay Ali İhsan Bey komutasındaki 13. Kolordu'ya hücum ettilerse de 3.500 asker kaybederek geri çekildiler. Bu yenilgiden dolayı General Aylmer azledilerek yerine General Gorringe getirildi.
29 Nisan 1916 Townshend birlikleri diğer 13 general, 481 subay ve 13.300 er ile birlikte Osmanlı Kuvvetleri'ne teslim oldu. Kuşatmada, İngiliz kuvvetleri ve müttefikleri 23.000 ölü ve yaralı, Osmanlı kuvvetleri 10.000 şehit ve yaralı vermiş, 13.100 (bazı kaynaklara göre 18.000) İngiliz askeri esir alınmıştır.