Bir toplumun geçmişini geleceği ile bağlayan en önemli köprü ayaklarından birisi de sahip oldukları kültür varlıklarıdır. İnsanın toplum, insan, hayvan ve doğa ile olan ilişkilerini, duygu ve düşüncelerini, etkileşimlerini yansıtan en önemli parçadır, insan eliyle üretilmiş sanat eserleri. Gelenek-görenek ve halihazırdaki yaşam tarzının geleceğe taşınması “geleneksel el sanatlarıyla” mümkün olabilmektedir.
Milli kültürümüzün önemli bir kısmını oluşturan Gelenekli Türk Sanatları, Türklerin tarih sahnesinde var oldukları günden itibaren varolmuş, bir kısmı İslam öncesi, bir kısmı ise İslam ile birlikte gelişmiş; böylece Türk-İslam sentezi, özgün sanat dalları ve unsurlarıyla ortaya çıkmış; günümüze kadar kimi değişikliklerle bizlere ulaşmayı başarmıştır.
Türkler göç ettikleri ve yurt edindikleri yerlere kendilerine özgü el sanatlarını da diğer kültür birikimleriyle birlikte götürmüşler, Orta Asya ve Anadolu’da kurdukları köklü medeniyetler ile toplumun gelenek-görenek ve sanat anlayışlarını aktarma aracı olarak hayatın her safhasında kullanmışlardır.
Anadolu’nun Asya ve Avrupa arasında kalan coğrafi konumu ile ticaret ve göç yollarının üzerinde bulunması buranın bir el sanatları ve kültür merkezi olarak tanınmasını sağlamış, önemini bir kat daha arttırmıştır.
Yapıldıkları dönemin değer yargılarını, dini-dünyevi görüşlerini, becerilerini, sanata bakış açılarını, ekonomik gelişmişliklerini, teknikteki ilerleme ve siyasal durumlarını da en güzel anlatan olgulardır el sanatları.
Kişinin bilgi ve becerisine dayanan , genellikle doğal malzemelerin kullanıldığı, el işçiliği ile yapılan, genelinde toplum kültürünün özelde ise üreticisinin duygu ve düşüncesini becerisiyle yoğurup harman ettiği, çoğu zaman gelirini sağladığı ürünlerdir.
Sosyal gelişim ve ekonomiye, ayrıca toplumu oluşturan bireylerin ruh sağlığına katkısı azımsanamayacak kadar büyük olan el sanatları ürünlerinin sadece yurt dışından gelen talepleri karşılama gibi salt,maddi bir amacı gütmeden; geçmişimize olan vefanın, geleceğimize, oradaki kimliğimize sahip çıkma adına da sorumlu olduğumuz bilinciyle hareket her birimizi, akademisyenlerimizi, yerel yönetim ve ülke yöneticilerimizi ilgilendiren bir durumdur.
Bu noktada Konya belediyelerini takdir etmemiz gerekir. Şöyle ki Anadolu Selçuklu Devletine başkentlik yapmış, Osmanlı imparatorluğu’nun temellerinin atıldığı bu mümtaz beldenin ve kültürünün tanıtılması adına pek çok faaliyet ve çalışmalarda bulunuyor, her türlü fırsatı değerlendirmeye çalıştıklarını gözlemliyoruz.
İşte bu çalışmalardan birisi de Karatay Belediyesi tarafından yayına hazırlanan “Karatay’da Yaşayan Gelenekli Sanatlar ve Zanaatlar” adlı eser.
Karatay Belediye Başkanı Mehmet Hançerli eserin önsözünde; “…Karataylı hemşerilerimize yapılacak hizmet bizim için kutlu bir çalışmadır. Bu inanç doğrultusunda hazırladığımız “Karatay’da Yaşayan Gelenekli Sanatlar ve Zanaatlar” kitabımızın kültür ve sanat adına hayırlara vesile olmasını dilerim. Karatay’da yaşayan sanatkârlarımızın ve zanaatkârlarımızın toplumun ortak hafızası olan bu eserde yer almasından duyduğum memnuniyeti sizlerle paylaşmak isterim.” Diyor.
Karatay Belediyesi Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Müdürlüğü tarafından hazırlanan eserin yayın kurulu Hüseyin Baran, Ali Kemal Kakan, Aydın Yıldırım, Ayşe Gündoğar Şenyiğit, Bayram Kerti’den oluşuyor. Gerek kapak tasarımı gerekse fotoğraflar ve kağıt kalitesi ile de oldukça emek gösterildiğini belli eden eserin fotoğraf ve röportajları Bayram Kerti’ye, görsel tasarımı ise Adem Akca’ya ait.
Eser yukarıda adından da bahsettiğim sanatların tarihteki gelişim süreçleri, konuyla alakalı terimlerin anlamları ve o alandaki çalışmalarıyla tanınmış ustalarının okuyucusuna tanıtımıyla da tatminkâr bilgiler vermeyi başarmış.
İşte bu değerli ustalardan bazıları;
-Hüsn-ü Hat Sanatı Ali Kemal Kakan,
-Tezhip Sanatı Ersan Perçem,
-Ebru Sanatı Sadreddin Özçimi ve Betül Koyuncu,
-Selçuklu Çiniciliği Kazım Küçükköroğlu,
-Osmanlı Çiniciliği Abdulkadir Uçaroğlu ve Zuhal Uçaroğlu,
-Vitray sanatı Ali Biroğlu,
-Ney Yapımı Ali Erol,
-Keçecilik Celaleddin Berberoğlu,
-Tesbihcilik Sanatı Nurettin Küçükokka,
-Halı Dokumacılığı Mukaddes Özen,
-Bakır İşleme Sanatı Şerafettin Demir,
-Kalaycılık Eyüp Toptaş ve Kemal Elitemiz,
-Mermer İşlemeciliği Hasan Yürek,
-Postçuluk Lütfi Çokuçar,
-Aktarlık ve Yün İplik Boyacılığı Yafes Sinop,
-Bıçakçılık ve Çarkçılık Şükrü Kırklıkçı,
-Tahta Kaşık Oymacılığı Tahta Kaşık Oymacılığı,
El emeği, göz nuru, alın teri ile üretilen el sanatlarımızı yaşatmak,tanıtıcı faaliyetler ile bu güzelliklerin dünya çapında talebini arttırmak, geliştirmek; sanat ve sanatçıya gereken değerin verildiği, Geleneksel Türk Sanatları’nın yüzyıllar ötesine ulaşmasını sağlayacak başarılı nice eserlerin toplumumuza kazandırılması dileği ile…
Selametle, ihsanla kalınız.
Kitabın;
Yayın Yılı: 2015
Yayın Yeri: Taksim Ofset/ Konya
Temin Adresi: Konya Karatay Belediyesi
Sayfa Sayısı: 156
Hat, Tezhip, Ebru, Çini, Vitray, Ney Yapımı, Keçecilik, Tesbihcilik, Halı Dokumacılığı, Bakır İşleme, Kalaycılık, Mermer İşlemeciliği, Postçuluk, Kök Boyacılığı, Bıçakcılık ve Çarkcılık, Tahta Kaşık Oymacılığı bölümlerinden oluşuyor.