Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, 2024 yılı kayısı üretimi beklentilerine ilişkin önemli açıklamalarda bulundu. Bayraktar, geçen yıl 750 bin ton olan kayısı üretiminin bu yıl %6,7 artışla 800 bin tona ulaşacağını öngördüklerini belirtti.
Türkiye Kayısı Üretiminde Dünya Lideri
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) verilerine göre, 2022 yılında dünya genelinde 558 bin hektar alanda 3 milyon 863 bin ton kayısı üretildi. Türkiye, 803 bin ton üretim ile dünya kayısı üretiminin %20,8'ini gerçekleştirerek ilk sırada yer aldı. Bayraktar, Türkiye'yi %11,7 pay ile Özbekistan ve %7,9 pay ile İran'ın izlediğini söyledi.
2023 Yılında Kayısı Üretimi ve İhracatı
2023 yılı verilerine göre, Türkiye'de 1 milyon 450 bin dekar alanda 750 bin ton kayısı üretildi. Malatya, 328 bin 767 ton üretimle toplam üretimin %43,8'ini gerçekleştirerek ilk sırada yer alıyor. Mersin ise 156 bin 950 ton üretim ve %20,9 pay ile ikinci sırada yer alırken, Kahramanmaraş, Hatay ve Iğdır %5'er pay alarak onları takip ediyor. Bu yıl kayısı üretiminin %6,7 artışla 800 bin ton olacağı öngörülüyor.
Kuru Kayısı İhracatında Türkiye İlk Sırada
FAO verilerine göre, 2022 yılında dünya genelinde 362 bin ton taze kayısı ve 134 bin ton kuru kayısı ihracatı gerçekleşti. Türkiye, hem taze hem de kuru kayısı ihracatında dünya lideri konumunda. 2023 yılında Türkiye, 71 bin 486 ton taze kayısı ve 70 bin 535 ton kuru kayısı olmak üzere toplam 142 bin 21 ton kayısı ihraç ederek, bu ihracattan 503 milyon 353 bin dolar gelir elde etti. Kuru kayısı ihracatından 402 milyon 178 dolar, taze kayısı ihracatından ise 58 milyon 634 bin dolar gelir sağlandı.
Artan Girdi Maliyetleri ve Düşen Fiyatlar Üreticiyi Zorluyor
Bayraktar, normallerin üzerinde seyreden sıcak hava nedeniyle kayısı hasadının erken başladığını belirtti. Geçen yıl 30 liradan satılan taze kayısının bu yıl tüccarlar tarafından 33 liradan alındığını, kuru kayısının ise geçen yıl 200 liraya kadar çıkarken bu yıl 130-140 liraya gerilediğini ifade etti. Ayrıca, girdi maliyetlerindeki artışa dikkat çekerek, mazot fiyatlarının %109, gübre fiyatlarının %37 ve tarım ilacı fiyatlarının %67 arttığını söyledi.
Deprem ve Ekonomik Sıkıntılar Üreticiyi Etkiliyor
Bayraktar, 2023 yılındaki deprem felaketinin kayısı üreticilerini de olumsuz etkilediğini belirterek, "Deprem sonrası yıkılan binaların, depoların altında binlerce ton kayısı enkaz altında kaldı. Üreticilerimiz geçen sezonu zararla kapattı. TMO'nun kuru kayısı alımı yaparak piyasada fiyatları artırması gerekmektedir" dedi.
Market Fiyatları Üreticiye Yansımıyor
Bayraktar, marketlerde kayısının yüksek fiyatlara satılmasına rağmen üreticilerin bu fiyatlardan faydalanamadığını belirtti. Üreticide 140 lira olan kuru kayısının marketlerde 362 lira 76 kuruşa satıldığını, bu farkın üreticiyi mağdur ettiğini vurguladı. Sağlıklı beslenmeye yönelik artan ilgiye rağmen üreticilerin refah seviyesinin artmadığını dile getirdi.
Bayraktar, artan maliyetler karşısında üreticilerin korunması gerektiğini ve piyasa fiyatlarının dengelenmesi için devlet desteğine ihtiyaç duyulduğunu belirtti.